کتاب عهد پدر

کتاب الکترونیکی «عهد پدر» نوشتهٔ صابر جعفری کافی‌آبادی و حسنا سهرابی‌فر، اثری پژوهشی است که نشر پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی زیست‌جهان دینی زنان دانشجو در سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی می‌پردازد و تلاش دارد با رویکردی جامعه‌شناختی و تاریخی، تجربه‌های زنان دانشگاهی آن دوران را از منظر دین‌داری و مواجهه با تحولات اجتماعی و فرهنگی بازنمایی کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب عهد پدر

«عهد پدر» اثری در حوزهٔ ناداستان و پژوهش اجتماعی است که به روایت و تحلیل تجربه‌های زنان دانشجو در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ خورشیدی می‌پردازد؛ دورانی که جامعهٔ ایران با تغییرات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای روبه‌رو بود. نویسندگان، با بهره‌گیری از روش پدیدارشناسی تجربی و مصاحبه‌های عمیق با زنان دانشگاهی آن دوره، تلاش کرده‌اند تصویری چندلایه و واقع‌گرایانه از وضعیت دین‌داری، سبک زندگی، نقش خانواده، تحصیل، اشتغال و حضور اجتماعی زنان ارائه دهند. ساختار کتاب شامل فصل‌هایی است که هر یک به جنبه‌ای از زیست‌جهان دینی زنان می‌پردازد: از بدن و پوشش و حجاب تا مناسک دینی، خانواده، مشارکت اجتماعی و مواجهه با سیاست‌های فرهنگی حکومت پهلوی. این کتاب جلد دوم از مجموعهٔ «ریشه‌ها» است و با هدف بازسازی تاریخی و اجتماعی تجربه‌های کمتر شنیده‌شده زنان در آستانهٔ انقلاب اسلامی تدوین شده است. در کنار روایت‌های فردی، نویسندگان به تحلیل زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی و تأثیر سیاست‌های حکومتی بر زندگی روزمره زنان نیز پرداخته‌اند. قالب کتاب پژوهشی و تحلیلی است و با اتکا به داده‌های میدانی و اسناد تاریخی، تصویری از تحولات ذهنی و عینی زنان دانشجو در آستانهٔ انقلاب اسلامی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب عهد پدر

در «عهد پدر»، نویسندگان با تمرکز بر روایت‌های زنان دانشجو، به بازسازی زیست‌جهان دینی آنان در سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی می‌پردازند. کتاب با بررسی زمینه‌های خانوادگی، طبقاتی و فرهنگی این زنان آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که تجربهٔ دین‌داری و مواجهه با ارزش‌های دینی در میان زنان دانشگاهی آن دوره، طیفی متنوع و چندوجهی داشته است. برخی از خانواده‌ها مذهبی و مقید به شریعت بوده‌اند و برخی دیگر رویکردی سنتی یا حتی مدرن‌تر داشته‌اند. این تفاوت‌ها در نگرش به حجاب، حضور اجتماعی، تحصیل و اشتغال زنان بازتاب یافته است. در ادامه، کتاب به نقش سیاست‌های فرهنگی حکومت پهلوی در تغییر سبک زندگی و ارزش‌های زنان می‌پردازد. دانشگاه به‌عنوان فضایی رادیکال برای ورود زنان به عرصهٔ عمومی و تجربهٔ زیست دینی جدید معرفی می‌شود. زنان دانشجو با چالش‌هایی چون فشارهای اجتماعی، محدودیت‌های خانوادگی، و سیاست‌های رسمی حکومت دربارهٔ پوشش و رفتار مواجه بوده‌اند. روایت‌ها نشان می‌دهد که زنان در مواجهه با این چالش‌ها، راهبردهای متنوعی از پذیرش، مصالحه، مقاومت یا حتی تمرد پنهان را در پیش گرفته‌اند. کتاب همچنین به مناسک دینی، نقش خانواده و پدر (عهد پدر)، و تأثیر نهادهای دینی و آموزشی بر شکل‌گیری هویت دینی زنان می‌پردازد. تجربهٔ زنان از عبادات، مناسبت‌های مذهبی، و حضور در جلسات دینی، در کنار مواجهه با رسانه‌ها و فرهنگ مدرن، تصویری از فرازونشیب‌های دین‌داری در آن دوره ارائه می‌دهد. در نهایت، کتاب با تحلیل روایت‌های فردی و جمعی، به این پرسش می‌پردازد که چگونه زیست‌جهان دینی زنان دانشجو در سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی شکل گرفته و چه تأثیری بر تحولات اجتماعی و فرهنگی آن دوران داشته است.

چرا باید کتاب عهد پدر را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مبتنی‌بر روایت‌های دست‌اول و تحلیل جامعه‌شناختی، فرصتی فراهم می‌کند تا تجربه‌های کمتر شنیده‌شده زنان دانشجو در سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی از زاویه‌ای تازه دیده شود. «عهد پدر» نه‌تنها به بررسی تحولات دینی و فرهنگی زنان می‌پردازد، بلکه زمینه‌های اجتماعی، خانوادگی و سیاسی مؤثر بر این تحولات را نیز واکاوی می‌کند. خواندن این اثر به درک عمیق‌تر از نقش زنان در تحولات اجتماعی و دینی ایران و شناخت پیچیدگی‌های هویت دینی و اجتماعی آنان در بستر تاریخ معاصر کمک می‌کند. همچنین، کتاب با ارائهٔ روایت‌های متنوع و تحلیل‌های دقیق، امکان مقایسهٔ وضعیت دین‌داری و سبک زندگی زنان پیش و پس از انقلاب را فراهم می‌آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای پژوهشگران علوم اجتماعی، تاریخ‌پژوهان، علاقه‌مندان به مطالعات زنان و دانشجویان رشته‌های جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی مفید است. همچنین، کسانی که دغدغهٔ فهم تحولات هویت دینی و اجتماعی زنان ایرانی در دوران معاصر را دارند یا به دنبال شناخت زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی انقلاب اسلامی هستند، می‌توانند از این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب عهد پدر

«در جوامعی مانند ایران که دین، صرف‌نظر از تطورات تاریخی‌اش همواره نهادی تعیین‌کننده بوده است، بسیاری از کنش‌های فردی و جمعی مومنان و حتی مدیران را می‌توان با ارجاع به تصویر یا تصاویر قالبی از معنای دین‌داری توضیح داد که در زیست‌جهان افراد حضور دارند. ارزیابی‌هایی که از وضعیت دین‌داری در زیست‌جهان نسل‌های امروز داریم تا حدود بسیار زیادی در مقایسه با تلقی‌ها و تصاویری شکل می‌گیرد که از دین‌داری در زیست‌جهان دیروز داریم. خصوصیات هریک از این زیست‌جهان‌ها با اشتراکات و افتراق‌هایشان نقشی انکارناپذیر در تکوین و تطور این تصاویر قالبی دارند. باوجوداین، رخدادهایی مانند انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و تجربهٔ غریب حکومت دینی در چهار دههٔ اخیر و ملاحظات سیاسی و اخلاقی که به بار آورده، چونان موانع اجتماعی-شناختی‌ای عمل می‌کنند که می‌توانند تصویر ما از زیست‌جهان دیروز و سابقهٔ جهان امروز را خدشه‌دار سازند و موجب اعوجاج آن شوند.»