کتاب دانش آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر

کتاب «دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر» نوشتهٔ محمد عاشوری و سیده‌سمیه جلیل‌آبکنار اثری جامع در حوزهٔ آموزش و پرورش استثنایی است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی مفاهیم، رویکردها و چالش‌های مرتبط با آموزش دانش‌آموزان با نیازهای ویژه در بستر آموزش فراگیر می‌پردازد و به‌عنوان منبعی برای دانشجویان رشته‌های مرتبط با علوم تربیتی، روان‌شناسی، مشاوره و معلمان طراحی شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب دانش آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر

«دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر» اثری ناداستان و دانشگاهی است که به‌صورت ساختارمند در شانزده فصل تدوین شده است. این کتاب با رویکردی تحلیلی، به بررسی ابعاد مختلف آموزش فراگیر و جایگاه دانش‌آموزان با نیازهای ویژه در نظام آموزشی می‌پردازد. نویسندگان، با تکیه‌بر تجربه‌های حرفه‌ای و پژوهش‌های روز، تلاش کرده‌اند تا تصویری جامع از مفاهیم بنیادین، تاریخچه، قوانین و سیاست‌های مرتبط با آموزش ویژه و فراگیر ارائه دهند. کتاب، علاوه‌بر پرداختن به جنبه‌های نظری، به مسائل عملی و چالش‌های اجرایی در مدارس نیز توجه دارد و موضوعاتی مانند ارزیابی، شناسایی، انطباق برنامه‌های آموزشی، نقش خانواده و متخصصان، و ویژگی‌های گروه‌های مختلف دانش‌آموزان با نیازهای ویژه را پوشش می‌دهد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هر فصل به یکی از گروه‌های دانش‌آموزان با نیازهای ویژه یا یکی از جنبه‌های کلیدی آموزش فراگیر اختصاص یافته و در پایان هر فصل، خلاصه و جمع‌بندی ارائه شده است. این اثر، علاوه‌بر ارائهٔ مباحث نظری، منابع و فیلم‌های آموزشی متعددی را نیز معرفی می‌کند تا مخاطبان بتوانند دانش خود را در عمل به‌کار گیرند.

