کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ رویکردهای تجربی به روان شناسی اخلاق

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ رویکردهای تجربی به روان شناسی اخلاق نوشتهٔ جان دوریس و استیون استیچ و ترجمهٔ ابوالفضل توکلی شاندیز است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ جلد ۹۶ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد».

درباره کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ رویکردهای تجربی به روان شناسی اخلاق

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ رویکردهای تجربی به روان شناسی اخلاق (Moral Psychology: Empirical Approaches; The Stanford Encyclopedia of Philosophy) جلد ۹۶ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد» است. این کتاب که هفت فصل دارد، گفته است که روان‌شناسی اخلاق عملکرد انسان را در زمینه‌های اخلاقی بررسی می‌کند و این پرسش را پیش می‌کشد که نتایج چنین بررسی‌هایی ممکن است چه تأثیری بر بحث‌های نظریهٔ اخلاق بگذارد.

دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز کرد. پس از مدتی متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامهٔ بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزهٔ فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر «ادوارد ن. زالتا» صدها مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. «مسعود علیا» در سال ۱۳۹۲ با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمهٔ بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به‌همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد را با حفظ سبک و زبان به پارسی برگرداند. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. عناوین بعضی از این جلدها عبارت است از «مفهوم شر»، «فلسفهٔ دین»، «عقل به روایت کانت»، «زیبایی‌شناسی فمینیستی»، «ژاک لکان»، «اخلاق ارسطو»، «باروخ اسپینوزا»، «فیشته» و «پدیدارشناسی».

خواندن کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ رویکردهای تجربی به روان شناسی اخلاق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران حوزهٔ روان‌شناسی اخلاق (Moral Psychology) پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ رویکردهای تجربی به روان شناسی اخلاق

«به نظر نیزبت و کوئن (۹-Nisbett & Cohen ۱۹۹۶, ۵)، عاملی مهم در پیدایش فرهنگ حرمت‌پرست در جنوب آمریکا وجود اقتصاد مبتنی بر رمه‌داری بود. شکل‌گیری فرهنگ حرمت‌پرست در جایی که ممکن است منابع به سرقت بروند و نمی‌توان برای بازداشتن یا مجازات سرقت به قوه قهریه دولت تکیه کرد، بسیار محتمل است. این شرایط اغلب در مناطق نسبتاً دورافتاده رخ می‌دهد که در آن‌ها شکل اصلی امرار معاش رمه‌داری است؛ «منقول بودن» حیوانات گله آن‌ها را در معرض سرقت قرار می‌دهد. در مناطقی که کشاورزی در آن‌ها غلبه دارد نه رمه‌داری، همکاری میان همسایگان مهم‌تر است، زیرساخت‌های حکومتی نیرومندتر شیوع بیشتری دارد و منابع را ــ نظیر مزارع که قطعاً غیرمنقول‌اند ــ دشوارتر می‌توان به سرقت برد. در این قبیل اقتصادهای اجتماعی مبتنی بر کشاورزی، معمولاً فرهنگ‌های حرمت‌پرست رشد و نمو نمی‌کنند. ساکنان جنوب آمریکا در آغاز عمدتا افرادی اهل مناطق دورافتاده بریتانیا بودند. از آن‌جا که زادگاه این مردم به طور کلی برای کشاورزی نامناسب بود، آن‌ها در طول تاریخ رمه‌دار بوده‌اند؛ این افراد هنگامی که از بریتانیا به جنوب آمریکا مهاجرت کردند، از همان ابتدا به دنبال مناطق دورافتاده مناسب برای رمه‌داری می‌گشتند و در چنین مناطقی، فرهنگ حرمت‌پرست رونق گرفت.

امروزه در جنوب آمریکا، پلیس و سایر خدمات دولتی به طور گسترده‌ای در دسترس‌اند و رمه‌داری به عنوان شیوه‌ای از زندگی تقریبا ناپدید شده است، اما برخی انواع خشونت در این‌جا همچنان بیش از شمال آمریکا شایع است. نیزبت و کوئن (Nisbett & Cohen ۱۹۹۶) معتقدند که الگوهای خشونت در جنوب و همچنین نگرش‌های مربوط به خشونت، توهین و هتک حرمت را می‌توان به بهترین نحو با این فرضیه تبیین کرد که فرهنگی حرمت‌پرست در میان جنوبی‌های سفیدپوست غیراسپانیایی‌تبار معاصر همچنان دوام دارد. آن‌ها در تأیید این فرضیه مجموعه شواهد متقاعدکننده‌ای ارائه می‌دهند، از جمله:

اطلاعات جمعیت‌شناختی نشان می‌دهد که (۱) در بین سفیدپوستان جنوب، میزان قتل در مناطق مناسب رمه‌داری بیش از مناطق مناسب کشاورزی است؛ و (۲) احتمال این‌که مردان سفیدپوست در جنوب درگیر قتل ناشی از نزاع شوند نسبت به مردان سفیدپوست مناطق دیگر بیشتر است، اگرچه احتمال این‌که درگیر قتل در جریان سرقت یا جنایت دیگری شوند بیشتر نیست (Nisbett & Cohen ۱۹۹۶, ch. ۲).

داده‌های نظرسنجی نشان می‌دهند که احتمال باور داشتن اهالی سفیدپوست جنوب به این‌که خشونت در پاسخ به انواع هتک حرمت «بسیار موجه است» و این‌که اگر مردی با خشونت به چنین بی‌حرمتی‌ای پاسخ ندهد، «چندان نشانی از مرد بودن ندارد»، در قیاس با اهالی سفیدپوست شمال بیشتر است (Nisbett & Cohen ۱۹۹۶, ch. ۳).»