کتاب پیوند با خویشاوند

کتاب پیوند با خویشاوند؛ نگاهی اخلاقی به پیوند با خویشاوند و حقوق همسایه که به همت موسسه فرهنگی هنری سبل‌السلام منتشر شده است یکی از کتاب‌های مجموعه پله پله تا ملاقات خدا از انتشارات سدید است که با هدف ترویج ارزش‌های اخلاقی اسلام منتشر می‌شود.

مجموعه پیش رو که با اقتباس از بیت مشهور مولوی «پله پله تا ملاقات خدا» نام گرفته، درباره اخلاق اسلامی است. این مجموعه سعی در جبران کمبود منابع معتبر و متقن برای تعالیم اسلام ناب به خصوص برای مخاطبان دانشجو و طلبه نموده است. به این طریق که با تکیه بر منابع اسلامی و با نگاه اسلام ناب محمدی، تعالیم و دستورات اخلاقی اسلام را در قالبی زیبا به مخاطب ارائه کرده است.

مجموعه مباحث «پله‌ پله تا ملاقات خدا» سال‌ها پیش به‌عنوان متن درس اخلاق دانشجویان دانشگاه امام صادق علیه السلام تدوین شد. در آن سال‌ها مباحث این کتاب به‌صورت روزانه بر روی برگه‌هایی عرضه می‌شد و اکنون انتشارات سدید آن‌ها را در اختیار علاقه‌مندان به مباحث اخلاق اسلامی قرار داده است.

هدف این کتاب، به پیروی از آیات و روایات اخلاقی، آن اسـت کـه مخاطـب را ابتـدا بـه تأمـل در موضوعـات اخلاقی و همچنیـن تفکـر در ضعف‌هـا و لغزشهـای شـخصی خـود فـرا بخوانـد و در مرحلـه بعـد بـا پیشـنهادهای جزئـی، زمینـه را برای عمل به تعالیم اخلاقی مرتبط و شایسـته فراهم کند.

خواندن مجموعه پله پله تا ملاقات خدا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به کتب مذهبی و اخلاقی مخاطبان این مجموعه‌اند.

 بخشی از کتاب پیوند با خویشاوند؛ نگاهی اخلاقی به پیوند با خویشاوند و حقوق همسایه

فرض کنیم ماشین زمان اختراع شود و در آن بنشینیم و به زمان جاهلیت قبل از اسلام برگردیم و مدتی در آن دوران باشیم و دوباره به زمان کنونی بیاییم. فرض.

اگر از ما بپرسند ابعاد انحطاط فرهنگی مردم آن دوران را توصیف کنید، چه چیزی خواهیم گفت؟

اصلاً با تصور و اطلاعاتی که از آن زمان داریم به سؤال فوق جواب دهیم.

احتمالاً به این مصادیق انحطاط فرهنگی اشاره می‌کنیم: برده‌داری، خوردن گوشت سوسمار، جنگ‌ها و خون‌ریزی‌های فراوان و ...

*

اما مولای ما امیرالمؤمنین علی علیه السلام در خطبهٔ قاصعه، انحطاط فرهنگی آن‌ها را چنین توصیف می‌کند:

آن‌ها در بلایی سخت و در جهالتی فراگیر فرو رفته بودند. دختران را زنده به گور و بت‌ها را پرستش می‌کردند و قطع رابطه با خویشان و غارت‌گری‌های پیاپی در میانشان رواج داشت.

فی بلاء اَزْلٍ و اطباقِ جهلٍ مِنْ نباتِ مَوْؤودةٍ و اصنام معبودة و ارحامٍ مقطوعةٍ و غاراتٍ مشنونةٍ (نهج البلاغه، خطبهٔ ۱۹۲)

*

نکته این جاست که آیا زشتی قطع رابطه با خویشاوندان برای ما جا افتاده که در بیان انحطاط فرهنگی به آن اشاره کنیم. آیا این گناه را در ردیف زنده به گور کردن دختران و بت‌پرستی می‌دانیم؟

***

تصور ما دربارهٔ ارتباط با خویشاوندان و قطع این ارتباط، غلط است. در ادامه چند حدیث درباب قطع رحم می‌خوانیم شاید این تصور قدری اصلاح شود.

امام باقر علیه السلام از علی علیه السلام نقل فرمود که سه گناه است که مرتکب شوندهٔ آن‌ها هرگز از دنیا نخواهد رفت مگر این‌که وبال آن گناهان را ببیند: ستم، قطع رحم و قسم دروغ که با آن قسم، شخص به جنگ خدا برود.

