کتاب کدام انتظار؛ انتظار انقلابی یا انحرافی؟!

کتاب کدام انتظار؛ انتظار انقلابی یا انحرافی؟! نوشته محمدصادق شهبازی است. این کتاب جلد دوم مجموعه سبک زندگی انقلابی است که به نسل امروز سبک زندگی انقلابی را یاد می‌دهد.

درباره کتاب کدام انتظار؛ انتظار انقلابی یا انحرافی؟!

انتظار منجی گذشته از آن‌که نقطه اشتراک همه حرکت‌های توحیدی و الهی است، نقطه‌ای چالشی است که در طول تاریخ، عامل حرکت‌ها، دسته‌بندی‌ها و اقدامات مختلفی شده است. اختلاف انگیزه‌ها و منافع مادی، برداشت‌های آغشته به انحراف، تحجّر، التقاط و عافیت‌طلبی به دین، قدرت‌طلبی و شُهرت‌طلبی و... موجب اختلاف، سوءاستفاده، تعبیرهای غلط و اقدامات انحرافی از این مفهوم فطری شده است. این مجموعه در همین چارچوب و بنا به اقتضاء و نه در چارچوب آماده کردن متنی مستقل در طول چند سال برای تبیین بعضی از انحرافات و مشخص کردن تفاوت‌های انتظار مبتنی بر اسلام ناب آماده شد.

گفتار اول، حاصل پاسخ‌گویی به شبهه درباره تطبیق نشانه‌های ظهور بود که گرته اولیه آن در سال ۱۳۸۹ آماده شد، اما نگارش اصلی آن، ۴ سال بعد و مقارن فوت ملک عبدالله پادشاه عربستان و در پی تداوم تطبیق‌ها در فضای مجازی منتشر شد و پس از تغییراتی بخش اول این مجموعه را شکل داد.

گفتار دوم هم در سال ۱۳۸۶ در پی تحرکات گسترده انجمن حجتیه در دانشگاه‌ها در نشریه دانشجویی «مستضعفین» دانشگاه تهران به چاپ رسید و پس‌ازآن با تغییراتی در فضای مجازی بازنشر شد. سپس با اصلاحاتی در ویژه‌نامه نشریه «پنجره» با موضوع انجمن حجتیه و در نهایت در کتاب «دیانت عافیت» به چاپ رسید و در این مجموعه با اصلاحاتی منتشر شد.

گفتار سوم متن آماده‌شده برای ارائه در جمعی از جوانان و دانشجویان شیعیان یکی از کشورهای بیداری اسلامی ناظر به وظیفه نسبت به تمهید ظهور است که ۴ سال پیش منعقد شد. این گفتار برخلاف ۲ گفتار پیشین، بر جنبه ایجابی انتظار متمرکز شده که ویژه جوانان شیعه در کشورهای بیداری اسلامی با اکثریت سنی بود، اما مباحث آن وجهه عمومی‌تری دارد. در این متن به‌تبع مخاطب عربی سخنان رهبران انقلاب اسلامی و روایات به‌صورت عربی آماده شد و بقیه متن با زبان فارسی آماده شد که بخش‌های عربی در متن حاضر حتی‌المقدور ترجمه‌شده است. 

خواندن کتاب کدام انتظار؛ انتظار انقلابی یا انحرافی؟! را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به زندگی انقلابی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب کدام انتظار؛ انتظار انقلابی یا انحرافی؟!

- امیدزایی در شرایط یأس و فشار

در شرایط یأس، فشار، تقیه و مبارزه مخفی نشانه‌ها موجب امیدزایی و حرکت منسجم شیعه می‌شد. در دوره‌های مختلف فشار بر اهل‌بیت (ع) در دوران مختلف هم‌چنین دوره غیبت صغرا و شرایط مختلف غیبت کبرا این امیدزایی تداوم داشت.

