کتاب بالزاک

کتاب بالزاک نوشته شهریار زرشناس و ویراسته محمدصادق صالحی، توسط نشر معارف منتشر شده است. این اثر بخشی از مجموعه‌ای با عنوان «روایت رمان‌نویسان» است که به بررسی زندگی، آثار و اندیشه‌های نویسندگان بزرگ غرب می‌پردازد. کتاب حاضر به‌طور ویژه به زندگی و جهان فکری «اونوره دو بالزاک»، رمان‌نویس فرانسوی، اختصاص یافته و با رویکردی تحلیلی و تاریخی، جایگاه او را در ادبیات و جامعه‌ی مدرن فرانسه بررسی می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب بالزاک

در کتاب بالزاک، شهریار زرشناس با نگاهی تحلیلی و تاریخی به زندگی و آثار یکی از مهم‌ترین رمان‌نویسان قرن نوزدهم فرانسه می‌پردازد. این کتاب به‌صورت مجموعه‌ای از جلسات آموزشی تدوین شده که ابتدا در دانشگاه سوره برگزار شده‌اند. ساختار کتاب بر پایه‌ی گفت‌وگو و تحلیل شکل گرفته و هر فصل به یکی از جنبه‌های زندگی، زمانه، جهان‌بینی و آثار «اونوره دو بالزاک» اختصاص دارد. نویسنده تلاش کرده است تا با استفاده از رویکرد «هرمنوتیزم تاریخی»، بالزاک را به‌عنوان یک نویسنده و محصول و بازتاب‌دهنده‌ی شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی فرانسه‌ی قرن هجدهم و نوزدهم معرفی کند. 

در این مسیر، کتاب بالزاک به بررسی تحولات تاریخی فرانسه، انقلاب فرانسه، ظهور سرمایه‌داری و تأثیر این رخدادها بر ادبیات و شخصیت بالزاک می‌پردازد. همچنین، جایگاه رمان در ادبیات مدرن و تفاوت آن با ژانرهای پیشین مانند حماسه و حکایت، از دیگر موضوعات محوری کتاب است. «بالزاک» اثری تحلیلی است که با تکیه‌بر منابع فلسفی و جامعه‌شناختی، تلاش می‌کند تصویری جامع از نویسنده و عصر او ارائه دهد.

خلاصه کتاب بالزاک

کتاب بالزاک با رویکردی تحلیلی، زندگی و آثار اونوره دو بالزاک را در بستر تحولات تاریخی و اجتماعی فرانسه بررسی می‌کند. نویسنده ابتدا با شرح زمانه‌ی بالزاک، به شرایط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی فرانسه در قرن هجدهم و نوزدهم می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه انقلاب فرانسه، ظهور سرمایه‌داری و تغییرات اجتماعی، زمینه‌ساز شکل‌گیری رمان مدرن و شخصیت بالزاک شده‌اند. در ادامه، زرشناس به زندگی شخصی و حرفه‌ای بالزاک می‌پردازد و او را به‌عنوان نمونه‌ای از نویسندگان «فرد» معرفی می‌کند؛ کسانی که شخصیت و آثارشان تکرارناپذیر است و تأثیر عمیقی بر ادبیات و جامعه‌ی زمان خود گذاشته‌اند. 

کتاب بالزاک به بررسی جهان‌بینی و اندیشه‌های بالزاک می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه او با نگاهی رئالیستی، تضادهای درونی جامعه‌ی سرمایه‌داری، نقش پول، مناسبات طبقاتی و بحران‌های اخلاقی را در آثارش بازتاب داده است. زرشناس با تحلیل ساختار رمان و ویژگی‌های آن، تفاوت‌های رمان با ژانرهای پیشین مانند حماسه و حکایت را توضیح می‌دهد و بر اهمیت «من فردی»، جزئی‌نگری، و ترسیم دقیق زمان و مکان در رمان تأکید می‌کند. همچنین، به نقش حادثه و تکوین شخصیت در بستر زمان و جامعه اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که رمان مدرن، عرصه‌ی ظهور انسان به‌عنوان فردی مستقل و دارای دغدغه‌های خاص است. در بخش‌هایی از کتاب، آثار شاخص بالزاک مانند «چرم ساغری»، «آرزوهای بر باد رفته»، «باباگوریو» و «زن سی ساله» مورد بحث قرار می‌گیرند و مضامین اصلی آن‌ها، از جمله نقد سرمایه‌داری، ازخودبیگانگی، عشق و نقش شهر مدرن، تحلیل می‌شوند. نویسنده با ارجاع به نظریه‌پردازانی چون هگل و لوکاچ، جایگاه رمان و رئالیسم بالزاک را در ادبیات مدرن تبیین می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه آثار او بازتاب‌دهنده‌ی مسائل بزرگ زمانه و رنج‌های مردم هستند.

اُنوره دو بالزاک (Honoré de Balzac) نویسنده برجسته فرانسوی و از پایه‌گذاران مکتب واقع‌گرایی در ادبیات بود. او در سال ۱۷۹۹ در شهر تور فرانسه زاده شد و در ۱۸۵۰ در پاریس درگذشت. بالزاک ابتدا در رشته‌ی حقوق تحصیل کرد، اما خیلی زود مسیر خود را به سوی نویسندگی تغییر داد. مجموعه‌ی عظیم آثار او با عنوان «کمدی انسانی» شامل نزدیک به نود رمان و داستان کوتاه است که تصویری دقیق و همه‌جانبه از جامعه فرانسه قرن نوزدهم ارائه می‌دهد. توانایی او در تحلیل روانی شخصیت‌ها و توصیف جزئیات زندگی روزمره، جایگاهش را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین رمان‌نویسان جهان تثبیت کرده است.