ثَلَاثُ خِصَالٍ لَا یَمُوتُ صَاحِبُهُنَّ أَبَداً حَتَّی یَرَی وَبَالَهُنَّ الْبَغْیُ وَ قَطِیعَةُ الرَّحِمِ وَ الْیَمِینُ الْکَاذِبَةُ یُبَارِزُ اللَّهَ بِهَا (کافی، ج ۲، ص ۳۴۷)

***

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود قطع رابطه با خویشاوند مانع قبول دعا می‌شود. قطیعَةُ الرَّحِمِ تَحجُبُ الدُّعاءَ (مستدرک الوسائل، ج ۱۵، ص ۱۸۵)

و امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود بریدن از خویشاوند، نعمت‌ها را نابود می‌کند. قطیعة الرحم تزیل النعم (مستدرک الوسائل، ج ۱۵، ص ۱۸۶)

و امام صادق علیه السلام فرمود از رحمت خدا دور است، از رحمت خدا دور است، کسی که از خویشاوند خود جدا شده است. ملعون ملعون قاطعُ رَحِمٍ (وسائل الشیعه، ج ۱۶، ص ۲۸۰)

*

با شنیدن این احادیث فرد معتادی به ذهن می‌رسد که در لاک خود است و به دیدن بستگان نمی‌رود و وقتی هم که کسی به مهمانی می‌آید، قایم می‌شود تا کسی او را نبیند، و این تنهایی، روز به روز وخامت اوضاع را بیشتر می‌کند. او به یاد خدا نیست که دستی به آسمان و پیشانی به سجده ببرد و اگر هم دعا و نیایشی داشته باشد، شرایط خود ساخته، حجاب و مانعی است برای نجات او.

***

امیر مؤمنان علی داشت خطبه می‌خواند. ضمن خطبه فرمود: پناه بر خدا از گناهانی که موجب تسریع نابودی می‌شود. اَعوذُ بِکَ مِنَ الذُّنوبِ الَّتی تُعَجِّلُ الفَناء.

عبدالله بن کواء، منافق معروف، بلند شد و گفت: یا امیرالمومنین علیه السلام! آیا چنین گناهانی وجود دارد که موجب مکافات زودرس شود؟

حضرت فرمود: آری! وای بر تو! و آن گناه قطع ارتباط با خویشاوندان است. چه بسا خاندانی که گناهکارند ولی به علت حسن رابطه و خدمت به همدیگر دور هم جمع می‌شوند و خداوند به سبب همین کار به آن‌ها روزی می‌رساند، و چه بسا افراد پرهیزکار که به سبب تفرقه و درگیری و قطع ارتباط، خداوند آن‌ها را از روزی و رحمت خود محروم می‌کند.

فقال: نَعَم وَیلَکَ! قَطیعَةُ الرَّحِمِ. إِنَّ أَهْلَ الْبَیْتِ لَیَجْتَمِعُونَ وَ یَتَوَاسَوْنَ وَ هُمْ فَجَرَةٌ فَیَرْزُقُهُمُ اللَّهُ وَ إِنَّ أَهْلَ الْبَیْتِ لَیَتَفَرَّقُونَ وَ یَقْطَعُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً فَیَحْرِمُهُمُ اللَّهُ وَ هُمْ أَتْقِیَاء. (اصول کافی، ج ۲، ص ۳۷۴)

***

من در قسمت بایگانی اداره‌ای کار می‌کردم و پرونده‌های متعدد و بعضاً بسیار مهم می‌آمد و ما در قسمت بایگانی قرار می‌دادیم. یک روز پروندهٔ بسیار مهمی به دستم رسید و آن را در قفسهٔ مربوط قرار دادم. چند روز بعد، رییس اداره آن پرونده را از من خواست. متوجه شدم پرونده گم شده است. هر چه گشتم پیدا نشد. رییس اداره فکر کرد که من پول گرفته‌ام و آن پروندهٔ مهم را نابود کرده‌ام. قسم خوردن و گریه کردن من فایده‌ای نداشت. پای خود رییس هم گیر بود.

چند روز گذشت. به من خبر دادند: اگر آن پرونده تا روز پنج‌شنبه پیدا نشود، حکم شما یا اعدام است یا حبس ابد!

کاملاً مضطر و ناامید شده بودم. خدایا چکار کنم؟! رفتم نزد یک نفر اهل دل. ایشان دستور داد اذکاری بگویم تا مشکلم حل شود. صبح تا شب روز دوشنبه مشغول آن اذکار و اوراد بودم. اما از پرونده خبری نشد.