کتاب از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه گرا

معرفی کتاب از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه گرا

کتاب الکترونیکی «از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه‌گرا (تاملی بر مبانی و مولفه‌های شبه گفتمان اعتدال)» نوشتهٔ «رضا سراج» و «محمدجواد اخوان» و منتشرشده توسط نشر بینش‌مند، به بررسی ریشه‌ها، مبانی و تحولات جریان اعتدال‌گرا در سیاست معاصر ایران می‌پردازد. این اثر با تمرکز بر دولت یازدهم و حزب اعتدال و توسعه، سیر شکل‌گیری، مباحث نظری و نقدهای وارد بر این جریان را تحلیل می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه گرا

این کتاب به واکاوی جریان سیاسی موسوم به اعتدال‌گرایی در ایران می‌پردازد و تلاش می‌کند با نگاهی تحلیلی، سیر تاریخی و فکری این جریان را از دهه ۱۳۶۰ تا دولت یازدهم بررسی کند. نویسندگان با رجوع به اسناد، نقل‌قول‌ها و تحلیل‌های چهره‌های کلیدی، به ویژه نقش «حسن روحانی» و حلقهٔ موسوم به «مکتب نیاوران»، روند شکل‌گیری و تثبیت این جریان را دنبال می‌کنند. کتاب در فضایی انتقادی، به بررسی مبانی نظری، سیاست‌های توسعه‌گرا، تعامل با غرب، و چالش‌های گفتمانی جریان اعتدال می‌پردازد. همچنین، به نقش مراکز پژوهشی و احزاب سیاسی مانند حزب اعتدال و توسعه در تکوین این جریان اشاره می‌شود. اثر حاضر در سال‌های پس از انتخابات ۱۳۹۲ و با توجه به تحولات سیاسی و اقتصادی آن دوره نگاشته شده و تلاش دارد تصویری جامع از زمینه‌های فکری و عملکردی جریان اعتدال ارائه دهد، بدون آنکه صرفاً به ستایش یا تخطئه بپردازد.

خلاصه کتاب از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه گرا

این کتاب با مروری تاریخی، ابتدا به ریشه‌های شکل‌گیری جریان اعتدال‌گرا در ایران می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه پس از انشقاق جبهه انقلاب و خط امام، طیفی از سیاست‌مداران میانه‌رو و تکنوکرات، به ویژه در دوران سازندگی، به تدریج هویت مستقلی یافتند. سپس، با تأسیس حزب اعتدال و توسعه و نقش‌آفرینی چهره‌هایی چون «حسن روحانی»، این جریان در عرصه سیاست ایران تثبیت شد. نویسندگان با تمرکز بر دولت یازدهم، به تحلیل مبانی فکری و گفتمانی این جریان می‌پردازند و نشان می‌دهند که مفاهیمی مانند «توسعه» و «اعتدال» چگونه به عنوان دال‌های مرکزی این شبه‌گفتمان مطرح شده‌اند. کتاب تأکید می‌کند که جریان اعتدال‌گرا، به‌رغم تلاش برای ارائه گفتمانی مستقل، در مرزبندی معنایی با سایر جریان‌ها موفق نبوده و دال‌های آن اغلب از دیگر گفتمان‌ها اقتباس شده‌اند. همچنین، به چالش‌هایی مانند عدم شفافیت در تعریف دال مرکزی، تناقض میان شعارها و عملکرد، و ناکامی در غیریت‌سازی اشاره می‌شود. نویسندگان با بهره‌گیری از نظریه‌های گفتمان، به ویژه دیدگاه لاکلا و موفه، تلاش می‌کنند نشان دهند که جریان اعتدال بیش از آنکه یک گفتمان منسجم باشد، نوعی شبه‌گفتمان است که در شرایط خاص سیاسی و اجتماعی پس از انتخابات ۱۳۹۲ مجال بروز یافته است. در ادامه، کتاب به نقد سیاست‌های توسعه‌گرا، تعامل‌گرایی با غرب، و پیامدهای اقتصادی و فرهنگی این رویکرد می‌پردازد و نسبت آن را با آرمان‌های انقلاب اسلامی و سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ بررسی می‌کند.

