کتاب متامتدولوژی در جامعه شناسی بنیادین

کتاب متامتدولوژی در جامعه شناسی بنیادین نوشتهٔ عباس محمدی اصل است. انتشارات اندیشه احسان این کتاب در حوزهٔ روش‌شناسی و علوم اجتماعی را منتشر کرده است.

درباره کتاب متامتدولوژی در جامعه شناسی بنیادین

عباس محمدی اصل در کتاب متامتدولوژی در جامعه شناسی بنیادین به ترکیب روش‌شناسی‌های جامعه‌شناختی می‌پردازد تا از این طریق به بدنهٔ روش‌شناسی اجتماعی دست یابد و رویکردهای جدید این حوزه را برای خوانندگان شرح دهد. این شیوه می‌تواند در موارد متعدد به محققان و پژوهشگران علوم اجتماعی کمک کند تا روش‌شناسی‌های تحقیقات نظری و تجربی پیشین خود را بازبینی کنند. محمدی اصل در این اثر میان روش‌شناسی با دانش‌های فلسفه و منطق و علوم تجربی تعامل ایجاد کرده است.

خواندن کتاب متامتدولوژی در جامعه شناسی بنیادین را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران علوم اجتماعی و دانشجویان جامعه‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره عباس محمدی اصل

عباس محمدی اصل در سال ۱۳۴۶ در شهرری متولد شد. او پس از اخذ دیپلم متوسطه در رشتهٔ علوم انسانی در سال ۱۳۶۴، دانش‌نامهٔ کارشناسی خود را در ۱۳۶۹ در گرایش برنامه‌ریزی اجتماعی از دانشگاه علامه طباطبائی و دانش‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد را در سال ۱۳۷۲ با گرایش مردم‌شناسی از دانشگاه «آزاد اسلامی» و در سال ۱۳۷۵ با گرایش جامعه‌شناسی از دانشگاه «علامه طباطبائی» دريافت كرد. او در سال ۱۳۸۲ موفق به دریافت مدرک دکترای جامعه‌شناسی از همين دانشگاه شد. تخصص او حوزهٔ جامعه‌شناسی جنسيت است. محمدی‌اصل از سال ۱۳۷۵ شمسی به تدریس مبانی و اصول جامعه‌شناسی، جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش، مبانی فلسفه، نظريه‌های جامعه‌شناسی، مسائل اجتماعی ايران، روان‌شناسی اجتماعی، آسيب‌شناسی اجتماعی،‌ جامعه‌شناسی جنسيت، جامعه‌شناسی سياسی و انديشه‌های اجتماعی متفكران مسلمان و... در دانشگاه‌های علامه طباطبائی و گیلان در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی‌ارشد پرداخته است. «متامتدولوژی در جامعه شناسی بنیادین»، «تالکت پارسنز و جامعه شناسی فرهنگ»، «برنامه‌ریزی جنسیتی»، «قواعد جدید روش جامعه‌شناسی»، «جامعه‌شناسی کار و مدیریت صنعتی» و «جامعه‌شناسی کار و مدیریت صنعتی» از جمله آثار این نویسنده است.

بخشی از کتاب متامتدولوژی در جامعه شناسی بنیادین

«نظریه انتقادی‌هابرماس در اینجا از چرخش زبانی (Linguistic Turn) بهره می‌گیرد. هابرماس واقعیت اجتماعی را چند لایه و پیچیده و متحول در سطوح مختلف می‌بیند که خارج از زبان هم وجود واقعی دارند و لیکن زبان را مبنای نظریه انتقادی می‌گیرد. وضعیت گفتاری ایده آل (ideal speech situation) برای انسان سخنگو مبین آن است که اگر بخواهیم از این ظرفیت به حد کامل استفاده کنیم، همگی باید بتوانیم در بحث‌های عمومی درباره زندگی سیاسی- اجتماعی به طور مساوی شرکت نماییم. برای این کار هم باید به اطلاعات مساوی دسترسی داشته و دست یابیم و با حقوقی برابر از امکان بحث و گفتگو برخوردار باشیم. این استاندارد ایده آل برای اندازه گیری دمکراسی اجتماعی است که به زایش زیست جهان‌ها اجازت می‌دهد. (Habermas, ۱۹۸۴, ۱۹۸۷) فلسفه آگاهی (philosophy of consciousness) تا پیش از این سبب شده بود همه فیلسوفان به استثنای گادامر در بحث از تفسیر بر معنایی متمرکز شوند که افراد به اعمال خود می‌دهند. چنین دیدگاهی، معنی و کنش را از حیث رابطه بین سوژه عامل بر ابژه می‌نگرد و ناگزیر گرفتار دریافتی ابزاری از عقل و کنش می‌گردد و چرخش زبانی می‌کوشد از این مخمصه بگریزد. در این راستاهابرماس میان اعمال کلامی اجرائی و ارتباطی فرق می‌نهد که اولی در پی کنش‌های ابزاری، هدفمند یا استراتژیک است و دومی در پی برقراری ارتباط با دیگری ارتباط بنا به درک او و بلکه فهم خویش تا حد آمادگی برای تجدید نظر درآن بنا به دلایل ناظر به صحت و صدق و حقانیت و معناداری و استدلالات محتمل بر این پایه تا نیل به توافق ممکن. پراگماتیسم عام اما به موضوعات قابل توافق و خصوصا درست بر می‌گردد که همه زمینه‌های تلاش بشر اعم از علم و اخلاق و زیبایی‌شناسی یا هر چیز قابل تبادل از طریق ارتباطات عقلانی تا حد نیل به اجماع گفتمانی را در بر می‌گیرد. فرهنگ، شکل زندگی یا سنت تا پیش از این معرف صحت و سقم یا بود و نبود در قالب روایات مختلف از واقعیت‌های مختلف می‌نمود؛ اماهابرماس استدلال می‌کند روند تفکر فی نفسه این همه را به چالش می‌کشد و در بردارنده امکان تفاهم برای همگان است. صحت و سقم صور ناهمسان زندگی می‌توانند از طریق استدلالات عقل جمعی اصلاح شوند و از قید ارتباطات تحریف شده سیستماتیک برهند که به اشتباه در مورد جهان یا سطوح اجتماعی بنا به اختلاف قدرت میدان می‌دهد و هرمنوتیک انتقادی را دستمایه روشنگری در این عرصه می‌دارد. در حالی که عقلانیت ابزاری به استخدام استراتژیک دیگران توسط فرد تا تکوین عقلانیت سیستمی ارجاع دارد؛ عقلانیت ارتباطی به تعامل در زیست جهان‌های تفاهم آمیز بر می‌گردد که کنش‌ها را حسب خواست کنشگران و نه تحمیل نقش‌ها یا موقعیت‌های مستقر دنبال می‌کند. (White, ۱۹۸۸, ۱۹۹۵) این چشم انداز علیرغم همه انتقادات (Honneth, ۱۹۹۶, ۲۰۰۹) و کاستی‌های قابل تکمیل تجربی (Freundlieb,et al., ۲۰۰۴;Rundell,et al., ۲۰۰۵) اما همچنان می‌تواند به شکل همیارانه در ملتقای دانش و کنش رهایی بخش برای زندگی انسانی-اجتماعی تحول آفرین باشد و از طریق شناخت متقابل به نفی بیگانگی‌ها، عقلانیت ابزاری و روابط سلطه آمیز مسلط بر سرمایه داری برای جامعه بشری راه دهد.»