کتاب الگوی شناخت بحران های ژئوپلیتیکی

کتاب الکترونیکی «الگوی شناخت بحران‌های ژئوپلیتیکی (با تأکید بر بحران قره‌باغ)» نوشتهٔ علی ولیقلی‌زاده و به همت پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر شده است. این اثر به بررسی مفهومی و تحلیلی بحران‌های ژئوپلیتیکی با تمرکز ویژه بر بحران قره‌باغ می‌پردازد و در دستهٔ علوم سیاسی و جغرافیای سیاسی جای می‌گیرد. نویسنده تلاش کرده است با ارائهٔ چارچوبی نظری، ابعاد مختلف بحران‌های ژئوپلیتیکی را واکاوی کند و الگویی برای شناخت و مدیریت این بحران‌ها ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب الگوی شناخت بحران های ژئوپلیتیکی

«الگوی شناخت بحران‌های ژئوپلیتیکی» اثری پژوهشی در حوزهٔ ناداستان و علوم سیاسی است که ساختار آن بر تحلیل مفهومی بحران‌های ژئوپلیتیکی و ارائهٔ الگویی برای شناخت و مدیریت این نوع بحران‌ها استوار شده است. علی ولیقلی‌زاده در این کتاب، ابتدا به مفهوم‌شناسی بحران ژئوپلیتیکی و تمایز آن با سایر انواع بحران‌ها می‌پردازد و سپس با تکیه‌بر نظریه‌ها و مدل‌های علمی، به بررسی عوامل و زمینه‌های شکل‌گیری بحران‌های ژئوپلیتیکی می‌پردازد. بخش مهمی از کتاب به مطالعهٔ موردی بحران قره‌باغ اختصاص یافته است تا الگوی ارائه‌شده در بستر یک بحران واقعی و پیچیده مورد آزمون قرار گیرد. ساختار کتاب شامل سه بخش اصلی است: مفهوم‌شناسی بحران ژئوپلیتیکی، شناخت بحران ژئوپلیتیکی قره‌باغ و جمع‌بندی و ارائهٔ مدل تحلیلی. نویسنده با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، تلاش کرده است تا شکاف‌های نظری موجود در ادبیات بحران‌های ژئوپلیتیکی را پوشش دهد و راهی برای فهم بهتر و مدیریت مؤثرتر این بحران‌ها پیش پای پژوهشگران و سیاست‌گذاران بگذارد.

خلاصه کتاب الگوی شناخت بحران های ژئوپلیتیکی

این کتاب با هدف تبیین ماهیت و ساختار بحران‌های ژئوپلیتیکی، ابتدا به تعریف بحران و انواع آن در حوزهٔ روابط بین‌الملل و جغرافیای سیاسی می‌پردازد. نویسنده تأکید کرده است که بحران‌های ژئوپلیتیکی برخاسته از منازعات بر سر ارزش‌های جغرافیایی، سرزمینی، قومی و دینی هستند و این نوع بحران‌ها به‌دلیل پیوند عمیق با منافع ملی و هویت جمعی، از پایداری و پیچیدگی بالایی برخوردارند. در ادامه، کتاب به بررسی نظریه‌ها و مدل‌های علمی مرتبط با بحران‌های ژئوپلیتیکی می‌پردازد؛ از جمله مدل های‌پوتیتکای هاگت و نظریهٔ نوارهای شکنندهٔ کوهن. این مدل‌ها به شناسایی عوامل جغرافیایی و ساختاری بحران‌ها کمک می‌کنند و نشان می‌دهند که چگونه اختلافات سرزمینی، منابع استراتژیک، ناهمگونی‌های جمعیتی و رقابت‌های منطقه‌ای می‌توانند به بحران‌های ژئوپلیتیکی دامن بزنند. بخش دوم کتاب به مطالعهٔ موردی بحران قره‌باغ اختصاص یافته است. در این بخش، نویسنده روند شکل‌گیری بحران قره‌باغ، تحولات تاریخی، اختلافات قومی و دینی، جابه‌جایی‌های جمعیتی و نقش بازیگران داخلی و خارجی را بررسی کرده است. همچنین، به عوامل قدرت، مشروعیت ملی، حمایت خارجی و توان اقتصادی و نظامی طرفین درگیر پرداخته شده است. نویسنده نشان داده است که بحران قره‌باغ به‌دلیل ماهیت پیچیده و چندلایهٔ خود، نه‌تنها یک منازعهٔ محلی بلکه بحرانی با ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی است که مدیریت و حل آن نیازمند شناخت عمیق از زمینه‌ها و عوامل دخیل است. در بخش پایانی، کتاب با جمع‌بندی مباحث، الگویی تحلیلی برای شناخت و مدیریت بحران‌های ژئوپلیتیکی ارائه می‌دهد و بر اهمیت رویکرد کل‌نگر و چندبعدی در تحلیل این بحران‌ها تأکید می‌کند.

