کتاب شاعر در دوره نثر

کتاب شاعر در دوره نثر نوشته اریش هلر و ترجمه حمیدرضا کیانی توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی منتشر شده است. این اثر به بررسی زیبایی‌شناسی هگل و سوگ‌سروده‌های دوئینوی ریلکه پرداخته و در دسته‌ی نقد ادبی و فلسفه‌ی هنر جای می‌گیرد. نویسنده با نگاهی تحلیلی، تفاوت‌های بنیادین میان شعر حماسی باستان و رمان مدرن را از منظر هگل واکاوی کرده و سپس به تأملی عمیق درباره‌ی جایگاه شعر و اسطوره در جهان معاصر می‌رسد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب شاعر در دوره نثر

کتاب شاعر در دوره‌ی نثر اثر اریش هلر با رویکردی تحلیلی به نسبت میان شعر و نثر در تاریخ اندیشه و هنر می‌پردازد. این کتاب در قالب جستاری فلسفی-ادبی نوشته شده و ساختاری پیوسته دارد که از بحث‌های هگل درباره‌ی زیبایی‌شناسی آغاز می‌شود و تا تأملات ریلکه در سوگ‌سروده‌های دوئینو امتداد می‌یابد. اریش هلر ابتدا به تفاوت‌های شعر حماسی باستانی و رمان مدرن از منظر هگل می‌پردازد و سپس به بحران معنای شعر در عصر نثر و مدرنیته اشاره می‌کند. کتاب با ارجاع به آثار و شخصیت‌هایی چون هومر، ویرژیل، گوته، شیلر، هولدرلین، کیتس و ریلکه، تصویری از فرازونشیب‌های شعر و جایگاه آن در جهان مدرن ترسیم می‌کند. کتاب شاعر در دوره‌ی نثر، اثری است که در آن مرزهای میان فلسفه، نقد ادبی و تاریخ هنر به‌هم می‌رسند و خواننده را به تأمل درباره‌ی سرنوشت شعر و اسطوره در عصر حاضر دعوت می‌کند.

خلاصه کتاب شاعر در دوره نثر

نویسنده در کتاب شاعر در دوره‌ی نثر باتکیه‌بر درس‌گفتارهای هگل درباره‌ی زیبایی‌شناسی، به بررسی تفاوت بنیادین میان شعر حماسی باستان و رمان مدرن می‌پردازد. هگل عصر هومر را وضع اساساً شاعرانه‌ی جهان می‌داند؛ عصری که در آن شعر نه‌تنها سروده می‌شد، بلکه زیسته می‌شد و اسطوره‌ها و خدایان در زندگی روزمره‌ی انسان‌ها حضور فعال داشتند. در این جهان، مرز میان تخیل و واقعیت کم‌رنگ بود و شعر بازتابی از شیوه‌های مشترک اندیشیدن و احساس‌کردن در کل اجتماع به‌شمار می‌آمد. با گذر زمان و ظهور عقل‌گرایی، به‌ویژه با ظهور سقراط، این پیوند شاعرانه گسسته شد و جهان به‌سوی نثر و عقلانیت حرکت کرد. هگل دوران مدرن را دوره‌ی نثر می‌نامد؛ دورانی که نثر به شیوه‌ی غالب ادراک بدل شده و علم و فهم ما نیز به نثر نوشته می‌شود. در این عصر، شعر و اسطوره جای خود را به دین پالایش‌شده و اندیشه‌ی عقلانی می‌دهند و جهان مدرن دیگر آن وضعیت شاعرانه‌ی گذشته را ندارد. 

هلر با ارجاع به سوگ‌سروده‌های دوئینوی ریلکه، بحران شاعر در عصر نثر را به تصویر می‌کشد؛ عصری که شاعر احساس می‌کند در زمانه‌ای اشتباه متولد شده و تلاش می‌کند معنای شاعرانه را در جهانی که به‌شدت منثور و عقلانی شده، احیا کند. ریلکه در سوگ‌سروده‌هایش از درون‌گرایی و جست‌وجوی حقیقت درونی سخن می‌گوید و فرشته را نماد این تلاش برای بازآفرینی اسطوره در جهانی بی‌اسطوره می‌داند. کتاب همچنین به تأمل درباره‌ی سنت و مدرنیته، نزاع قدما و متجددین و نقش شعر در مواجهه با بحران معنای مدرن می‌پردازد. نویسنده با بررسی نمونه‌هایی از ادبیات و هنر غرب، نشان می‌دهد که چگونه شعر و اسطوره در عصر نثر به حاشیه رانده شده‌اند و شاعر ناگزیر است برای بقا، معنای شاعرانه را در درون خویش و در تجربه‌های زیسته‌ی فردی جست‌وجو کند.

چرا باید کتاب شاعر در دوره نثر را بخوانیم؟

این کتاب با ترکیب فلسفه، نقد ادبی و تاریخ هنر، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با ریشه‌های بحران شعر و اسطوره در جهان مدرن آشنا شود. کتاب شاعر در دوره‌ی نثر نه‌تنها به بررسی نظریه‌های هگل و تجربه‌ی ریلکه می‌پردازد، بلکه با ارجاع به نمونه‌های متنوعی از ادبیات و هنر، امکان مقایسه‌ی وضعیت شعر در گذشته و حال را فراهم می‌آورد. مطالعه‌ی این اثر به درک عمیق‌تری از نسبت میان شعر، اسطوره، نثر و مدرنیته کمک می‌کند و ذهن را به تأمل درباره‌ی جایگاه هنر و معنای شاعرانه در زندگی امروز دعوت می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به فلسفه‌ی هنر، نقد ادبی، تاریخ اندیشه و کسانی که دغدغه‌ی نسبت میان سنت و مدرنیته را دارند، مناسب است؛ همچنین دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های ادبیات، فلسفه و هنر می‌توانند از مباحث تحلیلی و تطبیقی آن بهره ببرند.

بخشی از کتاب شاعر در دوره نثر

«اگر هگل به همان اندازه که مورخ متافیزیکی بزرگ هنرها بود، منتقد دقیق شعرهای منفرد هم بود، آن‌وقت احتمالاً دربارۀ شعرهای نوی ریلکه این‌طور می‌گفت که آن‌ها سرشار از آن‌گونه کیفیت‌های پارادوکسی و ممتاز هستند که شعر هنوز می‌تواند در برابر مخالفت بی‌امان دورۀ منثور بدان دست یابد: آن شعرها به شکل پرمایه‌ای رقیق، به شکل پرتوانی ظریف و به شکل سرزنده‌ای روبه زوال هستند. اگر این اشعار موسیقی بودند، می‌بایست دو فورته‌دولچۀ پیوسته‌ای نواخته می‌شدند.»