کتاب نظریه‌ی قدرت

«نظریه‌ی قدرت» نوشته دکتر شروین وکیلی(-۱۳۵۳) نویسنده و جامعه‌شناس است. این کتاب نظریه‌ای است برای صورت‌بندی مفهوم قدرت. این متن در چارچوب نظریه‌ی سیستم‌های پیچیده، و در اتصال به سایر نوشتارهای نگارنده، تدوین شده است. یعنی متن کنونی را باید در کنار نظریه‌ی منش‌ها و روان‌شناسی خودانگاره خواند. چرا که این سه کتاب، مفاهیم کلیدیِ معنا، لذت و قدرت را در سطح‌های فرهنگی، روانی و اجتماعی صورت‌بندی می‌کنند. برای دستیابی به چارچوبی خلاصه‌شده و روشن از مفاهیم و کلیدواژگان رویکردمان، کتابی دیگر به نام نظریه‌ی سیستم‌های پیچیده نوشته شده که باید در پیوند با این مجموعه خوانده شود. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: بخش عمده‌ی پیروان سنت‌هابزی، فرآیندهای قدرت را امری رخدادی، عینی، و رسیدگی‌پذیر می‌دانند که می‌تواند در یک نظام فراگیر عقلانی جذب گردد و فهمیده شود. هواداران سنت ماکیاولی، با تکیه بر نقدهای روش‌شناسانه و عمل‌گرایانه‌ای که از کفایت دیدگاه‌هابزی می‌کنند، گلوگاه‌های بروز قدرت را متکثرتر، نامنسجم‌تر، و پراکنده‌تر از آن می‌بینند که بتواند در منظومه‌ای عقلانی و همساز صورت‌بندی شود. به این ترتیب، رویکرد‌هابزی به مجموعه‌ای از نظام‌های نظری منسجم و فراگیر می‌انجامد که مدعی سازگاری درونی و شمول هستند. اما سنت ماکیاولی به شبکه‌ای از خرده‌نظریه‌های گاه ناسازگار منتهی می‌شود که چنین ادعاهایی را ندارند و تنها کارآمدی را به عنوان معیار داوری میان دیدگاه‌ها به رسمیت می‌شناسند. ادعاهای برآمده از نگرش ماکیاولی موضعی، نسبی، و غیرقطعی است و این خصوصیتی است که بسته به اردوگاه مورد علاقه‌ی نظریه‌پرداز، می‌تواند نقطه‌ی قوت یا ضعف یک دیدگاه قلمداد شود. از آنجا که این ادعای تمامیت و شمول محور داوری ما درباره این دو رویکرد خواهد بود، سرمشق‌هابزی را از این پس با برچسب نظام‌مند و نظریه‌های برآمده از سنت ماکیاولی را با عنوان نظام‌گریز باز خواهیم شناخت.