کتاب تلگرام و متقاعدسازی

کتاب تلگرام و متقاعدسازی: هویت و نقش جنسیتی زنان نوشتهٔ «حفیظه مهدیان» است و با ویراستاری «ریحانه شیخ‌ سفلی» و «معصومه اشتری‌ ماهنی»  توسط انتشارات شناخت‌ پژوه منتشر شده است. این اثر به بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه تلگرام، بر هویت و نقش‌های جنسیتی زنان ایرانی می‌پردازد و با رویکردی تحلیلی تکنیک‌های اقناعی به‌کاررفته در پیام‌های فضای مجازی را واکاوی می‌کند. نسخۀ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تلگرام و متقاعدسازی

کتاب «تلگرام و متقاعدسازی» در دوره‌ای نوشته شده که شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه تلگرام، به یکی از مهم‌ترین بسترهای ارتباطی و فرهنگی در ایران تبدیل شده‌اند. دغدغهٔ اصلی اثر بررسی چگونگی تأثیرگذاری پیام‌های تلگرامی بر بازتعریف هویت و نقش‌های جنسیتی زنان است. حفظیه مهدیان با تکیه‌بر پژوهش‌های کیفی و تحلیل محتوای کانال‌های پرمخاطب تلگرام، تلاش می‌کند نشان دهد چگونه تکنیک‌های اقناعی و روایت‌های رسانه‌ای، هویت زن ایرانی را در معرض بازاندیشی و حتی تقابل با نقش‌های سنتی قرار می‌دهند. کتاب، ضمن مرور دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ هویت جنسیتی (ذات‌گرایی، برساخت‌گرایی و نگاه اسلامی) به نقش فضای مجازی در شکل‌دهی به نگرش‌ها و رفتارهای زنان می‌پردازد و تأکید دارد که فهم این فرایندها برای سیاست‌گذاری فرهنگی و اجتماعی اهمیت دارد. اثر حاضر محصول پژوهش گروه ارتباطات موسسه شناخت است و در کنار تحلیل نظری، به نمونه‌های عینی از پیام‌های تلگرامی و تکنیک‌های اقناعی آن‌ها نیز می‌پردازد.

خلاصه کتاب تلگرام و متقاعدسازی

کتاب تلگرام و متقاعدسازی: هویت و نقش جنسیتی زنان با طرح این پرسش آغاز می‌شود که شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه تلگرام، چگونه می‌توانند نگرش زنان ایرانی را نسبت به هویت و نقش‌های جنسیتی‌شان تغییر دهند. نویسنده ابتدا به مبانی نظری هویت جنسیتی می‌پردازد و سه رویکرد اصلی را بررسی می‌کند: ذات‌گرایی (که هویت را امری ذاتی و جهان‌شمول می‌داند)، برساخت‌گرایی (که هویت را محصول فرهنگ و جامعه می‌بیند) و نگاه اسلامی (که میان این دو رویکرد، جایگاهی میانه اتخاذ می‌کند). سپس، نقش فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در بازتعریف هویت زنان تحلیل می‌شود؛ فضایی که به دلیل سیالیت و نبود قطعیت، امکان شکل‌گیری هویت‌های متکثر و حتی متضاد را فراهم می‌کند. بخش مهمی از کتاب به معرفی و شرح تکنیک‌های اقناعی رایج در پیام‌های رسانه‌ای اختصاص دارد؛ از جمله اغراق، تحریک احساسات، بحران‌سازی، جاذبه‌های احساسی، برچسب‌زنی، برجسته‌سازی، داستان‌گویی و تداعی معانی. نویسنده با تحلیل محتوای کانال‌های تلگرامی فعال در حوزۀ زنان و خانواده، نشان می‌دهد که چگونه این تکنیک‌ها برای بازتعریف نقش‌های سنتی زنانه (مانند خانه‌داری و مادری) و ترویج هویت‌های جدید به‌کار می‌روند. درنهایت، کتاب بر اهمیت سواد رسانه‌ای و آگاهی از این تکنیک‌ها تأکید می‌کند تا زنان بتوانند در مواجهه با پیام‌های رسانه‌ای، انتخاب‌های آگاهانه‌تری داشته باشند و از پذیرش هویت‌های تحمیلی پرهیز کنند.