خلاصه کتاب دانش آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر

این کتاب با تمرکز بر مفهوم استثنایی و آموزش فراگیر آغاز می‌شود و ابتدا به تعریف دانش‌آموزان با نیازهای ویژه، تفاوت میان ناتوانی و معلولیت، و اهمیت توجه به توانایی‌ها در کنار محدودیت‌ها می‌پردازد. نویسندگان تأکید کرده‌اند که هر کودک، پیش از هر چیز یک انسان است و ویژگی‌های منحصر به فرد او باید در آموزش مورد توجه قرار گیرد. در ادامه، تاریخچهٔ آموزش ویژه و روند شکل‌گیری آموزش فراگیر در نظام‌های آموزشی بررسی شده و نقش قانون‌گذاری و دادخواهی در تضمین حقوق دانش‌آموزان با نیازهای ویژه شرح داده شده است. کتاب، به شیوه‌های ارزیابی، شناسایی و انطباق برنامه‌های آموزشی برای این دانش‌آموزان می‌پردازد و اهمیت مداخلهٔ زودهنگام و برنامه‌های آموزش انفرادی را برجسته می‌کند. همچنین، نقش خانواده‌ها و متخصصان حمایت‌کننده در فرایند آموزش و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان با نیازهای ویژه مورد توجه قرار گرفته است. جنبه‌های چندفرهنگی و دوزبانی در آموزش ویژه، چالش‌های ارزیابی و ضرورت آموزش مؤثر برای همهٔ دانش‌آموزان، از دیگر محورهای کتاب است. در بخش‌های بعدی، گروه‌های مختلف دانش‌آموزان با نیازهای ویژه شامل اختلال‌های هوشی و رشدی، اختلال‌های یادگیری، اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی، اختلال‌های هیجانی و رفتاری، طیف اوتیسم، اختلال‌های ارتباطی، ناشنوایی و کم‌شنوایی، نابینایی و کم‌بینایی، ناتوانی‌های نادر و چندگانه، ناتوانی‌های جسمی و سایر آسیب‌های سلامتی، و دانش‌آموزان تیزهوش و بااستعداد به‌تفصیل معرفی شده‌اند. برای هر گروه، تعاریف، شیوع، علل، ویژگی‌های روان‌شناختی و رفتاری، ملاحظات آموزشی و راهبردهای مداخله توضیح داده شده است. در فصل پایانی، به آموزش فراگیر و ضرورت اصلاح نگرش‌ها پرداخته شده و چالش‌ها، مزایا، راهبردهای پذیرش دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و نقش معلمان و اولیا در تحقق آموزش فراگیر بررسی شده است. کتاب با ارائهٔ توصیه‌هایی برای طراحی برنامه‌های آموزش یکپارچه و تأکید بر ارزش‌های بنیادی آموزش فراگیر به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب دانش آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی جامع و چندوجهی، به نیازهای آموزشی دانش‌آموزان با تفاوت‌های فردی می‌پردازد و راهکارهایی برای تحقق آموزش فراگیر در مدارس ارائه می‌دهد. مطالعهٔ این اثر، به معلمان، دانشجویان و والدین کمک می‌کند تا شناخت عمیق‌تری از انواع نیازهای ویژه، چالش‌های آموزشی و راه‌های حمایت از این دانش‌آموزان به‌دست آورند. همچنین، آشنایی با قوانین، سیاست‌ها و تجربه‌های عملی مطرح‌شده در کتاب، می‌تواند در بهبود کیفیت آموزش و پرورش فراگیر و ارتقای عدالت آموزشی مؤثر باشد. این کتاب، پلی میان نظریه و عمل در حوزهٔ آموزش ویژه و فراگیر است و به‌ویژه برای کسانی که دغدغهٔ آموزش برابر و فرصت‌های یادگیری برای همهٔ دانش‌آموزان را دارند، ارزشمند است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای دانشجویان رشته‌های علوم تربیتی، روان‌شناسی، مشاوره، آموزش و پرورش استثنایی و معلمان مدارس عادی و ویژه مناسب است. همچنین والدین دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و متخصصانی که در حوزهٔ آموزش و حمایت از این گروه فعالیت می‌کنند، می‌توانند از محتوای کتاب بهره‌مند شوند. این اثر به‌ویژه برای کسانی که به دنبال راهکارهایی برای آموزش فراگیر و ارتقای عدالت آموزشی هستند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب دانش آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر

«مطالعه کودکان با نیازهای ویژه، مطالعه تفاوت‌ها و شباهت‌هاست. کودک با نیازهای ویژه در درجه اوّل یک کودک است و بعد کودکی است با نیازهای ویژه. یعنی ابتدا بر جنبه‌های انسانی و سپس بر ویژگی‌های منحصر به فرد هر کودک تأکید می‌شود. به همین دلیل، واژه «با نیازهای ویژه» برای گروه‌های مختلف کودکان با نیازهای ویژه به کار می‌رود. همچنین، اصطلاحاتی مانند «کودکان استثنایی»، «کودکان با ناتوانی‌ها»، «کودکان با توانایی‌های گوناگون» و «کودکان با نیازهای ویژه» معادل هم در نظر گرفته می‌شوند. دو اصطلاح اوّل به لحاظ تاریخی رایج‌تر هستند و دو اصطلاح بعدی به لحاظ بار نگرشی مثبت و تأکید بیشتر بر جنبه‌های انسانی، توجّه بیشتری را به خود جلب کرده‌اند. بنابراین، کاربرد هر یک از آنها دلایل خاصی دارد. معمولاً کودکان با ناتوانی‌ها شامل کودکان تیزهوش نمی‌شود ولی سه اصطلاح دیگر، کودکان تیزهوش را هم دربرمی‌گیرد. تصورهای غلط درباره دانش‌آموزان با نیازهای ویژه افسانه: مدرسه‌های دولتی از ارائه آموزش به بعضی از دانش‌آموزان با ناتوانی‌ها اجتناب می‌کنند. واقعیّت: باید هر مدرسه برای دریافت بودجه، آموزش عمومی رایگان و مناسبی را برای هر دانش‌آموز فراهم کند بدون آن که به شرایط ناتوانی او توجّه نماید.»