کتاب به سوی ایجاد دانشگاه آینده

کتاب به سوی ایجاد دانشگاه آینده (Creating the university of the future : a global view on future skills and future higher education) نوشته اولف دانیل اهلرز و لارا ایکبرشت و ترجمه‌ی کاوه بازرگان، اثری پژوهشی و تحلیلی درباره‌ی تحولات آموزش عالی در عصر دیجیتال است. این کتاب توسط انتشارات دوران و در سال ۱۴۰۳ منتشر شده است. نویسندگان باتکیه‌بر مطالعات بین‌المللی و پروژه‌های پژوهشی، به بررسی مهارت‌های موردنیاز برای آینده و نقش دانشگاه‌ها در پرورش این مهارت‌ها می‌پردازند. کتاب حاضر با انتخاب و ترجمه‌ی بخش‌هایی از اثر اصلی، تصویری از چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی نظام آموزش عالی در مواجهه با جامعه‌ی هوشمند و فناوری‌های نوین ارائه می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب به سوی ایجاد دانشگاه آینده

کتاب به‌سوی ایجاد دانشگاه آینده (گزیده‌ای درباره‌ی مهارت‌های مورد نیاز آینده و آینده‌ی آموزش عالی) به قلم اولف دانیل اهلرز و لارا ایکبرشت، با تمرکز بر آینده‌ی آموزش عالی و مهارت‌های مورد نیاز برای جامعه‌ی هوشمند، به بررسی روندهای جهانی و تحولات فناوری پرداخته است. این کتاب مجموعه‌ای از فصل‌های منتخب از یک اثر گسترده‌تر است که با هدف آشنایی با مفاهیم کلیدی مانند «جامعه‌ی ۵»، مهارت‌های آینده و نقش فناوری‌های دیجیتال در آموزش عالی گردآوری شده است. ساختار کتاب بر پایه‌ی پژوهش‌های میدانی و مطالعات تطبیقی، به‌ویژه پروژه‌ی NextSkills در آلمان شکل گرفته و سه محور اصلی را دنبال می‌کند: تعریف و دسته‌بندی مهارت‌های آینده، چگونگی تدریس و سنجش این مهارت‌ها و بررسی نمونه‌های موفق از تحول دیجیتال در آموزش عالی (مانند تجربه‌ی ژاپن). نویسندگان با رویکردی تحلیلی به چالش‌های نظام‌های دانشگاهی در پاسخ به نیازهای بازار کار و جامعه‌ی در حال تغییر پرداخته و بر ضرورت بازنگری در برنامه‌های درسی، سنجش یادگیری و همکاری میان دانشگاه و صنعت تأکید کرده‌اند. این کتاب برای پژوهشگران، مدیران و علاقه‌مندان به آینده‌پژوهی آموزش عالی، منبعی سودمند شامل ایده‌ها و راهکارهای نوین فراهم کرده است.

