کتاب فرهنگ لغت بختیاری، اصطلاحات و ضرب المثل ها

کتاب فرهنگ لغت بختیاری، اصطلاحات و ضرب‌ المثل‌ ها تالیف لیلا جهان‌ بخشی و منتشرشده توسط موسسه آموزشی تألیفی ارشدان اثری پژوهشی در حوزه‌ی زبان و فرهنگ بختیاری است که به گردآوری واژگان، اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های این گویش پرداخته است. این کتاب با هدف حفظ و معرفی میراث زبانی و فرهنگی ایل بختیاری تهیه شده و می‌تواند برای علاقه‌مندان به زبان‌شناسی، فرهنگ عامه و مطالعات قومی مفید باشد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب فرهنگ لغت بختیاری، اصطلاحات و ضرب المثل ها

کتاب فرهنگ لغت بختیاری، اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها به‌عنوان یک فرهنگ واژگان، اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های بختیاری، تصویری از زبان و فرهنگ این قوم ارائه می‌دهد. این کتاب در سال ۱۴۰۰ منتشر شده و حاصل تلاش لیلا جهان‌بخشی برای ثبت و حفظ واژگان و اصطلاحات بومی است که در معرض فراموشی قرار دارند. نویسنده در مقدمه به دغدغه‌های خود درباره‌ی اهمیت حفظ زبان مادری و انتقال آن به نسل‌های آینده اشاره می‌کند و با نگاهی انتقادی به وضعیت فعلی زبان بختیاری، بر ضرورت آگاهی‌بخشی و زنده نگه‌داشتن این میراث فرهنگی تأکید دارد. کتاب با ارائه‌ی توضیحاتی درباره‌ی ساختار زبان بختیاری، ویژگی‌های گویشی و تأثیرپذیری آن از زبان‌های دیگر آغاز می‌شود و سپس به گردآوری واژگان، اصطلاحات کوتاه و ضرب‌المثل‌ها می‌پردازد. این اثر نه‌تنها برای پژوهشگران زبان و فرهنگ بختیاری، بلکه برای هر کسی که به تنوع زبانی و فرهنگی ایران علاقه دارد، منبعی ارزشمند به شمار می‌آید.

خلاصه کتاب فرهنگ لغت بختیاری، اصطلاحات و ضرب المثل ها

این کتاب با مقدمه‌ای از دغدغه‌های نویسنده درباره‌ی حفظ زبان و فرهنگ بختیاری آغاز می‌شود و سپس به معرفی ویژگی‌های ساختاری و تاریخی این گویش می‌پردازد. در بخش نخست، واژگان بختیاری به همراه معادل فارسی و توضیحات مختصر درباره‌ی کاربرد یا معنای آن‌ها آورده شده است. این واژه‌ها شامل اسامی اشیا، صفات، افعال و اصطلاحات رایج در زندگی روزمره‌ی بختیاری‌ها هستند. بخش دوم به اصطلاحات کوتاه اختصاص دارد که اغلب در مکالمات روزمره یا موقعیت‌های خاص به کار می‌روند و معنای آن‌ها با توضیحی کوتاه روشن شده است. 

بخش سوم کتاب به ضرب‌المثل‌های بختیاری می‌پردازد؛ ضرب‌المثل‌هایی که بازتاب‌دهنده‌ی تجربه‌ها، باورها و ارزش‌های اجتماعی ایل بختیاری هستند و هر یک با معنای فارسی همراه شده‌اند. نویسنده تلاش کرده است تا در کنار گردآوری این واژگان و اصطلاحات، نکاتی درباره‌ی تلفظ، ساختار دستوری و تأثیرپذیری زبان بختیاری از دیگر زبان‌ها و گویش‌ها نیز ارائه دهد. در مجموع، کتاب تلاشی برای ثبت و حفظ میراث زبانی و فرهنگی بختیاری است و مخاطب را با دنیای واژگان و مثل‌های این قوم آشنا می‌کند.

چرا باید کتاب فرهنگ لغت بختیاری، اصطلاحات و ضرب المثل ها را خواند؟

مطالعه‌ی این کتاب فرصتی برای آشنایی با گویش بختیاری و درک بهتر فرهنگ و زیست اجتماعی این قوم فراهم می‌کند. آشنایی با واژگان، اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های بختیاری می‌تواند به پژوهشگران، علاقه‌مندان به زبان‌شناسی و حتی اعضای جامعه بختیاری کمک کند تا هویت زبانی و فرهنگی خود را بهتر بشناسند و به حفظ آن کمک کنند. این اثر همچنین به کسانی که به‌دنبال منابع دست‌اول درباره‌ی زبان‌های محلی ایران هستند، اطلاعات ارزشمندی ارائه می‌دهد.

خواندن کتاب فرهنگ لغت بختیاری، اصطلاحات و ضرب المثل ها را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران زبان و فرهنگ بختیاری، دانشجویان رشته‌های زبان‌شناسی، مردم‌شناسی و مطالعات فرهنگی، علاقه‌مندان به زبان‌های محلی ایران و اعضای جامعه بختیاری که دغدغه حفظ زبان مادری خود را دارند، مناسب است؛ همچنین برای کسانی کاربردی خواهد بود که به‌دنبال آشنایی با ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات بومی هستند.

بخشی از کتاب فرهنگ لغت بختیاری، اصطلاحات و ضرب المثل ها

«در فرهنگ و زبان بختیاری مخصوصاً در ضرب‌المثل‌ها و اصلاحات به‌راحتی می‌توان به سادگی و صداقت و توانایی، نوع‌دوستی و شجاعت که از افتخارات ایل بختیاری است را متوجه شد و یادآوری کرد. چون خودم همیشه دنبال سادگی و بی‌آلایشی بودم زیرا سادگی و واقعیت است که انسان را از همه قید و بندهای غیرانسانی دور می‌کند و ازآنجایی‌که زبان و فرهنگ و سنن ایل بختیاری را در معرض فراموشی دیدم، تصمیم گرفتم گامی هرچند کوتاه در این زمینه بردارم، هرچند که می‌دانم مردم برای هر چیزی حاضرند هزینه کنند جز بالا بردن سطح آگاهی خود چه در زمینه فرهنگ اصیل، چه تاریخ و چه انسانیت و... سرانه یا همان الگوی مصرف در کشور ما در هر زمینه‌ای بالا رفته و در مقایسه با کشورهای دیگر مصرف زیاد داریم درحالی‌که سرانه‌ی خرید کتاب یا حتی مطالعه و بالا بردن سطح آگاهی خود بسیار کمتر از تراز جهانی هستیم، ولی باز به امید این که حتی یک نفر، نوشته‌هایم را بخواند و تغییر و انگیزه‌ای در او ایجاد شود می‌نویسم؛ اول برای زنده ماندن ارزش‌های والای انسانی (در نوشته‌های دیگر) و دوم برای زنده ماندن اصالت و فرهنگ و زبان ایل بزرگ بختیاری. هرچند در حد بسیار ناچیز، هرچند کوتاه برای فرزندان عزیزم مهندس حبیب بهترینم و آقا طاهای مهربانم که در زندگی هدفم در تربیت آن‌ها دو چیز بوده که در اینجا به‌صورت وصیت نیز به آن‌ها یادآوری می‌کنم: انسانیت و مهربانی و حفظ اصالت و فرهنگ خود.»