بالزاک زندگی پرفرازونشیبی داشت و عشق‌های پرشمارش الهام‌بخش بسیاری از زنان در آثارش شد. او در جوانی با زنی به نام لور دو برنی رابطه‌ای نزدیک داشت و بعدها سال‌ها با کنتس اولین هانسکا، بانوی لهستانی، مکاتبه‌ای عاشقانه داشت که سرانجام اندکی پیش از مرگش به ازدواج انجامید. بالزاک بیشتر شب‌ها را به نوشتن می‌گذراند و با پشتکار خستگی‌ناپذیری صدها اثر خلق کرد که جامعه فرانسه را از درون به تصویر می‌کشید. واقع‌گرایی بی‌پرده و نگاه گاه تلخ او به ماهیت انسان، زمینه‌ساز ظهور جریان طبیعت‌گرایی در ادبیات فرانسه و الهام‌بخش نویسندگانی چون امیل زولا شد.

از مهم‌ترین آثار او می‌توان به «چرم ساغری»، «اوژنی گرانده»، «بابا گوریو»، «زنبق دره»، «آرزوهای بربادرفته»، «دخترعمو بت»، «پسرعمو پونس»، «پزشک دهکده» و «زن سی‌ساله» اشاره کرد. قلم بالزاک با نگاهی نقادانه، زندگی اشراف، بورژواها و فرودستان را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد و از انسان چهره‌ای پیچیده، واقعی و گاه تراژیک می‌سازد. آثار او همچنان از ستون‌های اصلی رمان‌نویسی مدرن و بازتاب‌دهنده ژرف‌ترین وجوه روح و جامعه انسانی به شمار می‌روند.

چرا باید کتاب بالزاک را بخوانیم؟

مطالعه‌ی این کتاب فرصتی است برای آشنایی عمیق با یکی از چهره‌های تأثیرگذار ادبیات جهان و فهم بهتر ریشه‌های رمان مدرن. «بالزاک» نه‌تنها به زندگی و آثار یک نویسنده‌ی برجسته می‌پردازد، بلکه با تحلیل شرایط تاریخی و اجتماعی فرانسه، به خواننده کمک می‌کند تا پیوند میان ادبیات و تحولات جامعه را درک کند. این کتاب با رویکردی تحلیلی و تاریخی، مفاهیمی مانند فردیت، رئالیسم، نقش پول و مناسبات طبقاتی را در بستر رمان‌های بالزاک بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه ادبیات می‌تواند بازتاب‌دهنده‌ی مسائل عمیق انسانی و اجتماعی باشد. همچنین، آشنایی با نظریه‌های فلسفی و جامعه‌شناختی درباره‌ی رمان، افق تازه‌ای برای علاقه‌مندان به نقد ادبی و مطالعات فرهنگی می‌گشاید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به ادبیات داستانی، دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های ادبیات، فلسفه و علوم اجتماعی، و کسانی که به تحلیل تاریخی و اجتماعی آثار ادبی علاقه دارند، مناسب است. همچنین، برای افرادی که دغدغه‌ی فهم ریشه‌های رمان مدرن، نقد سرمایه‌داری و بررسی پیوند ادبیات و جامعه را دارند، مطالعه‌ی این اثر پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب بالزاک

«در جلسه آغازین ابتدا دربارهٔ این موضوع صحبت خواهم کرد که روایت رمان‌نویسان چیست و چه چیزی را دنبال می‌کند. شامل چه چیزهایی می‌شود و شامل چه چیزهایی نمی‌شود؛ در ساختار کلی جلساتی که پیش‌رو داریم، به بیان چهره‌های مورد بحث و سپس به کلیات بحث می‌پردازیم و سنگ بنای ساختمانی را پی‌ریزی خواهیم کرد که قرار است طی جلسات آینده آن را بسازیم. این جلسات روایتی است از رمان‌نویسان؛ اما جلساتِ خواندن آثار آن‌ها نیست. بلکه آشنایی با جهان تعدادی از رمان‌نویسان است؛ من در اینجا می‌کوشم رمان‌نویسانی را مورد بحث قرار دهم که آثار آن‌ها از سال‌ها پیش، ترجمه، بارها و بارها چاپ، تجدید چاپ و ترجمه‌های گوناگونی از آن شده و در فضای عمومی فرهنگی کشور ما و فراتر از آن در دنیا همچنان منشأ اثر هستند؛ همچنان این رمان‌ها خوانده و شنیده و دربارهٔ آن‌ها سخن گفته می‌شود؛ این رمان‌نویسان را موضوع قرار می‌دهم و با همراهی شما و گفت‌وگو دربارهٔ آن‌ها، اندیشیدن و بازکاوی‌شان را آغاز خواهیم کرد؛ با معرفی زمان رمان‌نویسان، آن‌ها را به عمق زمانه و وقت تاریخی‌ای که به آن تعلق دارند خواهیم برد؛ سپس دربارهٔ زندگی آن‌ها سخن می‌گویم و از لابه‌لای سخن گفتن دربارهٔ زمانه و زندگی‌شان، به شخصیت آن‌ها نیز می‌پردازم؛ رمان‌نویسانی انتخاب شده‌اند که معمولاً شخصیت‌های جذاب و ویژه‌ای دارند؛ برخی از آن‌ها زندگی‌های پرماجرا و برخی زندگی‌های معمولی‌تر دارند؛ اما همگی آن‌ها شخصیت‌هایی خاص هستند.»