چرا باید کتاب الگوی شناخت بحران های ژئوپلیتیکی را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر تحلیل مفهومی و ارائهٔ چارچوب نظری برای شناخت بحران‌های ژئوپلیتیکی، به‌ویژه بحران قره‌باغ، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با ابعاد مختلف این نوع بحران‌ها و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری و تداوم آن‌ها آشنا شود. اثر حاضر با بهره‌گیری از مدل‌ها و نظریه‌های علمی، به بررسی عمیق ریشه‌ها، زمینه‌ها و پیامدهای بحران‌های ژئوپلیتیکی می‌پردازد و با مطالعهٔ موردی بحران قره‌باغ، نشان می‌دهد که چگونه عوامل جغرافیایی، قومی، دینی و سیاسی در کنار رقابت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، یک بحران را به سطحی پیچیده و چندلایه می‌رسانند. مطالعهٔ این کتاب برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از ماهیت بحران‌های ژئوپلیتیکی و راهبردهای مدیریت آن‌ها هستند، ارزشمند است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و جغرافیای سیاسی، تحلیل‌گران مسائل منطقه‌ای و سیاست‌گذاران توصیه می‌شود. همچنین برای افرادی که دغدغهٔ شناخت ریشه‌ها و مدیریت بحران‌های قومی، سرزمینی و ژئوپلیتیکی را دارند، مفید است.

بخشی از کتاب الگوی شناخت بحران های ژئوپلیتیکی

«در حوزه دانش روابط بین‌الملل یا ژئوپلیتیک، با توجه به ماهیت این علوم تعریف بحران کار ساده‌ای نیست. چرا که موضوع شناخت و نیز روش شناخت در این دانش‌ها مثل سایر علوم انسانی و اجتماعی از جنس علوم طبیعی نیست. موضوع شناخت، دولت‌هایی هستند که فرض بر این است کاملاً عقلانی رفتار می‌کنند. در حالی که رفتار آن‌ها بسته به ملاحظات سیاسی، حکومت‌ها، منافع ملی، امنیتی، هویتی و... علاوه‌بر این که می‌تواند با پیش‌فرض‌ها ناسازگار باشد، دست‌کم پیش‌بینی‌ناپذیر است. فراتر از آن، ظرف و محدوده مورد مطالعه دانش روابط بین‌الملل یا ژئوپلیتیک، مجموعه وسیع نظام بین‌الملل یا نظام ژئوپلیتیکی است که مطلقاً قابل مقایسه با آزمایشگاه شیمی نیست. روش شناخت نیز بی‌گمان از جنس پوزیتیویستی یا آزمایشگاهی نیست و نمی‌تواند باشد. از سوی دیگر تعاریف ارائه شده یا به اندازه‌ای خاص هستند که نمی‌توان آن‌ها را به انواع دیگر موقعیت‌ها تعمیم داد و یا به قدری کلی هستند که تمایز میان موقعیت‌های متفاوت بحرانی و غیربحرانی را مشخص نمی‌کنند. همچنین این امکان وجود دارد که نتوانیم از تعاریفی که در چارچوب رشته‌های دیگر از مفهوم بحران به عمل آمده است؛ آن‌ها را در حوزه دانش روابط بین‌الملل یا ژئوپلیتیک مورد استفاده قرار دهیم.»