کتاب بیدل دهلوی

کتاب بیدل دهلوی مجموعه آثار این شاعر بزرگ است. اشعار بیدل دهلوی در طاقچه برگرفته از وبگاه ادبی گنجور است

درباره کتاب بیدل دهلوی

ابوالمعالی میرزا عبدالقادر بن عبدالخالق ارلاس، متخلص به بیدل که با نام بیدل دهلوی، شناخته می‌شود، شاعر پارسی سرای سبک هندی است. ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل فرزند میرزا عبدالخالق در سال ۱۰۵۴هـ.ق در پتنه در ایالت بهار هندوستان متولد شد.

پدر بیدل نیز عضو سپاهیان بود اما علاقه‌ای به شغلش نداشت و آن را در جوانی رها کرد. او ارادت قلبی بسیاری به صوفیان «قادریۀ» هندوستان داشت و به همین دلیل نام پسرش را هم نام شیخ عبدالقادر گیلانی صوفی مشهور آن زمان انتخاب نمود.

پدر بیدل وقتی پسرش فقط ۵ سال داشت از دنیا رفت و پس مادرش به او قرآن و الفبای فارسی را آموخت اما یک سال ونیم بعد از فوت پدر، مادرش را هم از دست داد و سرپرستی او را عمویش، میرزا قلندر که فردی سپاهی اما مانند پدرش با خوی درویشی بود، برعهده گرفت. میرزاقلندرعموی بیدل او را به آموختن ادبیات عرب دعوت کرد و او را از ۱۰ سالگی با خود به حلقۀ درویشان برد.

بیدل زبان‌های فارسی و عربی را نیز در مکتب آموخت و با زبان بنگالی، زبان اردو، سانسکریت و ترکی آشنایی یافت و در شش‌سالگی قرآن را ختم کرد. بیدل همواره ذوق شاعرانۀ خود را از عموی خویش می‌دانست و نخستین سروده‌هایش را بر عمویش، عرضه کرد.

دکتر شفیعی کدکنی در کتاب شاعر آیینه‌ها در مورد بیدل می‌گوید: «بیدل را باید نماینده تمام‌عیار اسلوب هندی به شمار آوریم.»

بیدل روز پنج‌شنبه چهارم صفر سال ۱۱۳۳ هجری قمری در دهلی از دنیا رفت و در صحن خانه‌اش، برطبق وصیت خود دفن گردید. شمار ابیات او را میان ۹۰ و ۱۰۰ هزار بیت نوشته‌اند، اما آنچه امروز حدود ۷۰ هزار بیت در دست است.

خواندن کتاب بیدل دهلوی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک ایران پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب بیدل دهلوی

کجا الوان نعمت زین بساط آسان شود پیدا

که آدم ازبهشت آید برون تا نان شود پیدا

تمیز لذت دنیا هم آسان نیست ای غافل

چوطفلان خون‌خوری یک‌عمر تادندان شودپیدا

سحرتا شام باید تک زدن چون آفتاب اینجا

که خشکاری به چشم حرص این انبان شود پیدا

سحاب‌کشت ما صد ره شکافد چشم‌گریانش

که‌گندم یک تبسم با لب خندان شود پیدا

تلاش موج درگوهر شدن امید آن دارد

که‌گرد ساحلی زبن بحر بی‌پایان شود پیدا

جنون هم جهدها بایدکه دامانش به چنگ افتد

دری صد پیرهن تا پیکر عریان شود پیدا

عیوب آید برون تاگل‌کند حسن‌ کمال اینجا

کلف بی‌پرده‌گردد تا مه تابان شود پیدا

پریشان است از بی‌التفاتی، سبحهٔ الفت

ز دل بستن مگر جمعیت باران شود پیدا

امان خواه ازگزند خلق درگرم اختلاطی‌ها

که عقرب بیشتر در فصل تابستان شود پیدا

بنای وحشت این کهنه منزل عبرتی دارد

که صاحبخانه‌گر پیدا شود مهمان شود پیدا

زپیدایی به نام محض چون عنقا قناعت‌کن

فراغ اینجاکسی داردکزین عنوان شود پیدا

چوصبح آن به که‌گم‌باشد نفس درگرد معدومی

وگر پیدا تواند گشت بال‌افشان شود پیدا

درین صحرا به وضع خضر باید زندگی‌کردن

نگردد گم کسی کز مردمان پنهان شود پیدا

حریف‌گوهر نایاب نبود سعی غواصان

مگر این کام دل از همت مردان شود پیدا

خیالات پری بی‌شیشه نقش طاق نسیان‌کن

محال است‌اینکه‌هرجاجسم‌گم شدجان شودپیدا

تماشاگاه عبرت پا به دامن سیر می‌خواهد

نگه می‌باید اینجا توام مژگان شود پیدا

ردیف بار دنیا رنج عقبا ساختن بیدل

زگاو و خر نمی‌آید مگر انسان شود پیدا