کتاب جمهوری ازبکستان

کتاب جمهوری ازبکستان اثری از احمد علامه فلسفی است که در انتشارات فراروان‌شناسی منتشر شده است. این کتاب به معرفی و بررسی طبیعی، تاریخی و فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی ازبکستان می‌پردازد و روابط ایران با این کشور را بررسی می‌کند.

درباره کتاب جمهوری ازبکستان

ازبکستان که به زبان فارسی افغانستانی اوزبیکستان خوانده می‌شود، یکی از کشورهای آسیای مرکزی است که در خشکی محصور است. این کشور با قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان، افغانستان و ترکمنستان همسایه است. زبان رسمی این کشور ازبکی است که با خط لاتین و خط سیریلیک نوشته می‌شود. واحد پول این کشور سوم ازبکستان نام دارد و پایتخت آن شهر تاشکند است که بزرگترین شهر این کشور به حساب می‌آید.

احمد علامه فلسفی در کتاب جمهوری ازبکستان به بررسی و مرور ویژگی‌های جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی ازبکستان می‌پردازد. در ادامه روابط ایران با این کشور را بررسی می‌کند و فصلی را هم به معرفی جاذبه‌های گردشگری و مکان‌های دیدنی ازبکستان اختصاص داده است.

کتاب جمهوری ازبکستان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به کشورشناسی مخاطب این کتابند.

بخشی از کتاب جمهوری ازبکستان

اُزبَکِستان کشوری در آسیای مرکزی و دارای مرز مشترک با کشورهای افغانستان،تاجیکستان، ترکمنستان،

قرقیزستان، و قزاقستان است. پایتخت این کشور شهر تاشکند است. مساحت خاک ازبکستان ۴۴۷٬۴۰۰ کیلومتر مربع است و جمعیت آن ۳۵ میلیون نفر است .

زبان رسمی ازبکستان زبان ازبکی است که با خط لاتین نوشته می‌شود. ازبکستان در آسیای مرکزی و در کنار جاده ابریشم، شامل شهرهای باستانی و تاریخی زیادی است و سمرقند، بخارا، خیوه از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین شهرها این سرزمین هستند.

نخستین مردمانی که در آسیای میانه مسکن گزیدند سکاهای ایرانی‌تبار بودند که در هزاره نخست پیش از میلاد از دشت‌های شمالی منطقه کنونی ازبکستان و دیگر مناطق اطراف وارد شده بودند. این کوچ‌نشینان پس از یکجانشینی در این مناطق سامانه آبیاری گسترده‌ای را پیرامون رودهای آسیای مرکزی بنا کردند. در این زمان شهرهایی چون بخارا و سمرقند به عنوان مراکز حکومتی و فرهنگی ایجاد شدند. در سده پنجم پیش از میلاد، مملکت‌هایی از اقوام ایرانی‌تبار باختری و سغدی و همچنین قوم هندواروپایی تخاری بر کلیه این مناطق تسلط داشتند.

پس از آنکه چین آغاز به گسترش راه ابریشم به سمت غرب نمود، شهرهای ایرانی نیز از این فرصت بازرگانی سود جسته تبدیل به مراکز تجاری شدند. به ویژه بازرگانان سغدی با استفاده از شبکه شهرها و سکونتگاه‌های فرارود (ماوراءالنهر) و مناطق تخاری‌نشین (ترکستان امروزی چین، سین‌کیانگ) به سود فراوانی دست یافتند. بازرگانان سغدی رفته رفته تبدیل به متمول‌ترین بازرگانان ایرانی شدند و در نتیجه آن شهرهای بخارا و سمرقند نیز تبدیل به شهرهای بسیار ثروتمند شده و بدین طریق فرارود تبدیل یکی از نیرومندترین و پرنفوذترین ایالت‌های ایران در دوران باستان شد.

