کتاب انقلاب اسلامی در نیشابور

کتاب الکترونیکی «انقلاب اسلامی در نیشابور» (با رویکردی توصیفی-تحلیلی به فراز و فرود تحولات شهرستان نیشابور از اواخر دورهٔ قاجار تا پیروزی انقلاب اسلامی) نوشتهٔ «حسن شمس‌آبادی» و منتشرشده توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی، به بررسی روند تاریخی و اجتماعی انقلاب اسلامی در شهرستان نیشابور می‌پردازد. این اثر با تکیه بر اسناد آرشیوی و منابع شفاهی، نقش و جایگاه نیشابور را در تحولات سیاسی و مذهبی معاصر ایران واکاوی می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب انقلاب اسلامی در نیشابور

این کتاب به بررسی تاریخ انقلاب اسلامی در نیشابور از اواخر قاجار تا پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد و نخستین پژوهش جامع در این حوزه به شمار می‌آید. نویسنده با جمع‌آوری اسناد تاریخی و مصاحبه‌های شفاهی، تلاش کرده است تصویری دقیق از روند تحولات سیاسی، اجتماعی و مذهبی این شهرستان ارائه دهد. اثر حاضر در شش فصل تدوین شده و هر فصل به یکی از مقاطع مهم تاریخی نیشابور اختصاص دارد؛ از پیشینهٔ تاریخی و سیاسی این شهر تا نقش آن در وقایع انقلاب. کتاب به موضوعاتی چون وضعیت اقتصادی و فرهنگی نیشابور در دورهٔ پهلوی، محدودیت‌های اعمال‌شده بر روحانیون، کشف حجاب، انتخابات مجلس هفدهم، فعالیت گروه‌های مذهبی و سیاسی، و در نهایت شکل‌گیری و استقرار نهادهای انقلابی می‌پردازد. استفاده از اسناد آرشیوی و خاطرات شفاهی، روایت کتاب را از سطح گزارش‌های رسمی فراتر برده و به آن عمق و جزئیات بیشتری بخشیده است. این اثر، علاوه بر پرداختن به کلیات انقلاب اسلامی، ویژگی‌های بومی و منطقه‌ای نیشابور را نیز برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه تحولات ملی در بستر محلی بازتاب یافته‌اند.

خلاصه کتاب انقلاب اسلامی در نیشابور

این کتاب با رویکردی تاریخی، روند شکل‌گیری و گسترش انقلاب اسلامی را در شهرستان نیشابور دنبال می‌کند. نویسنده ابتدا به پیشینهٔ تاریخی و سیاسی نیشابور تا پایان دورهٔ قاجار می‌پردازد و سپس وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این شهر را در دوران پهلوی بررسی می‌کند. در ادامه، به نقش روحانیون، مدارس علمیه، مساجد و هیئت‌های مذهبی در آگاهی‌بخشی و بسیج مردم اشاره می‌شود. کتاب به طور مفصل به وقایع مهمی چون انتخابات مجلس هفدهم، کشف حجاب، محدودیت‌های اعمال‌شده بر روحانیون، و تأثیر گروه‌های مذهبی و سیاسی مانند فدائیان اسلام و حزب توده می‌پردازد. همچنین، نقش کانون‌های دینی و جلسات خانگی در شکل‌گیری هسته‌های اولیهٔ مبارزه و انتقال پیام‌های انقلابی برجسته شده است. در فصل‌های پایانی، رخدادهای سال ۱۳۵۷، درگیری‌ها، شهادت‌ها و شکل‌گیری نهادهای انقلابی در نیشابور روایت می‌شود. کتاب با تکیه بر اسناد و خاطرات، تصویری از تعامل نیروهای مذهبی، سیاسی و مردمی در مسیر انقلاب ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه تحولات محلی با جریان‌های ملی پیوند خورده‌اند.

چرا باید کتاب انقلاب اسلامی در نیشابور را خواند؟

این کتاب با تمرکز بر تاریخ محلی و منطقه‌ای، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با جزئیات کمتر دیده‌شدهٔ انقلاب اسلامی در یکی از شهرهای مهم خراسان آشنا شود. استفاده از اسناد آرشیوی و روایت‌های شفاهی، لایه‌های پنهان و کمتر روایت‌شدهٔ تاریخ معاصر ایران را آشکار می‌کند. مطالعهٔ این اثر به فهم بهتر نقش شهرهای کوچک و نیروهای محلی در تحولات ملی کمک می‌کند و نشان می‌دهد که انقلاب اسلامی تنها محدود به مراکز بزرگ نبوده است.