چرا باید کتاب از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه گرا را خواند؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال شناخت دقیق‌تر جریان‌های سیاسی معاصر ایران هستند، تصویری مستند و تحلیلی از روند شکل‌گیری و عملکرد جریان اعتدال‌گرا ارائه می‌دهد. اثر حاضر با رجوع به اسناد، نقل‌قول‌ها و تحلیل‌های نظری، امکان فهم عمیق‌تری از مبانی فکری، چالش‌ها و پیامدهای سیاست‌های توسعه‌گرا و اعتدال‌محور را فراهم می‌کند. همچنین، کتاب با رویکرد انتقادی و تحلیلی، به بررسی نقاط قوت و ضعف این جریان می‌پردازد و زمینه‌ای برای مقایسه با سایر گفتمان‌های سیاسی ایران فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه گرا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه این کتاب برای پژوهشگران، دانشجویان علوم سیاسی، علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران و افرادی که دغدغه تحلیل جریان‌های سیاسی و گفتمانی را دارند، مفید است. همچنین، برای کسانی که به دنبال فهم ریشه‌ها و پیامدهای سیاست‌های توسعه‌گرا و اعتدال‌محور در ایران هستند، این اثر توصیه می‌شود.

فهرست کتاب از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه گرا

- گفتار اول: اعتدال؛ از نیاوران تا پاستوراین فصل به سیر تاریخی شکل‌گیری جریان اعتدال‌گرا، نقش مراکز پژوهشی و احزاب سیاسی، و ارتباط چهره‌هایی مانند حسن روحانی و هاشمی رفسنجانی می‌پردازد.- گفتار دوم: تأملی بر شبه‌گفتمان اعتدالدر این بخش، مبانی نظری گفتمان، مفاهیم کلیدی مانند دال مرکزی، دال شناور و غیریت‌سازی، و نقد ساختار گفتمانی جریان اعتدال بررسی می‌شود.- گفتار سوم: توسعه؛ نگاه به بیرون یا به درون؟این فصل به نقد سیاست‌های توسعه‌گرا، تجربه‌های داخلی و جهانی توسعه برون‌زا، و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن می‌پردازد.- گفتار چهارم: سیاست خارجی توسعه‌گرادر این بخش، تعامل‌گرایی با غرب، اعتمادسازی بین‌المللی و نقد تغییر هویت فرهنگی در سیاست خارجی دولت یازدهم تحلیل می‌شود.- گفتار پنجم تا نهم: موضوعاتی مانند توسعه آریستوکراتیک، نخبه‌سالاری، عدالت اجتماعی، استقلال یا وابستگی، و تغییر قانون اساسی مورد بررسی قرار می‌گیرند و هر یک از منظر نقد گفتمان اعتدال تحلیل می‌شوند.

بخشی از کتاب از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه گرا

«انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۹۲ را می‌توان از حیث نتیجه، یکی از غیرمنتظره‌ترین انتخابات تاریخ کشور دانست و البته ویژگی دیگر آن پیروزی نامزد منتخب با رأیی شکننده بود. علی‌ای‌حال این انتخاب در عمل منجر به کسب آرای بیش از پنجاه‌درصدی آقای حسن روحانی و به قدرت رسیدن جریانی شد که خود را «اعتدال‌گرا» می‌خواند. از نخستین روزهای پس از انتخابات، موضوع گفتمان‌شناسی دولت یازدهم و رئیس‌جمهور منتخب و تبیین مفهوم اعتدال، چه از منظر معنا و چه از جهت مصداق، مورد توجه صاحب‌نظران و تحلیل‌گران بوده است. به نظر می‌رسد برای واکاوی هرچه بیشتر این جریان باید پیشینه تحولات و خاستگاه فکری آن را مورد بررسی قرار داد. از زمانی که جبهه انقلاب و خط امام دچار انشقاق گشت و ثمرة آن چپ و راست (و بعدها اصلاح‌طلب و اصول‌گرا) شد، جریانی سعی می‌کرده است تا در میان این دو حرکت کند و ازاین‌رو خود را «اعتدالی» یا «میانه‌رو» خوانده است. این جریان در دورة موسوم به سازندگی با قشر «تکنوکرات»، که سابقه آن به پیش از انقلاب اسلامی بازمی‌گشت، پیوند خورد و ثمرة آن اولین حزب دولت‌ساخته پس از انقلاب یعنی «کارگزاران سازندگی» شد.»