کتاب چالش های بنیادین علم ترجمه

معرفی کتاب چالش های بنیادین علم ترجمه

کتاب الکترونیکی «چالش‌های بنیادین علم ترجمه» (با پیشگفتار ژان-رنه لادمیرال) نوشتهٔ «کاتارینا رایس» و با ترجمهٔ «دانیال بسنج» و «معصومه عابدزاده» توسط سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) منتشر شده است. این کتاب به بررسی مسائل اساسی و نظریه‌های کلیدی در حوزهٔ ترجمه‌شناسی می‌پردازد و برای دانشجویان و پژوهشگران رشتهٔ مترجمی زبان‌های خارجی، به‌ویژه زبان فرانسه، منبعی مبنایی به‌شمار می‌آید. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب چالش های بنیادین علم ترجمه

«چالش‌های بنیادین علم ترجمه» اثری است که به بررسی ریشه‌ای مسائل و چالش‌های نظری و عملی در حوزهٔ ترجمه‌شناسی می‌پردازد. این کتاب بر پایهٔ هشت سخنرانی از «کاتارینا رایس» شکل گرفته و در آن نویسنده تلاش می‌کند مفاهیم بنیادین ترجمه، گونه‌شناسی متون، هم‌ارزی، نقش مترجم و تأثیر نظریه بر عمل ترجمه را واکاوی کند. کتاب ابتدا به زبان آلمانی نوشته شده و سپس توسط «کاترین ا. بو که» به فرانسوی ترجمه شده است. نسخهٔ فارسی بر اساس ترجمهٔ فرانسوی تهیه شده و با پیشگفتارهایی از «ژان-رنه لادمیرال» و مترجمان همراه است. این اثر در مجموعهٔ «کتابخانهٔ ترجمه‌شناسی» قرار دارد و به عنوان منبعی برای دروس تخصصی مقطع کارشناسی ارشد مترجمی زبان فرانسه معرفی شده است. کتاب با مثال‌های متنوع از زبان‌های مختلف و تحلیل‌های دقیق، تصویری چندلایه از ترجمه به عنوان یک پدیدهٔ میان‌رشته‌ای ارائه می‌دهد و به جایگاه ترجمه در علوم انسانی و ارتباط آن با فرهنگ و زبان می‌پردازد.

خلاصه کتاب چالش های بنیادین علم ترجمه

پیام اصلی «چالش‌های بنیادین علم ترجمه» بر محوریت ترجمه به عنوان یک فعالیت پیچیده و چندوجهی استوار است. نویسنده با طرح این پرسش که ترجمه‌شناسی چیست و چه کاربردی دارد، به بررسی دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ ماهیت ترجمه می‌پردازد و نشان می‌دهد که ترجمه تنها انتقال واژگان یا جملات از یک زبان به زبان دیگر نیست، بلکه فرایندی است که عوامل زبانی، فرهنگی، کاربردشناختی و هدف ارتباطی را دربرمی‌گیرد. رایس گونه‌های مختلف ترجمه (مانند ترجمهٔ بین‌خطی، تحت‌اللفظی، متن‌شناختی و ارتباطی) را معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد که انتخاب هرکدام به هدف ترجمه و مخاطب بستگی دارد. کتاب به نقش نظریه‌های ترجمه در عمل، چالش‌های هم‌ارزی و درستی، و اهمیت گونه‌شناسی متون می‌پردازد. همچنین، تأکید می‌شود که ترجمه نه فقط یک انتقال زبانی، بلکه یک انتقال فرهنگی است و مترجم باید تصمیمات متعددی را بر اساس بافت، نوع متن و نیاز مخاطب اتخاذ کند. نویسنده با مثال‌های عینی از زبان‌های مختلف، تفاوت‌های فرهنگی و زبانی را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که هیچ راه‌حل واحدی برای همهٔ موقعیت‌های ترجمه وجود ندارد.

چرا باید کتاب چالش های بنیادین علم ترجمه را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و انتقادی، مسائل بنیادین ترجمه را از منظرهای مختلف بررسی می‌کند و به خواننده کمک می‌کند تا با پیچیدگی‌های نظری و عملی ترجمه آشنا شود. مطالعهٔ این اثر برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تری از ترجمه به عنوان یک پدیدهٔ میان‌رشته‌ای هستند، فرصت مناسبی فراهم می‌کند تا با مفاهیم کلیدی مانند هم‌ارزی، گونه‌شناسی متون و نقش مترجم در فرایند ترجمه آشنا شوند. همچنین، کتاب با ارائهٔ مثال‌های متنوع و تحلیل‌های دقیق، امکان مقایسهٔ نظریه‌ها و کاربردهای عملی را فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب چالش های بنیادین علم ترجمه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های مترجمی، زبان‌شناسی، مطالعات ترجمه و زبان‌های خارجی، به‌ویژه زبان فرانسه، مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ فهم عمیق‌تر نظریه‌های ترجمه، نقد ترجمه و مسائل کاربردی این حوزه را دارند، منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

