کتاب بازسرایی در شعر معاصر ایران

کتاب بازسرایی در شعر معاصر ایران به‌قلم محمد طرغه را انتشارات زانکو منتشر کرده است. این کتاب به تعریف بازسرایی در شعر با تکیه بر آثار سیاوش کسرایی، احمد شاملو و سیدعلی صالحی می‌پردازد.

درباره کتاب بازسرایی در شعر معاصر ایران

نگاهی گذرا به ادبیات مکتوب ایران به‌خصوص ادبیات شعری، ما را به این بستر هدایت می‌کند که اساس آن بر پایه‌های بازآفرینی و بازسرایی بنا شده است. کلیهٔ شاهنامه‌ها و به‌ویژه شاهنامهٔ فردوسی بازآفرینی و بازسرایی داستان‌های تاریخی، پهلوانی و اسطوره‌ای هستند که در بین مردم رایج بودند و به‌طور شفاهی سنیه‌به‌سینه می‌گشتند. علاوه‌براین، مثنوی معنوی و داستان‌های تغزلی نظامی که به‌صورت شعر سروده شده‌اند همه در این ژانر جای می‌گیرند و در این بستر قابل بحث و تفحص هستند. همچنین می‌توان اثرات دیگری نیز به آن افزود از جمله ویس‌ورامین اسعد گرگانی که منشاء آن داستان‌های باستانی دوران اشکانی است. همچنین وامق و عذرا از عنصری که منبعش یک داستان یونانی است. رد پای این ژانر از قرن شش به بعد یعنی آن زمان که اثرات نظامی گنجوی به منبعی برای تقلید و نظیره‌گویی تبدیل می‌شوند شدت می‌گیرد. این رد پا در سبک هندی و همچنین در سبک بازگشت همچنان به قوت خود باقی است. ازجمله عرفی شیرازی، وحشی بافقی و در سبک بازگشت هم لطف علی بیگ‌آذر و وصال شیرازی و... که اکثر آن‌ها مثنوی فرهاد و شیرین را بازسروده کرده‌اند. اما در صدر مشروطه بازسرایی با تغییر و تحول در شعر شاعران خود را بروز می‌دهد. شاعرانی مانند ایرج‌میرزا، محمدتقی بهار و نسیم شمال یک موضوع خارجی را انتخاب و به زبان فارسی بازسروده می‌کنند که در آن بیشتر بر پند و اندرز تکیه می‌کنند. این موضوع آن‌قدر در پیش محمدتقی بهار اهمیت پیدا می‌کند که در مجلهٔ دانشکدهٔ علوم انسانی صفحه‌ای به نام اقتراح باز می‌کند و در آن یک موضوع خارجی و معمولاً از زبان فرانسه ارائه می‌دهند و شاعران آن را با ذوق و قریحهٔ خود بازسرایی می‌کنند. کتاب پیش رو به تشریح انواع بازسرایی و بررسی نمونه‌های آن در اشعار سه تن از شاعران معاصر می‌پردازد.

خواندن کتاب بازسرایی در شعر معاصر ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی و به‌خصوص شعر و نقد ادبی از خواندن این کتاب سود خواهند برد.

بخشی از کتاب بازسرایی در شعر معاصر ایران

«انواع بازسرایی 

الف: بازسرایی مستقیم

ب: بازسرایی ضمنی

بازسرایی مستقیم به آن نوع از بازسرایی گفته می‌شود که در آن، شاعر آشکارا و مستقیم یک موضوع باستانی و اسطوره‌ای را انتخاب و آن را با میل و سلیقه و خلاقیت خویش باز‌سرایی می‌کند. در آن نویسندهٔ اثر را مبنا قرار می‌دهد؛ اما می‌تواند درون‌مایهٔ آن را تغییر دهد و آن را به میل خود، البته با توجه به کشش و داشتن مایهٔ ادبیت متن بسط و گسترش دهد. چرا که خلاقیت در بازسرایی نقش اساسی دارد و می‌توان گفت که مهم‌ترین ستون بازسرایی است. غزل غزل‌های سلیمان از احمد شاملو، آرش کمانگیر از سیاوش کسرایی و بابا نواس اهوازی از سید علی صالحی و...  از بازسرایی های آشکار به حساب می‌آیند. بازسرایی ضمنی به آن دسته از بازسرایی گفته می‌شود که در آن شاعر با تأثیر گرفتن از اسطوره‌ها و متون گذشته و شعر شاعران زمان ماضی شعر می‌سراید و آن به صورت قطعه‌های پراکنده و تصویرهای خوشه‌ای در شعر مورد نظر دیده می‌شود. مانند شعر مجسمهٔ فردوسی از سیاوش کسرایی و شعر مرگ ناصری از شاملو که شاعر رنج و مرارت‌های یک مبارز تخیلی را از روی رنج و مرارت‌های عیسی ناصری دوباره بازسرایی می‌کند.»