کتاب ولایت قهری پدر و جد پدری

کتاب الکترونیکی «ولایت قهری (پدر و جد پدری)» نوشتهٔ جهانبخش کریمی‌موموندی و با ویراستاری مصطفی کریمی‌موموندی، اثری پژوهشی در حوزهٔ حقوق مدنی و فقه اسلامی است که توسط انتشارات قانون یار منتشر شده است. این کتاب به بررسی ابعاد حقوقی و فقهی ولایت قهری پدر و جد پدری بر محجوران (صغیر، مجنون و سفیه) می‌پردازد و جایگاه، شرایط، اختیارات و محدودیت‌های این نوع ولایت را در نظام حقوقی ایران و مقایسه با دیگر نظام‌ها تحلیل می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ولایت قهری پدر و جد پدری

«ولایت قهری (پدر و جد پدری)» اثری تخصصی در زمینهٔ حقوق خانواده و فقه امامیه است که به بررسی جایگاه و حدود اختیارات ولی قهری در نظام حقوقی ایران می‌پردازد. کتاب در سال ۱۴۰۳ منتشر شده و با رویکردی تطبیقی، علاوه بر تحلیل قوانین ایران، نگاهی به نظام‌های حقوقی دیگر کشورها مانند آمریکا نیز دارد. نویسنده تلاش کرده است تا با استناد به منابع فقهی، روایات، اجماع و بنای عقلاء، مبانی مشروعیت و شرایط اعمال ولایت قهری را تبیین کند. اثر حاضر به موضوعاتی چون حضانت، ازدواج، تصرفات مالی، سقوط و عزل ولی قهری و تفاوت‌های ولایت پدر، جد پدری و مادر می‌پردازد. همچنین نقدها و دیدگاه‌های مختلف فقهی و حقوقی دربارهٔ امکان یا عدم امکان ولایت مادر و سایر بستگان را بررسی می‌کند. این کتاب برای پژوهشگران، دانشجویان حقوق، و علاقه‌مندان به مباحث فقهی و حقوقی خانواده، منبعی جامع و تحلیلی فراهم آورده است.

خلاصه کتاب ولایت قهری پدر و جد پدری

کتاب «ولایت قهری (پدر و جد پدری)» با تبیین مفاهیم پایه‌ای ولایت و ولی قهری آغاز می‌شود و سپس به بررسی جایگاه پدر و جد پدری در نظام حقوقی ایران می‌پردازد. نویسنده با استناد به قوانین مدنی و منابع فقهی، توضیح می‌دهد که ولایت قهری به پدر و جد پدری اعطا شده و این دو در عرض یکدیگر قرار دارند؛ هیچ‌کدام بر دیگری تقدم ندارند و هر دو موظف به رعایت مصلحت محجور هستند. کتاب به تفصیل شرایط و ویژگی‌های لازم برای ولی قهری را برمی‌شمارد؛ از جمله مسلمان بودن، عدم حجر (سفاهت یا جنون) و عملکرد عادلانه. همچنین به موضوع حضانت و تفاوت آن با ولایت پرداخته و نشان می‌دهد که مادر در نظام حقوقی ایران ولایت قهری ندارد، مگر در موارد خاصی که وصایت به او واگذار شود. اثر حاضر با تحلیل تطبیقی، تفاوت‌های نظام حقوقی ایران و آمریکا را در موضوع حضانت و ولایت بررسی می‌کند و به موضوعاتی مانند اجازه خروج از کشور، نکاح، طلاق و تعیین وصی برای محجور نیز می‌پردازد. در بخش‌های بعدی، ادله مشروعیت ولایت پدر و جد پدری، نقد و بررسی امکان ولایت مادر، و شرایط سقوط یا عزل ولی قهری به واسطهٔ کفر، جنون یا خیانت مورد بحث قرار می‌گیرد. کتاب با بررسی ضمانت اجراها و مسئولیت‌های ولی قهری در قبال اموال و حقوق محجور، تصویری جامع از ابعاد حقوقی و فقهی این نهاد ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب ولایت قهری پدر و جد پدری را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، ابعاد مختلف ولایت قهری را از منظر حقوقی و فقهی بررسی می‌کند و به پرسش‌های مهمی دربارهٔ اختیارات، مسئولیت‌ها و محدودیت‌های ولی قهری پاسخ می‌دهد. مطالعهٔ آن برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از ساختار حقوق خانواده، جایگاه پدر و جد پدری در نظام ولایت، و چالش‌های حقوقی و فقهی مرتبط با این موضوع هستند، مفید خواهد بود. همچنین اثر حاضر با نقد دیدگاه‌های مختلف و بررسی قوانین تطبیقی، امکان مقایسه و تحلیل انتقادی را برای پژوهشگران فراهم می‌کند.

