کتاب امام محمد غزالی

کتاب امام محمد غزالی نوشتهٔ ویلیام مونتگمری وات و ترجمهٔ محمود اصفهانی زاده و محمدمهدی فولادوند است. انتشارات جامی این کتاب را منتشر کرده است. این اثر در باب یک متفکر بزرگ مسلمان است.

درباره کتاب امام محمد غزالی

کتاب امام محمد غزالی (Muslim intellectual a study of al Ghazali) دربارهٔ یک متفکر بزرگ مسلمان است. چرا ویلیام مونتگمری وات این اثر را به رشتهٔ تحریر درآورده است؟ گفته شده است که این کتاب ناشی از دغدغه‌ای است که بسیاری از روشنفکران در مخمصهٔ جهان کنونی احساس می‌کنند. اگر بپذیریم که سیر تاریخ تا حد بسیاری توسط عوامل اقتصادی و مادی تعیین می‌شود، چه نقشی برای روشنفکری که دغدغه‌اش اندیشه است، باقی می‌ماند؟ نگارنده با بررسی مبارزات و دستاوردهای یکی از بزرگ‌ترین روشنفکران مسلمان سعی در ارائهٔ پاسخ داشته است. امام محمد غزالی کیست؟ «ابی حامد محمد بن محمد الغزالی الشافعی» ملقب به حجت‌الاسلام «زین الدین الطوسی» و «امام محمد غزالی» (۴۵۰ - ۵۰۵ هجری قمری) متکلم، فقیه و صوفی ایرانی و یکی از بزرگ‌ترین مردان تصوف سدهٔ پنجم هجری است که در غرب بیشتر با نام‌های Al-Ghazali و Algazel شناخته می‌شود. با او بیشتر آشنا شوید.

خواندن کتاب امام محمد غزالی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب یک متفکر بزرگ مسلمان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب امام محمد غزالی

«ضعف جنبش‌های فلسفی محض، در اثر جنبه‌های منفی آن روشن می‌شود. ممکن است کتاب تهافت‌الفلاسفه غزالی نتیجه عملی ضعف نهضت‌های فلسفی بوده باشد؛ ولی این مطلب یکی از نکاتی است که نمی‌توان آن را بدون مطالعه عمیق قبول کرد. مسلم است که در قلب قلمرو اسلام از مصر تا ماوراءالنهر. در قسمت فلسفه نامی معروف‌تر از نام ابن‌سینا نبود؛ ولی ابن‌سینا در سال ۴۱۶ هجری شمسی فوت کرد. بدین‌قرار ممکن است فلسفه محض را حتی پیش از حمله غزالی به آن در حال زوال و انحطاط فرض کرد. با توجه به اینکه فلسفه مورد حمله غزالی با فلسفه‌ای که به‌وسیله باطنی‌ها یا اسماعیلیه تبلیغ می‌شد، یکی نبود، بنابراین، اغلب اشخاصی که قبلاً ادعای فیلسوفی داشتند، در این دوره از آن روگردان شده به‌طرف اسماعیلیه رو کردند. با این همه در قلمرو غربی اسلام تدریس و تعلیم فلسفه ادامه داشت، به‌طوریکه فلاسفه قابل ملاحظه‌ای مثل: ابن‌طفیل، ابن‌رشد و امثال آنها ظاهر شدند و به حملات غزالی پاسخ دادند. در اینکه پاسخ‌های اینان به غزالی تا چه حد در پیشرفت فلسفه مؤثر بود بحثی نمی‌کنیم؛ همینقدر می‌گوییم که فلسفه در قلمرو غرب اسلام نیز پس از آنکه روح و معنویت خود را به اروپا واگذارد، به‌تدریج رو به ضعف نهاد. این ضعف بیشتر از آنچه در اثر حملات مربوط به حکمت الهی باشد، در نتیجه ضعف فرهنگ اسلامی و قیام و تجدید حیات اسپانیای مسیحی بود.

اگر تعیین میزان تأثیر حملات غزالی در تضعیف فلسفه ممکن نباشد، در موفقیت جنبه‌های مثبت کارهای او، یعنی ترکیب و پیوستگی قسمت‌هایی از فلسفه در حکمت الهی و فقه اسلامی شکی نیست. از این تاریخ به بعد علمای حکمت الهی و فقها، منطق قیاسی و انواع نظریات و فرضیات منتسب به یونانی‌ها را به‌کار می‌بردند (در این میان یک عده از علما نیز مخصوصا حنبلی‌ها هرگونه بحث منطقی را رد می‌کردند.) ولی سرانجام، حتی بعضی از علمای حنبلی هم خود را ناگزیر از مطالعه منطق قیاسی می‌دیدند، تا اینکه بتوانند در رد و تکذیب آن اقدام نمایند. بالاخره، کار به جایی رسید که در اغلب مقالات و رسالات مربوط به فقه و حکمت الهی مقدمه مفصلی درباره منطق و فلسفه نظری نوشته می‌شد. حتی کتاب‌های فوق‌العاده جالب و قابل توجهی در منطق نوشته شد که نویسندگان آنها علمای حکمت الهی و فقها بودند، و در تمام این موارد غزالی پیشقدم بود. شاید راه برای پیشقدمی غزالی به‌وسیله سایرین از قبیل معلم وی جوینی آماده شده و اصولاً زمان برای هرگونه جنبشی در این زمینه مستعد گشته بود، شاید هم غزالی به تنهایی به مطالعه فلسفه و حکمت الهی به موازات هم اقدام کرده و ضربات عدم تصویب و تقبیح و هرگونه انتقاد را رأسا تحمل کرده است، که در مقابل این اقدام جسارت‌آمیز شایسته عالی‌ترین احترام و افتخار می‌باشد.»