کتاب بیداری اسلامی

کتاب الکترونیکی «بیداری اسلامی در جهان عرب؛ مطالعات نظری و موردی» نوشتهٔ فرزاد پورسعید را نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر کرده است. این اثر به بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی جهان عرب در دههٔ اخیر، به‌ویژه در بستر جنبش‌های موسوم به بهار عربی و بیداری اسلامی می‌پردازد. کتاب در دستهٔ علوم سیاسی و مطالعات منطقه‌ای قرار می‌گیرد و با رویکردی تحلیلی، مجموعه‌ای از مقالات پژوهشی را گردآوری کرده است که هر یک به ابعاد مختلف این تحولات می‌پردازند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب بیداری اسلامی

«بیداری اسلامی در جهان عرب؛ مطالعات نظری و موردی» اثری پژوهشی و تحلیلی است که به بررسی ابعاد مختلف جنبش‌های سیاسی و اجتماعی در کشورهای عربی می‌پردازد. این کتاب در قالب مجموعه مقالات تدوین شده و نویسندگان مختلفی از حوزه‌های علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای در نگارش آن مشارکت داشته‌اند. ساختار کتاب به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: بخش نخست به مطالعات نظری اختصاص دارد و مفاهیم، نظریه‌ها و رویکردهای مختلف دربارهٔ ماهیت و روند تغییرات در جهان عرب را بررسی می‌کند؛ بخش دوم نیز به مطالعات موردی می‌پردازد و تحولات کشورهای خاصی مانند مصر، تونس، لیبی، بحرین و قطر را با رویکرد تطبیقی و تحلیلی واکاوی می‌کند. این اثر در سال ۱۳۹۲ منتشر شده و بازتاب‌دهندهٔ دغدغه‌های پژوهشگران ایرانی نسبت به تحولات منطقه‌ای و جهانی است. «بیداری اسلامی در جهان عرب» با گردآوری دیدگاه‌های متنوع، تصویری چندلایه از پدیدهٔ بیداری اسلامی و پیامدهای آن ارائه می‌دهد و برای علاقه‌مندان به مطالعات سیاسی و اجتماعی خاورمیانه، منبعی قابل توجه به‌شمار می‌آید.

خلاصه کتاب بیداری اسلامی

کتاب «بیداری اسلامی در جهان عرب؛ مطالعات نظری و موردی» با تمرکز بر جنبش‌های اعتراضی و انقلابی سال‌های اخیر در جهان عرب، به تحلیل ریشه‌ها، روندها و پیامدهای این تحولات می‌پردازد. نویسندگان در بخش نظری، مجموعه‌ای از رویکردها و نظریه‌های مطرح در علوم سیاسی و جامعه‌شناسی را برای تبیین ماهیت تغییرات در کشورهای عربی بررسی کرده‌اند. نظریه‌هایی مانند دولت درمانده، قیام علیه تحقیر، پیشروی آرام، موج چهارم دموکراسی و نقش شبکه‌های اجتماعی، هر یک از زاویه‌ای خاص به چرایی و چگونگی وقوع انقلاب‌ها و اعتراضات پرداخته‌اند. در این بخش، به نقش ساختارهای قدرت، هویت جمعی، مشروعیت سیاسی، اقتصاد ملی و تأثیر عوامل خارجی نیز توجه شده است. در بخش مطالعات موردی، کتاب به بررسی تطبیقی انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مصر می‌پردازد و نقش جنبش‌هایی مانند اخوان‌المسلمین در تحولات سیاسی مصر و قطر را تحلیل می‌کند. همچنین، تأثیر شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های ماهواره‌ای در شکل‌گیری و گسترش اعتراضات، ناکامی طرح‌هایی مانند خاورمیانه بزرگ و نقش کنش‌گران فراملی در روند تحولات منطقه‌ای مورد واکاوی قرار گرفته است. کتاب به پیامدهای این تحولات برای امنیت منطقه، به‌ویژه امنیت اسرائیل، و شکل‌گیری نظم نوین منطقه‌ای نیز پرداخته است. در مجموع، «بیداری اسلامی در جهان عرب» با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، تلاش کرده است ابعاد مختلف بیداری اسلامی را از منظر نظری و عملی بررسی کند و تصویری جامع از فرازونشیب‌های سیاسی و اجتماعی جهان عرب در دههٔ اخیر ارائه دهد.

چرا باید کتاب بیداری اسلامی را بخوانیم؟

این کتاب با گردآوری مجموعه‌ای از مقالات پژوهشی و تحلیلی، امکان آشنایی با دیدگاه‌های متنوع دربارهٔ تحولات سیاسی و اجتماعی جهان عرب را فراهم می‌کند. «بیداری اسلامی در جهان عرب» نه‌تنها به نظریه‌های کلیدی دربارهٔ انقلاب‌ها و جنبش‌های اجتماعی می‌پردازد، بلکه با مطالعات موردی، روندهای واقعی و پیامدهای این تحولات را در کشورهای مختلف بررسی می‌کند. خواننده با مطالعهٔ این اثر می‌تواند با ریشه‌ها و عوامل مؤثر بر بیداری اسلامی، نقش بازیگران داخلی و خارجی، و تأثیر این جنبش‌ها بر نظم منطقه‌ای و جهانی آشنا شود. این کتاب برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از پویایی‌های سیاسی خاورمیانه هستند، منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای مناسب است. همچنین، علاقه‌مندان به مسائل خاورمیانه، فعالان حوزهٔ رسانه و تحلیل‌گران سیاسی که به دنبال شناخت ریشه‌ها و پیامدهای جنبش‌های اعتراضی و انقلابی در جهان عرب هستند، می‌توانند از محتوای این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب بیداری اسلامی

«محمد بن بوعزیزی دستفروش تونسی؛ در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰ (۲۷ آذرماه ۱۳۸۹)، در اعتراض به توقیف کالاهایش و تحقیری که مأمور زن شهرداری به او روا داشته بود، خود را در مقابل ساختمان شهرداری به آتش کشید. اقدام وی، آغازگر انقلابی در تونس شد که به حکومت ۲۳ ساله زین‌العابدین بن علی بر این کشور پایان بخشید و موج بیداری نوین اسلامی را در جهان عرب رقم زد. به گونه‌ای که تا کنون به واسطه اصلاحات یا برگزاری انتخابات در کشورهای تونس، مراکش، مصر و لیبی، رؤسای جمهور یا نخست‌وزیران و کابینه‌های اسلام‌گرا به روی کار آمده‌اند و از جمله مهمترین مطالبات مردم این منطقه نیز پایان تحقیر در برابر ایالات متحده و رژیم صهیونیستی در پرتو هویت اسلامی است. خودسوزی بوعزیزی سرآغاز رشته‌ای از تحولات و تغییرات سیاسی در جهان عرب شد که هنوز هم پس از گذشت دو سال ادامه دارد و در همین مدت نیز نقشه سیاسی جهان عرب را تغییر داده است. این تحول که از آن با عنوان بیداری اسلامی یاد می‌شود؛ در کشورهای مختلف متناسب با فرهنگ سیاسی هر جامعه، ساختار حکومتی، اقتصاد سیاسی و موقعیت ژئوپلیتیکی آن، نتیجه متفاوتی بر جای گذاشته و این نتایج متفاوت، موجب شده در همین مدت اندک، رنگین‌کمانی از گونه‌های مختلف تغییرات و تحولات سیاسی از جمله انقلاب (نرم)، اصلاحات، مداخله نظامی خارجی، جنگ داخلی و شورش‌های اجتماعی در جهان عرب رخ دهد.»