خواندن کتاب ولایت قهری پدر و جد پدری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته حقوق، فقه و علوم اسلامی، و همچنین وکلای دادگستری و قضات که با مسائل حقوق خانواده و ولایت سر و کار دارند، مناسب است. همچنین برای والدین و افرادی که دغدغهٔ آگاهی از حقوق و تکالیف قانونی در حوزهٔ سرپرستی و ولایت بر فرزندان را دارند، مطالعهٔ آن سودمند است.

فهرست کتاب ولایت قهری پدر و جد پدری

- فصل اول: کلیات و مفاهیم اولیه در راستای شناسایی ولایت و ولی قهری به تعریف ولایت، انواع ولی، تفاوت ولایت و حضانت، و شرایط و ویژگی‌های ولی قهری می‌پردازد. همچنین نگاهی تطبیقی به حضانت در ایران و آمریکا دارد. - فصل دوم: تقسیم‌بندی ولایت و ادله مشروعیت ولی (پدر و جد پدری) اقسام ولایت، ادله مشروعیت ولایت پدر و جد پدری، نقد و بررسی امکان ولایت مادر، و تحلیل روایات و اجماع در این زمینه را بررسی می‌کند. - فصل سوم: بررسی اعمال حقوقی و تصرفات مالی ولی در اموال مولی علیه به قواعد فقهی و حقوقی تصرفات مالی ولی، شرایط سقوط ولایت به واسطهٔ کفر یا حجر، و ضمانت اجراهای مربوط به سوءاستفاده از ولایت می‌پردازد. - فصل چهارم: حدود مسئولیت قانونی ولی در امور مالی و شناخت مصادیق سقوط و عزل ولی قهری مسئولیت مدنی ولی، شرایط و مستندات عزل ولی قهری، و نقش حاکم شرع در این فرآیند را تحلیل می‌کند. همچنین به اصلاحات قانونی و نقش دادگاه در صدور حکم عزل اشاره دارد.

بخشی از کتاب ولایت قهری پدر و جد پدری

«ولایت قهری سلطه و اقتداری است که به پدر و جد پدری محجوران یعنی صغیر و مجنون و سفیهی که جنون و سفاهت آن‌ها متصل به صغر است، داده شده تا در خصوص امور حقوقی محجوران اقدام نمایند. این ولایت در خصوص سفیه و مجنون، محدود به سن خاصی نبوده و تا مادامی که حجر محجور ادامه دارد؛ وجود خواهد داشت. در حقوق مدنی، ولی به دو قسم عام و خاص تقسیم شده است. ولی عام کسی است که امور مربوط به عموم افراد را در حدود قانون انجام می‌دهد. ولی خاص کسی است که امور مربوط به اشخاص معین را در حدود قانون انجام دهد. باید توجه داشت پدر و جد پدری هر دو سمت ولایت قهری دارند و در عرض هم هستند و طبق قانون مدنی هیچ یک را بر دیگری اولویت و تقدم نیست و هر دو باید در اداره امور و حفظ حقوق و منافع محجور بکوشند. مطابق ماده ۱۱۸۲ قانون مدنی اگر یکی از آنها محجور یا به علتی ممنوع از تصرف در اموال مولی علیه گردد، ولایت قانونی او ساقط می‌شود. بنابراین اگر پدر یا جد پدری مثلاً دیوانه شود ولایت او ساقط می‌گردد و ولایت دیگری همچنان باقی خواهد ماند. البته باید دانست حجر ولی قهری سبب سقوط کامل ولایت نمی‌شود؛ بلکه مانعی است که آن را به حالت تعلیق در می‌آورد و با زوال حجر دوباره ولایت پدر و جد پدری قابل اعمال است. ولی قهری نماینده مولی علیه خود (منظور شخص تحت ولایت است) خواهد بود و مکلف است در اداره اموال و مواظبت شخص محجور و حفظ حقوق و منافع او بکوشد البته اگر محجور سفیه باشد. حجر او محدود به امور مالی است و ولی او وظیفه‌ای جز اخذ اموال ندارد. می‌تواند تصرفاتی در اموال انجام دهد مشروط بر اینکه موافق مصلحت محجور باشد. به طور کلی می‌توان گفت قانون اختیارات گسترده‌ای برای اداره امور محجور به ولی قهری داده و تنها چیزی که این اختیارات را محدود می‌کند غبطه و مصلحت محجور است. به این معنی که ولی قهری حق ندارد عملی انجام دهد که برخلاف مصلحت یا متضمن ضرر برای محجور باشد. به دلیل اهمیت این موضوع در کتاب حاضر قصد داریم به موضوع ولایت قهری پدر و جد پدری و ابعاد حقوقی و فقهی آن بپردازیم. باشد مورد توجه پژوهشگران و اساتید واقع گردد.»