خلاصه کتاب به سوی ایجاد دانشگاه آینده

کتاب با تمرکز بر تحولات پرشتاب فناوری و تأثیر آن بر آموزش عالی به بررسی ضرورت بازآفرینی نقش دانشگاه‌ها در پرورش مهارت‌های مورد نیاز آینده می‌پردازد. نویسندگان با اشاره به گذار جامعه‌ها از مراحل شکارگری تا جامعه‌ی فراهوشمند (جامعه‌ی ۵)، بر این نکته تأکید کرده‌اند که دانشگاه‌ها باید دانشجویانی تربیت کنند که توانایی یادگیری مادام‌العمر، سازگاری با تغییرات، مسئولیت‌پذیری، شناخت فرهنگی و تکثرگرایی را در خود پرورش دهند. در فصل نخست، نتایج پژوهش NextSkills ارائه شده؛ پژوهشی که سه دسته مهارت کلیدی را شناسایی می‌کند: مهارت‌های یادگیری و توسعه‌ی فردی، مهارت‌های طراحی و نوآوری و مهارت‌های خلاقیت و هم‌آفرینی. این مهارت‌ها به افراد امکان می‌دهد در شرایط نامطمئن و پیچیده‌ی آینده باتکیه‌بر دانش، ارزش‌ها و نگرش‌های خود، مسائل را حل کنند و در محیط‌های متغیر موفق عمل کنند. در فصل دوم، تونی بیتس به چگونگی تدریس مهارت‌های آینده می‌پردازد و بر اهمیت پرورش مهارت‌های نرم مانند تفکر نقادانه، حل مسئله، همکاری، مدیریت دانش و مهارت‌های دیجیتال تأکید دارد. او نقش فناوری را در تغییر شیوه‌های یادگیری و تدریس برجسته می‌کند و به چالش‌های سنجش و ارزیابی این مهارت‌ها اشاره دارد. فصل‌های بعدی به موضوعاتی مانند بازنگری برنامه‌های درسی، سنجش یادگیری بر پایه‌ی خودسنجی و یادگیری به‌مثابه فرایند و تجربه‌ی تحول دیجیتال در آموزش عالی ژاپن می‌پردازند. در مجموع، کتاب بر این باور استوار است که دانشگاه‌ها باید از مدل‌های سنتی آموزش فاصله بگیرند و با تمرکز بر مهارت‌های آینده، دانش‌آموختگانی تربیت کنند که برای زندگی و کار در جامعه‌ی هوشمند آماده باشند.

چرا باید کتاب به سوی ایجاد دانشگاه آینده را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی پژوهشی و تحلیلی، تصویری روشن از چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی آموزش عالی در عصر دیجیتال ارائه می‌دهد. ویژگی شاخص این اثر، تمرکز بر مهارت‌هایی است که در آینده‌ی نزدیک برای موفقیت فردی و حرفه‌ای ضروری خواهند بود؛ مهارت‌هایی مانند یادگیری مادام‌العمر، تفکر نقادانه، خلاقیت، همکاری و مدیریت دانش. کتاب با ارائه‌ی مدل‌ها و چارچوب‌های مفهومی، به دانشگاه‌ها و سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا برنامه‌های درسی و شیوه‌های سنجش خود را بازنگری کنند. همچنین این اثر با بررسی نمونه‌های واقعی و پژوهش‌های میدانی، راهکارهایی عملی برای پیوند میان آموزش عالی و نیازهای بازار کار پیشنهاد می‌دهد. مطالعه‌ی این اثر برای کسانی که دغدغه‌ی آینده‌ی آموزش، تحول دانشگاه‌ها و پرورش نسل جدید را دارند، الهام‌بخش و راهگشا خواهد بود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و مدیران آموزش عالی، برنامه‌ریزان درسی، اساتید دانشگاه، دانشجویان رشته‌های علوم تربیتی و فناوری آموزشی و همچنین افرادی که به آینده‌پژوهی و تحول دیجیتال در آموزش علاقه‌مند هستند، پیشنهاد می‌شود. همچنین این اثر برای کسانی که دغدغه‌ی پرورش مهارت‌های نرم و آماده‌سازی دانش‌آموختگان برای بازار کار آینده را دارند، مفید است.

درباره اولف دانیل اهلرز

اولف دانیل اهلرز (Ulf-Daniel Ehlers) استاد برجسته و بین‌المللی در حوزه‌ی مدیریت آموزشی و یادگیری مادام‌العمر در دانشگاه تعاونی ایالتی بادن - وورتمبرگ (DHBW) کارلسروهه بوده است. او بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷ میلادی به‌عنوان معاون رئیس این دانشگاه فعالیت کرده است. این نویسنده، بنیان‌گذار و مدیر گروه پژوهشی NextEducation بوده؛ گروهی بین‌المللی و تخصصی که در زمینه‌ی آینده‌ی آموزش و یادگیری فعالیت کرده است. او کتاب به سوی ایجاد دانشگاه آینده را با همکاری لارا ایکبرشت (Laura Eigbrecht) نوشته است.

