کتاب یادداشت‎هایی در باب منطق کشف ناخودآگاه جمعی

کتاب یادداشت‎هایی در باب منطق کشف ناخودآگاه جمعی، اثر علی شهبازی، مجموعه‌ای از نوشته‌ها درباره‌ی مفهومی به نام ناخودآگاه جمعی است.

درباره‌ی کتاب یادداشت‎هایی در باب منطق کشف ناخودآگاه جمعی

علی شهبازی در کتاب یادداشت‌هایی درباب منطق کشف ناخودآگاه جمعی چهار یادداشت منتشر کرده است. موضوعات این یادداشت که به زبان فلسفی نوشته شده‌اند، ناخودآگاه جمعی است. شاید بد نباشد اگر تعریفی برای ناخودآگاه جمعی ارائه بدهیم: ناخودآگاه جمعی در اصل به استعداد و ظرفیت‌های مشترک انسان‌ها در هر کجای جهان و در مقاطع تاریخی و فرهنگی مختلف ناشی از ماهیت وجودی و ادراک آنان در یک موضع مشترک است، گفته می‌شود. در حقیقت انسان برای درک و دریافت‌های ناخودآگاه جمعی تلاشی نمی‌کند و حتی به آن‌ها آگاهی ندارد. ناخودآگاه جمعی وجه مشخص گروه کامل از افراد - خانواده، ملت یا همهٔ نوع بشر - می‌باشد.

در کتاب یادداشت‎هایی در باب منطق کشف ناخودآگاه جمعی، علی شهبازی با تکیه بر تجربه‌های زیسته خود دست به ‌نوعی تأمل و تفکر عمیق در فرهنگ ایرانی زده است. دغدغه‌ای که علی شهبازی در کتاب یادداشت‎هایی در باب منطق کشف ناخودآگاه جمعی دنبال می‌کند و در تلاش است تا پاسخی برای پیدا کند، اندیشیدن درباره‌ی فرهنگ و کشف ماهیت آن است که از طریق زیستن در آن و فهمیدن و لمس کردن آن از نزدیک حاصل می‌شود.

کتاب یادداشت‎هایی در باب منطق کشف ناخودآگاه جمعی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم 

اگر به مطالعات جامعه‌شناختی و روان‌شناسی علاقه‌مند هستید، از خواندن کتاب یادداشت‎هایی در باب منطق کشف ناخودآگاه جمعی لذت می‌برید.

بخشی از کتاب یادداشت‎هایی در باب منطق کشف ناخودآگاه جمعی

ما در زندگی روزمره برای فهمیدن معنای رفتارهای دیگران از تجربه‌های زیسته‌مان بهره می‌بریم. مثلاً اگر شخصی به ما می‌گوید امروز تولدم است می‌دانیم که از ما انتظار دارد که به او کادو بدهیم و یا تولدش را به او تبریک بگوییم. فهم این مسائل از تجربهٔ شرایط مشابه به‌دست می‌آید. پس ما به‌طور کلی برای فهم پدیده‌های انسانی از زندگی و امکاناتی که در آگاهی و ناخودآگاهمان است، استفاده می‌کنیم. به‌طور کاملاً غیر ارادی؛ زیرا وقتی فردی به ما می‌گوید تولدمان است، بلافاصله درمی‌یابیم که انتظار و توقع او چیست. کسی یا چیزی در فهم معنای کلامش به ما کمک نمی‌کند، بلکه تجربه‌های زیسته‌ای که داشته‌ایم به یاریمان شتافته و بلافاصله سِر کلام او را باز می‌کنند. اکنون بیایید تصور کنیم همین تجارب زیسته‌ای را که مسبب فهمیدن پدیده‌های انسانی در زندگی روزمره هستند، طبقه‌بندی کنیم. به یاد دارید که گفتیم فرد در خلال روانکاوی به حالتی از صداقت و درحقیقت سستی مقاومت دست پیدا می‌کند (فروید.۶۳: ۱۳۹۳) و تجربهٔ زیسته خود را به‌عنوان مهمترین مواد تکامل نظریه فهم در اختیار روانکاو قرار می‌دهد. در این صورت ما به انباری از مقولات زندگی دست خواهیم یافت که می‌تواند پدیده‌های انسانی را با توجه به ناخودآگاهی که در پسِ خود دارند، برایمان تفسیر کند. مقولات زندگی به‌خوبی خواهند توانست پدیده‌های انسانی را تفسیر کنند؛ زیرا هر پدیده‌ای تعین‌یافتگی همین مقولات است یا اگر بخواهیم واضح‌تر بگوییم هر پدیده تعین‌یافتگی مقولهٔ خودش است.

روش هرمنوتیک زندگی در پژوهش‌های سایر اندیشمندان علوم انسانی نیز مستتر بوده، اگرچه خود ایشان از آن غفلت داشتند. به‌طور مثال فردریش نیچه از واژهٔ کین‌توزی برای نامیدن مقوله‌ای استفاده کرده که در اساس یک مکانیزم ناخودآگاه جمعی است و منتهی به شکل‌گیری نظام‌های اخلاقی و هنجارگذاری‌هایی با کیفیت و محتوای ویژه‌ای می‌شود. اگرچه او برای این مقصود از تعمق در زندگی و تجارب زیسته استفاده کرده است و توانست پس از آن تفسیرهای موفقی از پدیده‌های انسانی در آثاری همچون ضدّ مسیح، غروب بتان و تبارشناسی اخلاق به‌دست دهد. بیاندیشید که چگونه او تا بدین حد موفق بود؛ زیرا او مقولهٔ خاص آن پدیده را کشف کرد. پس دانشمند علوم انسانی نیازمند کشف مقولات خاص هر پدیده است، نه چیزی بیش از آن.

اکنون اگر بخواهیم هرمنوتیک زندگی را تعریف کنیم، می‌توانیم بگوییم، هرمنوتیک زندگی تفسیر زندگی به‌واسطهٔ خود زندگی است؛ یعنی خود زندگی ابزاری را به ما می‌دهد به‌نام مقولات زندگی که می‌تواند تعیات قوام‌یافته بر بنیاد زندگی را تا رگ‌وریشه‌های ناخودآگاهش آشکار کند.