کتاب سفرنامه مرو

کتاب «سفرنامه مرو» نوشتۀ محمد لشگرنویس نوری و به کوشش فرشاد فرش باف ابریشمی است و انتشارات ندای کوروش آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب سفرنامه مرو

در یک تقسیم‌بندی می‌توان ادبیات را به دو گونهٔ داستانی و غیرداستانی تقسیم کرد. ناداستان (nonfiction) معمولاً به مجموعه نوشته‌هایی که باید جزو ادبیات غیرداستانی قرار بگیرد، اطلاق می‌شود. در این‌گونه، نویسنده با نیت خیر، برای توسعهٔ حقیقت، تشریح وقایع، معرفی اشخاص یا ارائهٔ اطلاعات و به دلایلی دیگر شروع به نوشتن می‌کند. در مقابل، در نوشته‌های غیر واقعیت‌محور (داستان)، خالق اثر صریحاً یا تلویحاً از واقعیت سر باز می‌زند و این‌گونه به‌عنوان ادبیات داستانی (غیر واقعیت‌محور) طبقه‌بندی می‌شود. هدف ادبیات غیرداستانی تعلیم هم‌نوعان است (البته نه به معنای آموزش کلاسیک و کاملاً علمی و تخصصی که عاری از ملاحظات زیباشناختی است)؛ همچنین تغییر و اصلاح نگرش، رشد افکار، ترغیب یا بیان تجارب و واقعیات از طریق مکاشفهٔ مبتنی بر واقعیت، از هدف‌های دیگر ناداستان‌نویسی است. ژانر ادبیات غیرداستانی به مضمون‌های بی‌شماری می‌پردازد و فرم‌های گوناگونی دارد. انواع ادبی غیرداستانی می‌تواند شامل این‌ها باشند: جستارها، زندگی‌نامه‌ها، کتاب‌های تاریخی، کتاب‌های علمی - آموزشی، گزارش‌های ویژه، یادداشت‌ها، گفت‌وگوها، یادداشت‌های روزانه، سفرنامه‌ها، نامه‌ها، سندها، خاطره‌ها و نقدهای ادبی.

سفرنامه مرو نتیجۀ مشاهدات لشکرنویس نوری از دورۀ قاجار است. سید محمد لشکرنویس نوری از سال ۱۲۳۵ تا ۱۲۴۰ لشگرنویس باشی خراسان بود. در سال ۱۲۳۹ که حمزه میرزا حشمت‌الدوله، فرزند بیست و یکم عباس میرزا نایب‌السلطنه، والی خراسان تصمیم به جنگ و سرکوب ترکمنان گرفت در لشگرکشی خراسان حضور داشت و به ثبت دقیق اتفاقات پرداخت. سفرنامه مرو زوایای پنهان معاهدۀ آخال و جدایی ترکمنستان از ایران را آشکار می‌کند.

خواندن کتاب سفرنامه مرو را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران تاریخ محلی ایران و علاقه‌مندان به سفرنامه پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب سفرنامه مرو

«فقره ثانی این است که الی الان قشونی در این دولت ابد مدت باین تمامی و آراستگی و استعداد و شایستگی و شوکت بطرف ترکستان حرکت نکرده بود و همین آراستگی و شوکت زیاد و استعداد تمام باعث غرور و غفلت رؤسای قشون شده بود بمرتبه ای که قبل از حرکت از مشهد مقدس، اعتقاد اغلب رؤسای قشون از سردار و پیشکار و غیرهما این بود که هنوز مقدمۀ قشون به عاق دربند که پانزده فرسخی مشهد است نرسیده ترکمانیه تکه به طور اضطرار و الجاء یا از مرو فرا را می‌کوچند و بطرف بلخ و بخارا و خیوق فرار می‌کنند با بتمکین برعیتی دولت ابد مدت و قبول تکلیفات دولتی هر چه باشد راضی می. شوند و فی‌الواقع همان‌طور بود که حضرات رؤسا و سرکردگان تصور کرده بودند. بلکه اعتقاد قاطبه اهل خراسان و هرات و خود ترکمانان هم همین بود که این فقره شق ثالث ندارد.»