خواندن کتاب انقلاب اسلامی در نیشابور را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران تاریخ معاصر ایران، علاقه‌مندان به مطالعات انقلاب اسلامی، دانشجویان رشته‌های تاریخ و علوم سیاسی و کسانی که به تاریخ محلی و نقش شهرهای کوچک در تحولات ملی علاقه دارند، مناسب است. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت دقیق‌تر از روندهای اجتماعی و سیاسی در شهرستان‌ها هستند، مفید خواهد بود.

فهرست کتاب انقلاب اسلامی در نیشابور

- فصل اول: پیشینهٔ تاریخی و سیاسی نیشابور تا پایان دوره قاجار مروری بر موقعیت جغرافیایی، وجه تسمیه، تحولات سیاسی و اجتماعی نیشابور در دوران قاجار و مشروطه، و بررسی ساختار جمعیتی و اقتصادی شهر. - فصل دوم: نیشابور در دوران پهلوی تحلیل وضعیت اقتصادی، آموزشی و فرهنگی، محدودیت‌های اعمال‌شده بر روحانیون، کشف حجاب، انتخابات مجلس هفدهم و تأثیر وقایع ملی بر فضای محلی. - فصل سوم: جریان‌ها و کانون‌های دینی و مذهبی معرفی گروه‌های فعال مذهبی، نقش مدارس علمیه، مساجد و هیئت‌ها، و بررسی تأثیر سفر وعاظ و خطبای مشهور به نیشابور. - فصل چهارم: آغاز رویارویی با حکومت روایت حوادث دهه ۱۳۴۰، اصلاحات ارضی، واکنش به جشن‌های ۲۵۰۰ ساله، و تأثیر قیام‌های ملی بر نیشابور. - فصل پنجم: وقایع سال ۱۳۵۷ و نقطه عطف انقلاب شرح درگیری‌ها، شهادت‌ها، و حوادث خونین عید غدیر که به عنوان نقطه عطف انقلاب در نیشابور شناخته می‌شود. - فصل ششم: استقرار نهادهای انقلابی و زندگینامهٔ شهدای انقلاب بررسی روند شکل‌گیری نهادهای انقلابی و معرفی شهدای انقلاب اسلامی در نیشابور.

بخشی از کتاب انقلاب اسلامی در نیشابور

«تدوینِ تاریخِ حوادث انقلاب در شهرهای کوچک و روستاها از وظایف تاریخ‌نگاران منطقه‌ای یا محلی است. تاریخ منطقه‌ای یا محلی عنوان اطلاقی بر این نوع تاریخ‌نگاری است. تفاوت تاریخ‌نگاری محلی با تاریخ‌نگاری عمومی، پرداختن به جزئیات حوادث است. در این نوع تاریخ‌نگاری، مورخ نگاه خود را از کانون قدرت و از مرکزگرایی صرف خارج نموده و زندگی مردم اطراف خود را مورد توجه قرار می‌دهد. خوراک و نحوهٔ معیشت، مسکن، محصولات کشاورزی، صنعت، واردات و صادرات، مساجد و مدارس، بازارها، حوادث سیاسی و مسائلی از این قبیل از محورهایی است که مورخان محلی به آن می‌پردازند. هرچند در تاریخ‌نگاری محلی نیز به حوادث و رخدادهای عمومی توجه می‌شود و چه بسا حوادثی که در مرکز کشور اتفاق افتاده موجب ایجاد حوادث و وقایع در شهرهای کوچک‌تر شود، اما نقطهٔ افتراق میان تاریخ‌نگاری عمومی و تاریخ‌نگاری محلی این است که مسائل بومی و منطقه‌ای در تاریخ‌نگاری محلی روایتی جدید را پدید می‌آورد. تاریخ‌نگاری محلی از ارزشمندترین انواع تاریخ‌نگاری است که در کنار نگارش تواریخ عمومی، دودمانی و سلسله‌ای از زمان‌های بسیار دور به آن توجه شده است. در این نوع تاریخ‌نگاری، تاریخ‌نگار نگاه خود را به یک محدودهٔ جغرافیایی خاص معطوف کرده و معمولاً وضعیت سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی آنجا را مورد توجه قرار می‌دهد. مورخان محلی تحت تأثیر عوامل و انگیزه‌هایی چون حبّ وطن، فضیلت‌نگاری، استقلال‌طلبی، تشویق و ترغیب حکام و فرمانروایان محلی، درخواست حکومت مرکزی، تقاضای دوستان و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ و همچنین علایق علمی و تاریخی به نگارش و تدوین تاریخ می‌پردازند. این انگیزه‌ها اگرچه در گذشته مورخ محلی‌نگار را برمی‌انگیخت تا دست به قلم برده و وجوه تمایز را مورد مطالعه و نگارش قرار دهد، اما امروزه این رویه تغییر یافته و نویسندهٔ تاریخ محلی خود را مقید به بررسی و کندوکاو در همان منطقه دارای علایق حبِّ وطنی نمی‌داند.»