کتاب به وقت مرگ

کتاب به وقت مرگ نوشته علی قاسمیان‌نژاد و علی ایمانی‌نسب است. کتاب به وقت مرگ را نشر آن سو منتشر کرده است و ۴۲ روایت از تجربه‌های نزدیک به مرگ شهروندان ایرانی و آمریکایی است.

درباره کتاب به وقت مرگ

تجربه‌های نزدیک به مرگ پدیده‌ای تازه نیست. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که از گذشته‌های دور برخی انسان‌ها هنگامی که در آستانه مرگ قرار گرفته‌اند و آن شرایط را پشت سرگذاشته و نمرده‌اند، تجربه‌هایی را از آن لحظه‌ها گزارش کرده‌اند که برای دیگران باورناپذیر و شگفت‌آور بوده است؛ تا جایی که آنان را انکار می‌کرده و بدان‌ها نسبت جنون و ماخولیا می‌داده‌اند. این انکارها سبب می‌شده تجربه‌کنندگان از تجربه خود با دیگران سخنی نگویند. اما در روزگار ما پژوهشگران بسیاری علاقه‌مندند از محتوای این تجربه‌ها آگاه شوند و بتوانند آن‌ها را تحلیل کنند. این دانش‌افزایی می‌تواند در نگرش ما نسبت به زندگی پس از مرگ نقش آفرین باشد. امروز روان‌شناسان با تکیه بر داده‌های این تجربه‌ها و تأثیر آن‌ها در نگرش انسان‌ها به زندگی و مرگ، بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات روانی را درمان می‌کنند.

آنچه پیش‌رو دارید اثری است که در بردارنده گزارش ۴۲ تجربه نزدیک به مرگ از شهروندان ایرانی و آمریکایی است. این پژوهش در نوع خود کم‌سابقه و در میان آثاری که در این زمینه به فارسی منتشر شده است کم‌نظیر است. امید که یافته‌های آن بتواند مرجع پژوهش‌های بنیادین دیگری باشد و مخاطبان نیز بتوانند با مطالعه این اثر دیدگاهی بهتر از گذشته به زندگی و مرگ خویش بیابند.

کتاب حاضر دارای ویژگی‌های خاصی است که در آثار مشابه یافت نمی‌شود. اولین ویژگی مهم شیوهٔ گردآوری این تجارب است. تمامی تجارب بدون واسطه و از طریق مصاحبهٔ مستقیم به‌دست آمده است و برای گزینش آنها چندین ملاک درنظر گرفته شده است. از مهم‌ترین این ملاک‌ها، سلامت روانی مصاحبه‌شونده، اعتبارسنجی صحبت‌های تجربه‌کننده، و تمایز نهادن بین تجربه‌های نزدیک به مرگ و تجربه‌های مشابه از قبیل رؤیا و برون‌فکنی و تجارب ارادی است. ویژگی دیگر تعدد و تنوع گزارش‌ها در این کتاب است. برخلاف کتاب‌هایی چون در آغوش نور از بتی جی. ایدی و نور نجات‌بخش از دنیون برنکلی که فقط شرح تجربه یک فرد و صرفاً منعکس کننده دیدگاه نویسنده است، در این کتاب تجارب گوناگونی از افراد مختلف با باورهای پیشینی متفاوت آمده است که به‌تبع آن خوانندگان از دیدگاه‌های گوناگون آنها دربارهٔ تجربهٔ نزدیک به مرگ و دیگر مسائل معنوی مرتبط مطلع خواهند شد. ویژگی سوم، کنار هم قرار دادن تجربه‌های کسانی است که در دو منطقهٔ جغرافیایی، در شرق و غرب عالَم، با فرهنگ و ملیت و دین‌هایی متفاوت زندگی می‌کنند. مطالعهٔ چنین تجاربی زمینهٔ بررسی این مسئله را فراهم می‌کند که آیا تفاوت در فرهنگ و دین و ملیت در مؤلفه‌های کلی تجارب نزدیک به مرگ تفاوت ایجاد می‌کند یا خیر؟ اگر نتیجه این باشد که تجربه‌های نزدیک به مرگ در کلیات داده‌هایی یکسان به‌دست می‌دهد و کلیت آن‌ها تحت‌تأثیر دین و ملیت و فرهنگ تمایزهای بنیادین ندارد، می‌توان این را دلیلی بر اعتبار تجارب نزدیک به مرگ قلمداد کرد. 

