فرید جواهرکلام
زندگینامه و معرفی کتابهای فرید جواهرکلام
فرید جواهرکلام (Farid Jawahir Kalam) متولد سال ۱۳۰۴ و درگذشتهی ۲۲ دی ۱۴۰۲، مترجم و نویسندهی ایرانی است. او در پنج دهه عمر پربار کاریاش آثار ارزشمندی همچون مفهوم سادهی روانکاوی اثر زیگموند فروید را ترجمه کرد. او بیش از پنجاه جلد در حیطههای ادبیات، تاریخ، فلسفه و روانشناسی به گنجینهی زبان فارسی اضافه کرد و آثار پراهمیتی را تالیف کرد که کارنامهی او را غنیتر کردند. در این بیوگرافی به جنبههای مختلف زندگی و کارهای این مولف و مترجم بیهمتا میپردازیم.
بیوگرافی فرید جواهرکلام
فرید جواهرکلام نویسنده و مترجم معاصر ایرانی، در پانزدهم اردیبهشت سال ۱۳۰۴ شمسی در تهران متولد شد و در دی ماه سال ۱۴۰۲ درگذشت. او که فرزند علی جواهرکلام، روزنامهنگار و نویسندهی مشهور بود، در یک خانوادهی فرهیخته و ادیب رشد کرد و از کودکی با شعر و ادبیات آشنا شد.
فرید در مدرسه از درسخوانترین و پرتلاشترین دانشآموزان بود و وزیر فرهنگ برای قدردانی یک جلد شاهنامه به او اهدا کرده بود. بنابراین تصور میشد که در رشتهی طبابت ادامهی تحصیل دهد. این در حالی بود که استعداد ادبی و ذوق نوشتن فرید جواهرکلام از همان نوجوانی به شکلی صاعقهوار خود را نشان داد. داستانهای کوتاه و بلندی مینوشت. پدر او در دانشگاه حقوق خوانده بود، علاوه بر فارسی، به روسی، فرانسه و انگلیسی تسلط داشت و سِمتهای دولتی بسیار مهمی در ایران و خارج از ایران به عهده داشت. بهنوعی مهمترین معلم فرید پدرش بود و از او زبانهای انگلیسی و فرانسوی را آموخته بود و علاوه بر این پدرش مهمترین حمایتگر او هم بود تا به جای دارالفنون به دانشگاه برود و در رشتهی ادبیات تحصیل کند.
او پس از دریافت دیپلم، به دانشگاه تهران وارد شد و در رشتهی ادبیات فارسی تحصیل کرد. پس از آن به ایالات متحدهی آمریکا مهاجرت کرد و در رشتهی مترجمی زبان انگلیسی در مقطع فوق لیسانس فارغالتحصیل شد. علاقهی همیشگی او به ادبیات و مطالعهی آثار کلاسیک ادبیات فارسی و انگلیسی دیدی عمیق و وسیع به او داد و به تکیهی تحصیلات آکادمیک خود به نوشتن و ترجمه روی آورد.
فعالیتهای ادبی آمیخته با زندگی
از اولین آثاری که فرید جواهرکلام به فارسی ترجمه کرد، داستان وهمآلود و پرهیجان دکتر جکیل و آقای هاید اثر رابرت لوییس استیونسن بود. این اثر زندگی دوگانهی یک پزشک در قامت مردی زشت و کریه را به نمایش میگذاشت و خطرات فقدان اخلاق در پزشکی را گوشزد میکرد.
اثر بعدی که ترجمهی آن را جواهرکلام به عهده داشت مفاهیم ساده روانکاوی اثر زیگموند فروید فقید بود. او با مطالعات گستردهای که در سفرهایش به اروپا و آمریکا انجام داده بود، بهدرستی فهمید که باید کتابهای روانشناسی مهم دنیا را که منابع بهروز هم به شمار میروند، به فارسی ترجمه کند و در اختیار علاقهمندان و دانشجویان این رشته قرار دهد.
ترجمهی این دو کتاب باعث شد که فرید جواهرکلام بهعنوان مترجمی زبده و اهل فن شناخته شود. مقالات و داستانهای تالیفی او و ترجمهشده به دست او در نشریات مختلف مثل روشنفکر، خواندنیها و اطلاعات منتشر میشدند. در این زمان بود که جواهرکلام تصمیم گرفت در کنار ترجمه و نوشتن، به استخدام آموزش و پرورش دربیاید و شغل دبیری را انتخاب کرد. او علاوه بر ترجمهی کتابها و مقالات در سفارتخانهها هم ترجمه میکرد. این در حالی است که با تمام سرشلوغیها، تا پیش از انقلاب چیزی حدود بیست اثر ارزشمند از او منتشر شده بود.
آثار ارزشمند ترجمهشده توسط فرید جواهرکلام
پس از انقلاب اسلامی دیگر زمان بازنشستگی فرید جواهرکلام فرارسید و مجددا به ایالات متحده سفر کرد تا فرزندانش را ببیند. او پس از دو سال به ایران بازگشت و فعالیت ادبی خود را دوباره از سر گرفت. در این دوران علاوه بر ترجمهی کتاب، به تدریس زبان انگلیسی و فرانسه هم مشغولیت داشت و چیزی حدود سی اثر دیگر را هم ترجمه و تالیف کرد که در ادامه به معرفی بخشی از آنها میپردازیم.
آمریکای باستان
کتاب آمریکای باستان تاریخ قارهی آمریکا را پیش از آنکه پای سفیدپوستان اروپایی به آن باز شود، بازگو میکند. این اثر دید بسیار دقیقی درخصوص اینکه اولین ساکنان آمریکا چطور از قارهی آفریقا مهاجرت کردند به خواننده میدهد و البته تاریخ بومیان آمریکا پیش از توحش سفیدپوستان مسلح را هم زنده نگه میدارد.
انگلستان عصر ویکتوریا
دههی سوم قرن نوزدهم بود که ملکه ویکتوریای هجدهساله تاج سلطنت بریتانیای کبیر را روی سر گذاشت و دوران ۶۴سالهای به نام عصر ویکتوریایی آغاز شد. این اصطلاح تاریخی در هنر، معماری، سینما و ادبیات بسیار به گوش افراد میخورد و احتمالا دقیقا ندانند که این عصر چه ویژگیهایی داشته که آنقدر پراهمیتش میکند. این کتاب به مخاطب دید بسیار دقیقی از ویژگیها و وقایع عصر ویکتوریایی میدهد که نهتنها دوران پر زرق و برقی به شمار میرفت، بلکه التهابها و انقلابهای بسیاری را هم در بطن خود داشت.
سفرهای مارکوپولو
کتاب سفرهای مارکوپولو سفرنامهای مشهور و دلانگیز از ماجراجوییهای یک تاجر ونیزی است. مارکوپولو به سرزمینهای بسیاری سفر میکند و با فرهنگ مردم در هندوستان، ایران، سیلان، چین و ترکستان در قرن چهاردهم میلادی آشنا میشود.