فهرست کتاب چالش های بنیادین علم ترجمه

- فصل اول: ترجمه‌شناسی چیست و این رشته چه کاربردی دارد؟ به تعریف ترجمه‌شناسی، جایگاه آن در میان علوم و موضوعات بحث‌برانگیز پیرامون این رشته می‌پردازد. - فصل دوم: هنگامی که گاو به مرغ تبدیل می‌شود؛ ترجمه چه معنایی دارد؟ گونه‌های مختلف ترجمه، اهداف و کارکردهای هر نوع ترجمه و تأثیر تفاوت‌های فرهنگی و زبانی بر ترجمه را بررسی می‌کند. - فصل سوم: نظریه‌های ترجمه و تأثیر آن‌ها بر عمل ترجمه به ارتباط میان نظریه و عمل ترجمه، نقش نظریه‌ها در آموزش و نقد ترجمه و چالش‌های موجود می‌پردازد. - فصل چهارم: مترجم در مواجهه با متن؛ مفهوم «درک متن» چیست اهمیت فهم متن، انتخاب‌های مترجم و مثال‌های عینی از فرایند ترجمه را مطرح می‌کند. - فصل پنجم: برخی از جنبه‌های کاربردشناختی در ترجمه به نقش کاربردشناسی و عوامل موقعیتی در تصمیم‌گیری‌های مترجم می‌پردازد. - فصل ششم: گونه‌شناسی متون و فعالیت ترجمه جایگاه و کارکرد متون، انواع متون و اهمیت گونه‌شناسی در ترجمه را بررسی می‌کند. - فصل هفتم: تأثیر ژانرهای متون و قراردادهای متنی بر فعالیت ترجمه مفهوم ژانر، قراردادهای متنی و نقش آن‌ها در ارتباط و ترجمه را تحلیل می‌کند. - فصل هشتم: هم‌ارزی و درستی: دو مفهوم کلیدی در نظریه و در عمل ترجمه به بررسی مفاهیم هم‌ارزی و درستی، معیارهای آن‌ها و اهمیتشان در ترجمه می‌پردازد. در پایان کتاب، منابع و ماخذ، واژه‌نامه و نمایه‌ها آمده است.

بخشی از کتاب چالش های بنیادین علم ترجمه

«ترجمه‌شناسی به‌درستی چیست؟ این پرسش که همواره مطرح است شاید بتواند به پاسخ قاطعی منجر شود. برای برخی (اکنون) پاسخ بسیار بدیهی است درحالی که برخی دیگر (همچنان و همواره) آن را یک «موضوع بحث‌برانگیز» می‌دانند. ۱-۱ بسیارند مترجمانی که حتی نسبت به گفتهٔ لفظ ترجمه‌شناسی با تمسخر واکنش نشان می‌دهند: «اما ترجمه که یک علم نیست!» و اعتراض می‌کنند «ترجمه یک فن است؛» (به باور مترجمان متون تخصصی) یا حتی «ترجمه یک هنر است» (به باور مترجمان ادبی). رفع این سوءتفاهم بسیار آسان است. هیچ کس مدعی نیست که ترجمه یک علم است. اما ترجمه‌شناسی تنها یک واژهٔ مادر است و به مجموعه کارهای پژوهشی اطلاق می‌شود که نقطهٔ آغاز و غایت آن‌ها پدیده‌های «فعالیت ترجمه و ترجمه» است؛ به بیان دیگر مطالعهٔ علمی ترجمه به مثابهٔ فرایند و محصول، ترجمه‌شناسی نام دارد. ۲-۱ اما لفظ ترجمه‌شناسی فقط مترجمان را برآشفته نکرده است. یوجین آلبرت نایدا در ۱۹۶۴ کتابی غنی از تأملات انگیزشی با عنوان «به سوی علم ترجمه» منتشر کرد که نتیجهٔ کارهای انجام‌شده دربارهٔ ماشین ترجمه از سال ۱۹۵۰ بود. این اثر به‌راستی نیرومندترین انگیزه برای شکل‌گیری رشتهٔ بسیار نوپای ترجمه‌شناسی شد. مباحثه‌های نظریه‌شناسانه دربارهٔ مشکلات مربوط به ترجمه تازگی ندارند، اما کارهای قدیمی اغلب همگی در پاسخ به حمله‌های معطوف به یک شیوهٔ ترجمه یا انتخاب‌های موردی یک مترجم، نقد تند و تیز ترجمه‌های دیگران، مجادله بر سر امکانات، شیوه‌ها و محدودیت‌های کار ترجمه یا حتی شرح اصول یا هنجارهای تضمین‌کنندهٔ «ترجمهٔ صحیح» محدود می‌شوند.»