خواندن کتاب به وقت مرگ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به خواندن تجربیات مرگ پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب به وقت مرگ

تعاریف متنوعی از تجربهٔ نزدیک به مرگ وجود دارد. غالباً مفهوم تجربهٔ نزدیک به مرگ که محققان به‌کار می‌برند، روشن است. آنها تجاربی ذهنی هستند که در شرایطی که رویدادی زندگی را تهدید کند، اتفاق می‌افتند؛ مثل نارسایی قلبی ـ ریوی، آسیب به سر، کما، حالت شوک و...، بااین‌حال، گاهی تجربهٔ نزدیک به مرگ در غیاب آسیب‌های فیزیکی و در زمان مواجهه با ترس از مرگ حتمی‌الوقوع نیز روی می‌دهد. در پژوهش‌هایم دو بخش تشکیل‌دهندهٔ عبارت «تجربهٔ نزدیک به مرگ» یعنی «نزدیک به مرگ» و «تجربه» را این چنین تعریف می‌کنم: «نزدیک به مرگ» را هنگامی می‌دانم که افراد از نظر جسمانی در وضعیتی از خطر باشند که چنانچه بهبودی حاصل نشود، بمیرند. «تجربه» نیز باید واضح و شفاف باشد و هنگامی رخ دهد که افراد در آستانهٔ مرگ قرار گرفته باشند.

مطالعات آینده‌نگر۶ روی بیمارانی که ایست قلبی داشتند، نشان می‌دهد تجربهٔ نزدیک به مرگ در ۲ تا ۱۸ درصد آنها رخ می‌دهد و این تفاوت در آمار به تعریف تجربهٔ نزدیک به مرگ در آن پژوهش بستگی دارد. در یک مطالعه، با گردآوری پژوهش‌های آینده‌نگر درزمینهٔ تجربهٔ نزدیک به مرگ در چهار کشور، گزارش شده است که حدود ۱۷ درصد افرادی که رخدادهای تهدیدکنندهٔ حیات در مورد آنها به‌ثبت رسیده تجربهٔ نزدیک به مرگ داشته‌اند. دلیل این‌که چرا برخی افراد تجربهٔ نزدیک به مرگ دارند، درحالی‌که بیشتر آنها در هنگام نزدیک شدن به مرگ آن را تجربه نمی‌کنند، مشخص نیست. متغیر آماری شناخته‌شده‌ای وجود ندارد که بتوان به‌وسیلهٔ آن محتوای تجارب نزدیک به مرگ را، در زمان وقوع، به‌طور قابل اعتمادی پیش‌بینی کند.

هر فردی درطول یک اتفاق تهدیدکنندهٔ حیات، ممکن است تجربهٔ نزدیک به مرگ داشته باشد: بزرگسالان و خردسالان، زنان و مردان، افراد مذهبی و غیرمذهبی و حتی افرادی که هیچ‌وقت چیزی از تجربهٔ نزدیک به مرگ چیزی نشنیده‌اند. نکتهٔ مهم این است که بیش از ۲۰۰ مقالهٔ علمی دربارهٔ تجربه‌های نزدیک به مرگ در مجلات معتبر علمی و پزشکی منتشر شده است. تا حدود سال ۲۰۰۹ حداقل ۴۲ پژوهش دربارهٔ تجربهٔ نزدیک به مرگ با بیش از ۲۵۰۰ شرکت‌کننده که چنین تجاربی داشتند، منتشر شد. از سال ۲۰۰۰، تعداد و کیفیت پژوهش‌های منتشرشده دربارهٔ تجربهٔ نزدیک به مرگ، رشد روزافزونی داشته است. پژوهش‌های علمی دراین‌باره به‌عنوان بخشی از جریان مسیر اصلی علم پذیرفته شده است.