کتاب جامعه شناسی هنرهای دستی زنان ایران زمین

کتاب جامعه شناسی هنرهای دستی زنان ایران زمین نوشتهٔ معصومه محمدی سیف است. انتشارات اندیشه احسان این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی بررسی جامعه‌شناختی هنر‌های دستی زنان در ایران.

درباره کتاب جامعه شناسی هنرهای دستی زنان ایران زمین

هنرهای دستی در طول تاریخ و در بین اقوام و ملل مختلف، اهمیت ویژه‌ای داشته است و همواره نماد فرهنگی یک کشور محسوب می‌شوند. این هنرها یکی از وجوه تمایز فرهنگ هر منطقه از دیگری نیز به شمار می‌رود. معصومه محمدی سیف در کتاب جامعه شناسی هنرهای دستی زنان ایران زمین به کشف، شناسایی و توصیف زیبایی‌ها و پیچیدگی‌ها در هنرهای دستی خطهٔ ایران پرداخته و انواع هنرهای دستی و ویژگی‌های خاص آن در هر منطقه را توصیف کرده است. روش نویسنده در این پژوهش، توصیفی و تشریحی بوده و نوع روش پژوهش نیز توصیفی ـ تحلیلی است. او از روش‌های اسنادی و میدانی (مشاهده) استفاده کرده است. ابزار اندازه‌گیری و گردآوری اطلاعات در انجام این پژوهش، مصاحبه، بررسی‌های کتابخانه‌ای و آرشیوی، مشاهده، فیش‌برداری، بانک‌های اطلاعاتی و شبکه‌های کامپیوتری بوده است. معصومه محمدی سیف اثر حاضر را در ۱۵ فصل نگاشته که عنوان آن‌ها عبارت است از «کلیات پژوهش»،‌ «هنرهای دستی زنان کردستان»، «هنرهای دستی سیستان و بلوچستان»، «هنرهای دستی کرمانشاه»، «صنایع‌دستی اصفهان، فیروزه‌ای درخشان»، «پوشاک محلی و هنرهای دستی زنان سمنان»، «هنرهای دستی قوم لک»، «پوشاک و هنرهای دستی زنان خوزستان»، «پوشاک و صنایع‌دستی در لرستان»، «هنرهای دستی زنان ترکمن»، «هنرهای دستی زنان قزوین»، «پوشاک سنتی و هنرهای دستی زنان کرد خراسان»، «هنرهای دستی زنان قم» و «هنرهای دستی بوشهر».

خواندن کتاب جامعه شناسی هنرهای دستی زنان ایران زمین را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران حوزهٔ جامعه‌شناسی هنر پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب جامعه شناسی هنرهای دستی زنان ایران زمین

«آق قوش بولیب اوچثادیم

ایله یؤلیم آچثادیم

اؤزایلمینگ ثوویندان

یأتیپ یأتیپ ایچثادیم

«کاش همچون پرنده‌ای سبک‌بال، قدرت پرواز داشتم و راهی به‌سوی ایل خود می‌یافتم؛ آنگاه جان تشنه‌ام را از دیدار مردم ایل، سیراب می‌کردم». این ترانه‌ای است که یک مادر ترکمن در فراغ یاران خود زمزمه می‌کند. آن زمان که احساس دلتنگی می‌کند و دلش هوای یار و دیار می‌کند.

عشایر و روستاییان، فرزندان دردانهٔ طبیعت‌اند و همواره نقش آرزو را بر دار خیال می‌بافند. «نقش و نگارها»، تجلی آرمان‌های هنرمند ایلیاتی و روستایی است. آرزوهای دست‌نیافتنی که تنها در دنیای «هنر» تحقق می‌یابند و شکل می‌گیرند.

عشایر و روستاییان، در دست‌بافته‌هایشان، گاهی «طبیعت» را چنان‌که دوست دارند و می‌خواهند، ترسیم می‌کنند و نه به آن شیوه و شمایلی که وجود دارد. اصولاً این هنرمندان بومی، تنها مقلد طبیعت نیستند، آن‌ها دستانشان را محبوس نمی‌کنند، انگشتانشان به تکاپو درآمده و نه‌تنها نقش گل و گیاه و باغ و بستان را به تاروپود می‌نشانند، بلکه عملاً بر نقش و نگارهای طبیعت می‌افزایند و خیال خود خاطراتی به یادماندی از طبیعت، کوچ و ایل و سرزمین زیبای خود به تصویر می‌کشند.

ترکمن را بهتر بشناسیم

ترکمن‌ها از ۶ هزار سال پیش در منتهی الیه منطقهٔ شمالی سواحل دریاچهٔ «اشیق گل» سکنی گزیدند. در ۴۲۷ هجری قمری ترکمن‌های سلجوقی در مرو مستقر شدند. برخی معتقدند کلمهٔ «ترکمن» از واژهٔ فارسی «ترک مانند» سرچشمه می‌گیرد؛ یعنی کسی که شبیه یک ترک است. محل زندگی ترکمن‌های ایران در قسمت دشت گرگان و کنار رودخانهٔ اترک است. مردم ترکمن بسیار به دین و مذهب خود معتقدند و به‌دور از هرگونه تظاهر زندگی ساده‌ای دارند. ازنظر اخلاقی و اعتقادی، دربارهٔ آنان می‌توان گفت حرمت و ستایش آن‌ها نسبت به خدا تا این حد است که ترکمن، هیچ‌گاه به خدا قسم نمی‌خورد و به‌ندرت سوگند یاد می‌کند» (شادقزوینی، بهرمانی، بی‌تا: ۳۳). عده‌ای نیز بر این باورند ترکمن‌های کوچ‌نشین از اعقاب ترکان اوغوز بوده‌اند که با ایمان آوردن به اسلام به «ترک ایمان» یا «ترکمان» معروف شدند.»