کتاب پژوهشی در نواربافی لرستان

کتاب الکترونیکی «پژوهشی در نواربافی لرستان» نوشتهٔ علی مال‌زیری‌پاپی اثری پژوهشی دربارهٔ یکی از هنرهای سنتی و صنایع‌دستی ایران است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی تاریخچه، ابزارها، مواد اولیه، نقوش و کاربردهای نواربافی در لرستان می‌پردازد و تلاش دارد این هنر در حال فراموشی را مستند کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب پژوهشی در نواربافی لرستان

«پژوهشی در نواربافی لرستان» اثری پژوهشی و ناداستان است که به بررسی یکی از شاخه‌های صنایع‌دستی ایران، یعنی نواربافی، در منطقهٔ لرستان می‌پردازد. نویسنده، علی مال‌زیری‌پاپی، با رویکردی میدانی و تاریخی، سیر تحول این هنر را از دوران باستان تا امروز دنبال کرده است. ساختار کتاب شامل مقدمه‌ای دربارهٔ اهمیت هنرهای قومی و صنایع‌دستی، و فصل‌هایی دربارهٔ تاریخچهٔ نواربافی، مواد و ابزار مورد استفاده، انواع بافته‌ها، نقوش رایج، آسیب‌شناسی، مراحل اجرایی، بازاریابی، آموزش و زمینه‌های فرهنگی مرتبط با نواربافی است. کتاب با ارائهٔ تصاویر و مستندات تاریخی، تلاش می‌کند جایگاه نواربافی را در زندگی عشایر و روستاییان لرستان و ارتباط آن با فرهنگ و معیشت مردم این منطقه نشان دهد. قالب کتاب پژوهشی است و اطلاعات آن بر پایهٔ منابع تاریخی، مطالعات میدانی و گفت‌وگو با بافندگان محلی گردآوری شده است.

خلاصه کتاب پژوهشی در نواربافی لرستان

این کتاب با مقدمه‌ای دربارهٔ جایگاه هنرهای سنتی در فرهنگ ایران آغاز می‌شود و سپس به سراغ پیشینهٔ تاریخی نواربافی در لرستان و دیگر مناطق ایران و جهان می‌رود. نویسنده با استناد به یافته‌های باستان‌شناسی، قدمت نواربافی را تا هزاره‌های پیش از میلاد پیگیری کرده و نمونه‌هایی از کارت‌بافی و نواربافی را در مصر، اروپا، آسیا و به‌ویژه ایران معرفی کرده است. در ادامه، کتاب به بررسی پراکندگی جغرافیایی نواربافی در ایران و لرستان می‌پردازد و نقش عشایر و روستاییان را در حفظ و انتقال این هنر برجسته می‌کند. ساختار اجتماعی جامعهٔ ایلی، کوچ‌نشینی و تأثیر آن بر شکل‌گیری و تداوم نواربافی از دیگر موضوعات مهم کتاب است. بخش‌های بعدی به معرفی مواد اولیهٔ مورد استفاده در نواربافی مانند پشم، موی بز و کاموا، و نیز ابزارهای سنتی و شیوه‌های بافت اختصاص یافته است. نویسنده به تفصیل مراحل آماده‌سازی مواد، رنگرزی طبیعی و مصنوعی، و تکنیک‌های مختلف بافت را شرح داده است. کتاب همچنین انواع بافته‌ها و کاربردهای نواربافی را در زندگی روزمرهٔ عشایر و روستاییان لرستان، از جمله در ساخت سیاه‌چادر، خورجین، جاجیم و تزئینات اسب و گهواره کودک، بررسی می‌کند. در بخش نقوش، به ریشه‌های فرهنگی و نمادین طرح‌های رایج در نواربافی پرداخته شده و ارتباط آن‌ها با باورها و آیین‌های محلی توضیح داده شده است. در نهایت، کتاب به آسیب‌شناسی وضعیت کنونی نواربافی، چالش‌های پیش‌روی این هنر و راهکارهایی برای احیا و آموزش آن می‌پردازد و اهمیت مستندسازی و انتقال دانش بومی به نسل‌های آینده را یادآور می‌شود.

چرا باید کتاب پژوهشی در نواربافی لرستان را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی جامع به یکی از هنرهای کمتر شناخته‌شدهٔ ایران می‌پردازد و اطلاعاتی دقیق و مستند دربارهٔ تاریخ، تکنیک‌ها و نقش اجتماعی نواربافی ارائه می‌دهد. مطالعهٔ آن فرصتی برای آشنایی با فرهنگ و زندگی عشایر و روستاییان لرستان و درک پیوند میان هنر، معیشت و هویت قومی فراهم می‌کند. همچنین، کتاب برای علاقه‌مندان به صنایع‌دستی، پژوهشگران حوزهٔ مردم‌شناسی و تاریخ هنر، و کسانی که دغدغهٔ حفظ میراث فرهنگی دارند، منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به پژوهشگران حوزهٔ مردم‌شناسی، تاریخ هنر و صنایع‌دستی، دانشجویان رشته‌های هنر و فرهنگ، و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی ایران پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت ریشه‌های هنرهای بومی و نقش آن‌ها در زندگی عشایر و روستاییان هستند، مفید است.

بخشی از کتاب پژوهشی در نواربافی لرستان

«نواربافی زیر مجموعه صنایع دستی و نوعی هنرهای سنتی است که در مناطق عشایری و روستایی مختلف ایران از جمله استان‌های لرنشین و بختیاری، شاهسون و ترکمن، مناطق کردنشین شمال خراسان و کلات نادر در خراسان رضوی، هرمزگان و قزوین وجود دارد که با مهاجرت روستائیان و عشایر به شهرها، تغییر روش زندگی و استفاده از تولیدات جدید صنعتی در حال فراموشی است. تعداد اندک نواربافی‌ها در لرستان باعث گردیده است در پی احیاء و مستندنگاری این هنر بومی باشیم. بنابر شواهد و با توجه به بررسی‌ها نحوه تولید و نوع نقوش بختیاری و نیز مناطقی در حوالی بخش پاپی لرستان می‌توان گفت؛ کارت‌بافی با شیوه‌های ابتدایی بافته می‌شوند. نقوش نواربافی جلوه‌ای از نوع زندگی، اعتقادات و کهن الگوهای چند هزار ساله در این مناطق است. این بدین معناست که هنر نواربافی حاوی ریشه‌های اصیل در بین اقوام ایران و لرستان دارد. این هنر کهن سال کارکرد آئینی و سمبلیک دارد. به طور مثال استفاده از نوار در تزئین سیاه چادر و گهواره کودک به جهت دفع بلا و نوعی چشم زخم نزد عشایر به کار برده می‌شود. کاربری‌های مختلف این هنر شامل؛ کمربند، تزئین اتاق و با برپایی و سردر سیاه چادرها، لباس (دور یقه، لبه آستین و ...) بند قنداق، تنگ اسب و حیوان‌های بارکش، بند دهل و سرنا استفاده می‌شود؛ حال این هنر بومی در حال فراموشی است. تلاش کرده‌ایم در این کتاب ضمن مستندنگاری و مستندسازی نقوش، رنگ‌ها، شیوه بافت و شناسایی مناطق بافت در احیاء آن گامی هرچند کوچک برداشته باشیم.»