کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر

کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر نوشته منوچهر ایزدی‌نیا که توسط دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی منتشر شده، به بررسی روند تاریخی و اجتماعی شکل‌گیری و تضعیف گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر پرداخته است. این اثر با تمرکز ویژه بر نقش دانشگاه الازهر، به تحلیل زمینه‌ها، عوامل و جریان‌های مؤثر بر وحدت اسلامی و تعامل میان مذاهب مختلف می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر

کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر (با تأکید بر جایگاه دانشگاه الازهر) به بررسی روند تاریخی و اجتماعی شکل‌گیری گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر می‌پردازد و نقش دانشگاه الازهر را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای دینی و علمی جهان اسلام برجسته می‌کند. منوچهر ایزدی‌نیا با رویکردی تحلیلی، دوره‌های مختلف تأسیس، اوج و افول دارالتقریب مذاهب اسلامی را از اوایل قرن بیستم تا دهه‌های پایانی قرن بیستم دنبال می‌کند. اثر حاضر، علاوه‌بر پرداختن به زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و فکری تقریب مذاهب، به بررسی گفتمان‌های رقیب مانند ملی‌گرایی عربی، تجددگرایی و ناصریسم نیز می‌پردازد و تأثیر این جریان‌ها را بر تضعیف یا تقویت وحدت اسلامی تحلیل می‌کند.

کتاب همچنین به نقش استعمار، ظهور اسرائیل و تحولات سیاسی منطقه‌ای در شکل‌دهی به این گفتمان‌ها اشاره دارد. نویسنده با بهره‌گیری از منابع تاریخی و تحلیلی، تصویری جامع از تعاملات میان علمای شیعه و سنی، تلاش‌های اصلاح‌طلبانه و چالش‌های پیش‌روی تقریب مذاهب ارائه می‌دهد. این کتاب در دوره‌ای نوشته شده که دغدغه‌ی وحدت اسلامی و مقابله با تفرقه‌ی مذهبی، همچنان از مسائل مهم جهان اسلام به شمار می‌رود.

خلاصه کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر

پیام اصلی کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر بر محور بررسی تاریخی و تحلیلی گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر و نقش دانشگاه الازهر در این فرایند استوار است. نویسنده ابتدا به زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و فکری شکل‌گیری گفتمان تقریب می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه اختلافات مذهبی، قومی و ملی، همراه با نفوذ استعمار و ظهور اسرائیل، ضرورت هم‌گرایی میان شیعه و سنی را برجسته کرده است. در ادامه، تلاش‌های علمای برجسته‌ای چون سیدجمال‌الدین اسدآبادی، محمد عبده، آیت‌الله بروجردی و محمدتقی قمی برای ایجاد زنجیره هم‌ارزی میان مذاهب و کاهش خصومت‌ها بررسی می‌شود. 

کتاب به نقش کلیدی دانشگاه الازهر در ترویج گفتمان تقریب، تأسیس دارالتقریب و اقدامات اصلاحی در نظام آموزشی و فقهی می‌پردازد؛ همچنین ظهور گفتمان‌های رقیب مانند ملی‌گرایی عربی، تجددگرایی و ناصریسم و تأثیر آن‌ها بر تضعیف گفتمان تقریب مورد تحلیل قرار می‌گیرد. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه تحولات سیاسی، کنترل دولت بر الازهر و مرگ چهره‌های شاخص تقریبی، به افول این گفتمان انجامیده است. در نهایت، کتاب بر اهمیت شناخت علمی و منصفانه از مذاهب و جریان‌های فکری مسلمانان و ضرورت تعامل و گفت‌وگو برای کاهش سوءتفاهم‌ها و تقویت وحدت اسلامی تأکید دارد.

چرا باید کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر را خواند؟

کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر با رویکردی تحلیلی و تاریخی، به یکی از مهم‌ترین موضوعات معاصر جهان اسلام یعنی تقریب مذاهب و وحدت اسلامی می‌پردازد. مطالعه‌ی آن فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با زمینه‌های شکل‌گیری، چالش‌ها و موانع وحدت میان شیعه و سنی آشنا شود و نقش نهادهایی مانند دانشگاه الازهر را در این فرایند بهتر درک کند؛ همچنین اثر حاضر با بررسی گفتمان‌های رقیب و تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی منطقه، تصویری چندلایه از تعاملات مذهبی و فکری در جهان اسلام ارائه می‌دهد.

خواندن کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران حوزه‌ی مطالعات اسلامی، دانشجویان رشته‌های تاریخ، علوم سیاسی و الهیات، علاقه‌مندان به موضوع وحدت اسلامی و کسانی که دغدغه‌ی شناخت ریشه‌های اختلافات مذهبی و راه‌های تقریب مذاهب را دارند، مناسب است؛ همچنین برای فعالان حوزه‌ی گفت‌وگوی بین‌مذهبی و وحدت اسلامی، منبعی کاربردی به شمار می‌رود.

بخشی از کتاب گفتمان تقریب مذاهب اسلامی در مصر

«در این میان باورمندان تقریب اسلامی کوشیده‌اند که از قدرت تخریبی تعصب و تفرقه مذهبی بکاهند و فضای ملی و بین‌المللی فرصت‌های تقارب و تعامل را بشناسند و از آن بهره برند. با این رویکرد، انتشارات این دانشگاه پاسداری از میراث مشترک دینی، علمی و فرهنگی جهان اسلام را رسالت خویش می‌داند و حفظ و احیا و تقریر مجدد و روزآمد آن را وظیفه‌اش می‌شمرد؛ همچنین به تولید پژوهش‌های تطبیقی متفکران مذاهب و مکاتب مسلمان اهتمام دارد؛ از یکسو در حوزه میراث دانش کلاسیک مسلمین و از سوی دیگر در مواجهه اندیشمندان معاصر با موضوعات نوپدید و یا نگرش‌های جدید به موضوعات کهن، مطالعات مقارنه‌ای را مورد توجه ویژه قرار می‌دهد. شناخت علمی و منصفانه و به دور از تعصب از امت اسلامی و مذاهب و مکاتب و جریان‌های فکری گذشته و معاصر مسلمان نیز از دغدغه‌های دیگر است تا بتوان از ناشناختگی‌ها، ابهام‌ها و یا احیاناً بدگمانی‌ها و سوء تفسیرها کاست. این رویکردها و جهت‌گیری‌های دیگر متناسب با رسالت و مأموریت این دانشگاه، تعامل بیشتر با نخبگان فکری ایران و جهان اسلام و استعانت از ایشان در افق‌گشایی‌هایی هم‌خوان با این اهداف را می‌طلبد. امید است که بتوانیم بیش از گذشته از این همکاری عالمانه برخوردار باشیم و زمینه‌های جدی‌تری را برای بسط و تعمیق اندیشه‌های ناب اسلامی - انسانی فراهم سازیم.»