۲- ساماندهی شیعه برای انجام اقدامات هماهنگ

اما کارکرد دوم سازمان‌دهی شیعه برای اقدامات هماهنگ بود. به‌صورت نمونه فعالیت امام باقر (ع) و رفتن امام صادق (ع) به سمت قیام در چنین شرایطی کلید خورد، اما عدم همراهی، عدم رازنگهداری و افشای سر امام از سمت محبین و استفاده مقابل جریان رقیب و سامان دادن نهضت عباسی با پرچم‌های سیاه مطابق روایات قیام خراسانی و شعار الرضا من آل محمد شرایط را مغلوبه کرد. بعضی از این روایات، در صورت صحّت، در دوره‌های بعدی می‌توانستند این نقش سازمان‌دهی را مبنی بر یافتن اولویت‌ها برای حرکت‌های خاص را سامان دهند.

البته کارکردهایی مثل شناخت، رساندن خویش به امام و... نیز برای نشانه‌ها برشمرده‌شده که به ارزیابی آن خواهیم پرداخت.

ب- آیا نشانه‌ها واقعیت دارند؟

۱. خدشه در اسناد و منابع

گذشته از مباحث گسترده در منابع اهل تسنن، به‌ویژه مسند احمدبن‌حنبل، کتب اصلی و اولیه این روایات نظیر «الغیبه» نعمانی، «کمال‌الدین و تمام‌النعمه» صدوق، «الغیبه» شیخ طوسی و «الفتن» ابن‌حماد (سنی مذهب) در نظر برخی محققان مورد خدشه هستند؛ مجهول بودن بعضی مشایخ نعمانی و تنها راوی کتاب، جمع روایات به‌صرف شُهرت از جانب شیخ صدوق، رویکرد جدلی با منحرفین شیعه در کتاب شیخ طوسی نه تمرکز بر روایات نشانه‌ها و ارزیابی آن‌ها و آغشته به فتن و ملاحم بودن (خبر دادن از فتنه‌ها و جنگ‌ها و... در آینده) و عدم رسیدن بسیاری روایات آن به اهل‌بیت و نقل از طرف صحابه یا تابعین در کتاب ابن‌حماد خود کتب را مورد خدشه قرار داده است؛ گذشته از آن‌که برخی از راویان نیز مورد خدشه هستند یا با روایات مقطوع مواجهیم. از سوی دیگر نشانه‌های ظهور باخبر از فتن آینده مثل دوران اموی و عباسی و اشراط‌الساعة (نشانه‌های قیامت) آغشته است. اکثر قریب به‌اتفاق این روایات مشکل سندی جدی داشته، روایات با راوی مجهول، ضعیف و حتی معروف به جعل در بسیاری از آن‌ها هست. شاید تنها نشانه‌ای از ظهور که آن‌هم به‌واسطه کثرت تکرار در منابع شیعی و سنی، اصلش غیرقابل خدشه است و می‌توان به صدور آن از جانب معصوم مطمئن بود، وجود جریان معارضی است که از آن به «سفیانی» تعبیر شده و در مورد ویژگی‌های او حتی اصل نسبت داشتن او به ابوسفیان و جریان اموی خدشه هست، چنان‌که کسانی در این سال‌ها حتی از شباهت لغوی سفیانی و صهیونی در تطبیق نشانه‌ها با مصادیق خارجی سخن گفته‌اند یا مصادیق مختلفی از ملک عبدالله اردنی تا... برای او برشمرده‌اند. در نظر برخی محققان، در موارد دیگری نظیر پرچم‌های سیاه، نفس زکیه، خراسانی، سید حسنی و... این ابهام دوچندان است و اساساً به فرض صحّت، مربوط بودن بسیاری از آن‌ها به قیام مهدوی مورد تردید یا حتی نفی واقع‌شده است. طبیعتاً موضوع مهمی مثل مهدویت - که همه قدرت‌ها و حرکت‌های باطل تاریخ را مورد خدشه قرار می‌دهد - بیش از مسائل تاریخی و احکام شرعی محل نزاع بوده تا احادیث جعلی، اسرائیلیات و... آن را مورد هدف قرار دهد. گرچه حرکت‌های خوبی در حوزه علمیه قم نظیر درس خارج فقه مهدویت یا بررسی علائم به‌صورت اجتهادی در قالب درس‌گفتار صورت گرفته یا تألیفاتی نظیر «تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور» نوشته مصطفی صادقی از انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی صورت گرفته است، اما خروجی بررسی‌های اجتهادی هم خدشه و تردید در اکثر نشانه‌ها بوده است و کم‌تر به تأیید موردی از آن‌ها ختم شده است.