درباره لارا ایکبرشت

لارا ایکبرشت (Laura Eigbrecht) پژوهشگر اصلی (Principal Investigator)، مدرس و دانشجوی دکتری در همان دانشگاه، یعنی دانشگاه تعاونی ایالتی بادن - وورتمبرگ کارلسروهه بوده است. این نویسنده دارای مدارک دانشگاهی در رشته‌های رسانه و فرهنگ اروپایی و نیز پداگوژی رسانه (آموزش از طریق رسانه) است. او کتاب به سوی ایجاد دانشگاه آینده را با همکاری اولف دانیل اهلرز (Ulf-Daniel Ehlers) نوشته است.

این کتاب یا نویسنده چه جوایز و افتخاراتی کسب کرده است؟

اولف دانیل اهلرز و لارا ایکبرشت در سال ۲۰۲۱ میلادی، برای مقاله‌ای با عنوان «بازسازی تجربیات تحصیلی ذهنی در دوران تعطیلی‌های ناشی از پاندمی» (Reconstructing Subjective Study Experiences During Shutdown in Pandemic Times) در کنفرانس EDEN در مادرید، جایزه‌ی بهترین مقاله برای محققان جوان (Young Scholars’ Best Paper Award) را دریافت کردند. همچنین پروفسور اهلرز در سال ۲۰۲۲ میلادی، جایزه‌ی Comenius EduMedia را برای دانشگاه دولتی بادن - وورتمبرگ (DHBW) کارلسروهه دریافت کرد.

نظر افراد یا مجله‌های مشهور درباره این کتاب چیست؟

- تونی بیتس (Tony Bates) نویسنده‌ی برجسته‌ی حوزه‌ی آموزش عالی، در نقد جامع و مفصل کتاب به‌سوی ایجاد دانشگاه آینده، از زاویه‌ای بسیار مثبت به اثر نگریسته و گفته این کتاب یک زنگ بیدارباش برای دانشگاه‌ها است تا رویکرد بنیادین‌ خود را نسبت به آموزش و یادگیری تغییر دهند؛ همچنین این اثر نه‌تنها دانش‌آموزان و فارغ‌التحصیلان را برای آینده‌ی کار و زندگی آماده می‌کند، بلکه به رهبران آموزشی و سیاست‌گذاران نیز راهبردهایی ارائه می‌دهد تا در مسیر شکل‌دهی به دانشگاهِ آینده گام بردارند.

- در صفحه‌ی معرفی کتاب توسط ناشرِ آن ذکر شده که این اثر چشم‌اندازی جهانی از استراتژی‌های مؤسسه‌ای، برنامه‌های آموزشی و چشم‌اندازهای پژوهشی را در زمینه‌ی مهارت‌های آینده (Future Skills) ارائه داده است؛ آموزشی که دانشجویان، فارغ‌التحصیلان، مؤسسات، معلمان و سیاست‌گذاران را در جهت ساختن دانشگاهِ آینده و جوامع پایدار یاری می‌کند.

بخشی از کتاب به سوی ایجاد دانشگاه آینده

«پدیدارشدن فناوی‌های مالی، اینترنت اشیا (IOT)، هوش مصنوعی (AI) و روبات‌ها، به‌طور کلی می‌توانند امور جامعه را کاملاً متحول کند. همان‌طور که در شکل بالا نشان داده شده است، «جامعه ۵» نمایانگر چنین تحولاتی می‌باشد و آن‌را جامعه فراهوشمند (super smart) می‌نامند. این بدان معنی است که جامعه نه‌تنها از فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌طور وسیع استفاده می‌کند تا کارآمدی عملیاتی را افزایش دهد، بلکه اطلاعات را با افراد جامعه سهیم شده تا کیفیت خدمات دولتی و رفاه شهروندان فراهم شود. با این فرآیند یا به‌هم‌تنیدگی و مرتبط‌کردن فعالیت‌ها، همیاری میان آن‌ها، و بیشینه کردن ارزش افزوده، همراه است. در حالی که تحول دیجیتال موجب پدیدار شدن مرحله جدیدی از جامعه خواهد بود، لازم است یادآوری شود که فناوری‌های نوین و داده‌ها چنان مورد استفاده قرار خواهند گرفت که افراد بتوانند سبک زندگی ویژه خود را غنی کنند.»