کتاب کی؟ چی؟

کتاب کی؟ چی؟ نوشته مهدی ناصری از سوی نشر حکمت کلمه منتشر شده است. این اثر نمایشی با رویکردی اجتماعی و فلسفی مناسبات قدرت، هویت و بقا در جامعه را بررسی می‌کند و شخصیت‌های آن در بستر موقعیت‌هایی نمادین و گاه گروتسک با مفاهیمی چون عدالت، سلسله‌مراتب و اخلاق دست‌وپنجه نرم می‌کنند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب کی؟ چی؟

کی؟ چی؟ اثری نمایشی است که در قالب چند اپیزود به روایت زندگی شخصیت‌هایی می‌پردازد که در حاشیه‌ی جامعه و در دل زباله‌ها یا موقعیت‌های جنگی و صنعتی گرفتار شده‌اند. این نمایشنامه در سال ۱۴۰۳ منتشر شده و فضای آن ترکیبی از رئالیسم تلخ و نمادپردازی است. شخصیت‌ها اغلب با نام‌هایی بی‌هویت یا نشانه‌ای مانند اعداد یا حروف معرفی می‌شوند و هرکدام نماینده‌ی بخشی از جامعه یا یک تیپ فکری هستند. 

مهدی ناصری، نویسنده‌ی کتاب، با استفاده از دیالوگ‌های تند و گاه طنزآمیز به موضوعاتی چون بقا، رقابت، عدالت، سرنوشت و نقش ساختارهای اجتماعی در تعیین جایگاه افراد می‌پردازد. نمایشنامه با بهره‌گیری از عناصر فلسفی و علمی مرز میان انسان و حیوان، قربانی و شکارچی و همچنین فرد و سیستم را به چالش می‌کشد. فضای اثر گاه به‌شدت تاریک و بی‌رحم است و گاه با لحظاتی از شوخی و بازی تلخی موقعیت را تعدیل می‌کند. این کتاب تصویری از جامعه‌ای چندلایه و پر از تضاد ارائه می‌دهد که در آن هرکس برای بقا ناچار به انتخاب‌هایی دشوار است.

خلاصه داستان کی؟ چی؟

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!

 نمایشنامه با اپیزودهایی آغاز می‌شود که شخصیت‌هایی بی‌نام یا با نام‌های عددی در میان زباله‌ها زندگی می‌کنند. گفت‌وگوهای آن‌ها حول محور بقا، رقابت برای به‌دست‌آوردن غذا و جایگاه و دغدغه‌هایی چون عدالت و انصاف شکل می‌گیرد. یکی از شخصیت‌ها به‌دلیل گرسنگی گربه‌ای را می‌خورد و این موضوع بهانه‌ای می‌شود برای بحث درباره‌ی ژنتیک، قدرت و سلسله‌مراتب در جامعه. در اپیزود بعدی فضای داستان به خانه‌ای در دل جنگ منتقل می‌شود؛ جایی که دو سرباز با یک نوزاد روبه‌رو می‌شوند و باید درباره‌ی سرنوشت او تصمیم بگیرند. این بخش مفاهیمی چون وظیفه، تاریخ، انتقام و بی‌معنایی جنگ را به تصویر می‌کشد. اپیزود سوم در کارخانه‌ای صنعتی می‌گذرد که در آن شخصیت کی به‌عنوان دانشمند جوانی وارد شده و با قوانینی سخت‌گیرانه و بی‌رحمانه مواجه می‌شود. او درمی‌یابد که دانشش قرار است در خدمت ساخت سلاح و نابودی دیگران قرار گیرد. در هر سه اپیزود شخصیت‌ها با انتخاب‌هایی روبه‌رو می‌شوند که مرز میان قربانی و جانی، انسان و حیوان و فرد و سیستم را مبهم می‌کند. نمایشنامه با پایانی باز و تلخ، مخاطب را با پرسش‌هایی درباره‌ی مسئولیت فردی، نقش ساختارها و معنای بقا تنها می‌گذارد.

چرا باید کتاب کی؟ چی؟ را خواند؟

این کتاب با روایت‌هایی چندلایه و شخصیت‌هایی نمادین به بررسی عمیق مفاهیمی چون قدرت، عدالت، بقا و هویت می‌پردازد. دیالوگ‌های تیز و موقعیت‌های چالش‌برانگیز مخاطب را به تأمل درباره‌ی ساختارهای اجتماعی و نقش فرد در چرخه‌های قدرت و قربانی‌سازی وامی‌دارد. کی؟ چی؟ با تلفیق طنز تلخ و واقعیت‌های اجتماعی تصویری از جامعه‌ای چندپاره و پر از تضاد ارائه می‌دهد که در آن انتخاب‌های اخلاقی و انسانی همواره با تردید و ابهام همراه‌ هستند.

خواندن کتاب کی؟ چی؟ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این نمایشنامه برای علاقه‌مندان به ادبیات نمایشی، فلسفه‌ی اجتماعی و کسانی که دغدغه‌ی عدالت، هویت و ساختارهای قدرت را دارند مناسب است. دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌ی علوم انسانی و هنرهای نمایشی نیز می‌توانند از آن بهره ببرند.

بخشی از کتاب کی؟ چی؟

«چرا گربه رو خوردی؟ غذاشو باهام تقسیم نکرد. مگه همه باید غذاشونو با تو تقسیم کنن؟ این دیگه چه بهونهٔ چرندیه که تو میاری! من کمتر از تو غذا گیرم میاد؛ همین مونده گربه‌ها رو هم با خودم شریک کنم. همه همینن. من دلم می‌خواد ۸۵ موتورش روشن نشه! تو منتظری من یه‌چیزیم بشه و... [اندکی تأمل] هیچ کس نیست که من براش تهدید حساب بشم، آره؟ چرا گربه رو خوردی؟ اینو بگو. من برای کسی تهدید حساب نمی‌شم، ولی همه برای من رقیبن، حتی گربه‌ها. تو این چرخه‌ای که تو می‌گفتی، هیچ‌کس نگران این نبود که من چیکار می‌کنم! بعد تو به فکر گربه‌هایی! اونا لوسن! موهاشون همه‌جا می‌ریزه. شومن! من ژنتیک خوندم. تو نباید گربه رو می‌خوردی؛ حتی اگه تو این ترتیب، از اون بالاتر باشی! حتی اگه از اون قوی‌تر باشی! تو باید انصاف داشته باشی. زورت به گربه رسیده؟! ترتیب یعنی چی؟ ژنتیک چیه؟ این مزخرفات یعنی چی؟ ما لای زباله‌ها زندگی می‌کنیم؛ چه فرقی می‌کنه که لای زباله‌ها درس خونده باشی یا نه؟! اینجا زورت به هرچی برسه باید بخوری!»