چرا باید کتاب تلگرام و متقاعدسازی را خواند؟

این کتاب با تمرکز بر تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر هویت زنان، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فرهنگی و اجتماعی روز پاسخ می‌دهد. آشنایی با تکنیک‌های اقناعی و شناخت سازوکارهای رسانه‌ای به مخاطب کمک می‌کند تا پیام‌های فضای مجازی را با دیدی انتقادی‌تر تحلیل کند و نسبت به بازتعریف نقش‌های جنسیتی حساس‌تر باشد. اثر حاضر، علاوه بر ارائهٔ چارچوب نظری، نمونه‌های عینی و کاربردی پیام‌های تلگرامی را بررسی می‌کند و راه‌هایی برای ارتقای سواد رسانه‌ای پیشنهاد می‌دهد.

خواندن کتاب تلگرام و متقاعدسازی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای پژوهشگران حوزۀ ارتباطات، مطالعات زنان، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی رسانه مفید است، همچنین برای فعالان فرهنگی، سیاست‌گذاران اجتماعی و هر کسی که دغدغهٔ هویت و نقش‌های جنسیتی زنان را در عصر شبکه‌های اجتماعی دارد، کاربردی خواهد بود. این اثر به‌ویژه به کسانی که به‌دنبال درک عمیق‌تر از تأثیر رسانه‌ها بر نگرش و رفتار زنان هستند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب تلگرام و متقاعدسازی

«مفهوم زن، هویت و نقش‌های جنسیتی‌اش ازجمله مفاهیمی است که با ورود رسانه‌ها، به‌خصوص فضای مجازی، به‌سرعت در حال تغییر است. فضای مجازی ابزاری برای بازاندیشی هویت جنسیتی زنان به‌واسطۀ توسعۀ گفتمان‌های فرامرزی جنسیتی است. چنانچه هارکرت معتقد است «زنان با بهره‌گیری از فضای مجازی می‌توانند گفتمان‌های مشترکی از زنانگی خودشان با زنان کشورها و فرهنگ‌های دیگر شکل دهند». بنابراین زنان به‌سبب شبکه‌ای‌ شدن قدرت در فضای مجازی می‌توانند خوانش متفاوتی از زنانگی سنتی و هویت جنسیتی سنتی داشته باشند. این مسئله در جامعه‌ای مانند ایران که براساس فرهنگ اسلامی-ایرانی تعریف خاصی از زنانگی و نقش‌های جنسیتی دارد، چالش‌برانگیز است؛ زیرا همان‌طور که می‌دانیم یکی از اولویت‌های مهم رسانه‌ای در فضای مجازی ایران زن و مسائل مربوط به اوست. مقام معظم رهبری دراین‌باره می‌فرمایند: «...صدها رسانه را از انواع و اقسام رسانه‌ها به‌کار می‌گیرند برای اینکه بتوانند روی این نقطه حساس، [یعنی] نقطۀ هویت مستقل فرهنگی زن مسلمان، اثرگذاری کنند.» باید گفت هویت و نقش‌های جنسیتی زنان به‌خصوص نقش‌های خانوادگی‌شان، به‌طور گسترده در فضای تلگرام به چالش کشیده می‌شود. بخش قابل توجهی از این فضا با استفاده از تکنیک‌های ارتباطی اقناعی، بازتعریف جدیدی از هویت زن ارائه می‌کند و مخاطب زن را نسبت به ایفای نقش‌های خانوادگی که تاکنون برعهده داشته، دچار تردید می‌کند.»