در سده دهم میلادی، ازبکستان جزیی از قلمرو سامانیان بود پس از سامانیان، ازبکستان به ترتیب جزیی از حکومت‌های غزنوی، سلجوقی، خوارزمشاهی، مغول، تیموری و ازبک‌ها بوده است. در زمان سامانیان نخستین شاعران پارسی‌زبان، ادب فارسی را در شهرهایی چون سمرقند و بخارا پایه‌گذاری کردند. یکی دیگر از نقاط عطف فرارود شکل‌گیری و گسترش طریقه‌های گوناگون تصوف در آن زمان است. ازبکستان بعدها به ترتیب جزئی از حکومت‌های غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان، تیموریان و ازبک شد. منطقه کنونی ازبکستان از مناطق باستانی ایرانی‌زبان بود که بعدها با کوچ فزاینده ترک‌تباران زبان‌های ترکی در آن رایج شد. دو شهر بزرگ سمرقند و بخارا در این کشور همچنان فارسی زبانند. مردمان ایرانی‌تبار، ساکنان اولیه منطقه ازبکستان را تشکیل می‌دادند. زبان‌های قدیمی رایج در این منطقه زبان‌های ایرانی سغدی،خوارزمی و پارسی میانه بود.

در سده نوزدهم میلادی، غرب و شمال ازبکستان زیر سلطه خانات خوارزم، و جنوب ازبکستان جزیی از خانات بخارا بوده است. خانات بخارا و خوارزم در سال ۱۸۶۶ زیر سلطه روسیه درآمدند.

تا میانه قرن نوزدهم، سه خانات فرغانه، بخارا (جنوب ازبکستان) و خیوه (غرب و شمال ازبکستان) به‌طور مستقل دارای حمکرانی‌های مستقل بودند. پس از حمله امپراتوری روسیه به آسیای مرکزی در ۱۸۶۶ این خانات به زیر حکومت استعماری روسیه کشیده شدند. پس از انقلاب ۱۹۱۷ روسیه، بلشویک‌هایبه قدرت رسیده قرار بر تقسیم آسیای مرکزی را بر بنیاد هویت‌های قومی-زبانی نهادند. اما در این تقسیم‌بندی، گاه مصلحت‌های سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی هم در نظر گرفته می‌شد؛ بنابراین در سال ۱۹۲۴، دولت بلشوویک برای جلوگیری از بروز کشمکش‌های دیرپای تاریخی هر سه این خانات را در جمهوری سوسیالیستی ازبکستان جمع کرد.

در آغاز حکومت‌داری اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی، نشانه‌های فراوان از کشمکش تباری و ولایتی بین بخش‌های شرق و غرب و مرکز ازبکستان می‌توان یافت. هر قومی و هر ولایتی سهم بیشتری از قدرت می‌طلبید. در فرایند استحکام پایه‌های حکومت‌داری شوروی اما هر چند توان قدرت‌جویی اقوام و ولایات به هم ریخت اما این قدرت جویی قومی-ولایتی در شکل‌های گوناگون تا پایان حکومت شوروی همچنان ادامه یافت. پس از انقلاب اکتبر، در سال ۱۹۲۴، جمهوری ازبکستان (جزیی از اتحاد جماهیر شوروی) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۹۹۱، ازبکستان به استقلال دست یافت .

ازبکستان از تولیدکنندگان عمده پنبه در جهان است. بزرگترین معدن طلای روباز جهان نیز در این کشور مورد بهره‌ برداری قرار دارد. شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور دوم این کشور از زمان استقلال، دگرگونی‌های عمده‌ای را باعث شده و از جمله برده‌داری در کشتزارهای پنبه و کار کودکان را ممنوع کرده‌است. او همچنین اصلاحات مالیاتی انجام داده و چهار منطقه آزاد اقتصادی در کشور ایجاد کرده‌است. بخشودن بسیاری از زندانیان سیاسی و بهبود روابط با کشورهای تاجیکستان، قرقیزستان و افغانستان از دیگر اقدامات اوست. به ویژه روابط سرد چندین ساله دوشنبه و تاشکند پس از درگذشت اسلام کریم‌اف رئیس جمهور سابق ازبکستان رو به بهبود است و بنایراین شوکت میرضیایف ،رییس جمهور ازبکستان ، موجبات روند پیشرفت این کشور را فراهم ساخته است.