کتاب مراقبه

کتاب مراقبه نوشتهٔ جیمز هویت و ترجمهٔ منوچهر شادان است و گروه انتشاراتی ققنوس آن را منتشر کرده است. در مشرق زمین، مراقبه به عنوان روشی برای ایجاد تحول در آگاهی باطنی سنت مقدسی است که تأثیر عظیمی بر فرهنگ‌های هند، چین، تبّت، ژاپن، برمه، تایلند و سایر ممالک داشته است. روش‌های مراقبه‌ای که در این کتاب شرح داده شده است صرف‌نظر از اینکه مورد استفاده‌شان چه باشد و برای تحقق چه مقاصدی انجام گیرد، از مذاهب اصلی و به‌طور کلی مذاهب اصلی از مشرق زمین نشئت گرفته است. 

درباره کتاب مراقبه

«مراقبه» یعنی دستیابی به آگاهی ناب و فارغ از دغدغه‌های فکری (بدون فکر کردن). مراقبه در میان غربیان به‌شدت در حال گسترش است. بیش از یک میلیون اروپایی و آمریکایی متداول‌ترین شکل آن را که «مراقبه متعالی» باشد آموخته‌اند. بسیاری دیگر از غربیان مراقبه را به روش‌های یوگای هندی، بودیسم تراوَدائی (مکتب جنوبی)، بودیسم تبّتی، بودیسم ذِن ژاپنی، تائوئیسم چینی و تصوف اسلامی انجام می‌دهند. مسیحیانِ مُبادی به آداب مذهبی نیز سبک شرقی مراقبه را به عنوان بخشی از نماز و نیایش فُرادی و جماعت به جا می‌آورند.

غربیان به‌طور کلی به گلچین کردن علاقه‌مندند و به جای اینکه اشتیاقی به تغییر مذهب داشته باشند به سوی جوهرهٔ عرفانی مشترکی که در این سنن و نیز در روش‌های مراقبه آنها وجود دارد جلب می‌شوند. کتاب مراقبه چکیده و مروری است بر روش‌های مراقبه‌ای که در آیین‌های مذهبی که در بالا نام برده شد به‌کار برده می‌شوند.

اقتباسات جدید به‌وضوح بر روش‌های کهن مبتنی است. در هر فصلِ حاوی دستورهای عملی، فن اصلی به‌روشنی در همان آغاز فصل ارائه می‌گردد و بعد هنگامی که از کاربرد این فن در آیین‌های مختلف بحث می‌شود به این استخوان‌های عریان پوست و گوشت اضافه می‌گردد.

فصول ۴ و ۱۰ خودآموز مراقبه هر کدام با روشی از مراقبه سر و کار دارد و این امکان را فراهم می‌سازد که روش مزبور را بتوان با تمام ضرورت‌های بنیادینش تجربه کرد. خوانندگان تشویق می‌شوند که روش‌های ارائه شده را آزموده و روش و یا ترکیبی از روش‌ها را که به حال خود مناسب و با اهدافشان منطبق می‌بینند برگزینند.

این روش‌ها اساساً فنون ذهنی ساده‌ای هستند. همچون: آگاهی از تنفس، تکرار کلمه‌ای در ذهن، خیره‌شدن به چیزی و یا تجسم آن، گوش‌دادن به صدا، توجه مستمر به چیزی که برایمان دوست‌داشتنی باشد و یا عینیت یافتن حقارت «من یا خود».

خواندن کتاب مراقبه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

اگر می‌خواهید با مراقبه آشنا شوید و آن را تمرین کنید این کتاب بهترین گزینه است.

بخشی از کتاب مراقبه

«۱. در مکانی به مراقبه بپردازید که مزاحمتهای صوتی و نظایر آن در حد تحملتان باشد.

۲. بیحرکت، متعادل و آسوده بنشینید.

۳. آرام، نرم، یکنواخت و با آهنگ ثابت تنفس کنید. از بینی نفس بکشید و نفس را تا داخل شکم ادامه دهید.

۴. با ذهنی آرام و بدون تلاطم در تمام طول مراقبه به هر چیزی که به چشمتان خوشایند بیاید خیره شوید یا با بی‌تفاوتی بدان بنگرید. بعد از چند دقیقه چشمان خود را بسته و به تصویری که از جسم مزبور در ذهنتان ایجاد شده نگاه کنید. به شیء مزبور گاه با چشمان باز و گاه با چشمان بسته بنگرید. پس از چندی، مراقبه تماماً منحصر به تجسم یک شیء مطبوع ـ مانند یک شاخه گل، یک قطعه سنگ، یک نماد مذهبی، «ماندالا» یا «یانترا» (نمادهای مخصوص برای مراقبه) و نظایر آن ـ متمرکز می‌گردد. به موازات پیشرفت در تمرین مراقبه، این تصویر لطیفتر و ظریفتر می‌شود.

۵. در برخورد با تصاویر و افکار گوناگونی که مرتباً در کار ذهن مداخله می‌کنند و باعث انحراف ذهن می‌شوند، موضعی انفعالی و آسوده اتخاذ کنید. هر وقت متوجه شدید که توجه شما از شیء موضوع مراقبه پرت شده است، به آرامی آن را به جای اول خود بازگردانید. این کار را هر چند بار که لازم شود، انجام دهید و در تمام این اوقات حالت آسوده و انفعالی خود را همچنان حفظ کنید.

هنگام بحث درباره ماهیت «مراقبه» خاطرنشان ساختیم که داشتن شیء به عنوان موضوع مراقبه که توجه روی آن متمرکز شود، ضروری است و ادامه دادیم که آگاهی مراقبه‌ای باید انفعالی و بدون تلاش صورت گیرد. هر چیزی که مستقیماً در معرض دید شما قرار داشته باشد و بتوانید ده دقیقه نگاهتان را به آن متمرکز کنید، برای مراقبه دیداری قابل استفاده خواهد بود. این عمل، ذهنی نیز می‌تواند انجام شود (یعنی شیء را به جای چشم سر با چشم ذهن ببینید).

بدین ترتیب هم با چشمان باز و هم با چشمان بسته و هم با باز و بسته کردن چشمها در فواصل زمانی، می‌توان به تمرین مراقبه دیداری پرداخت. موقعی که چشمها بسته است تصویر شیء در ذهن و به قول معروف در مقابل دیدگان ذهن ظاهر می‌شود. مراقبه را می‌توان با خیره شدن به شیء شروع کرد ولی در مراحل نهایی چشمها بسته می‌شود و تصویر شیء در ذهن نمایان می‌گردد. با تمرین می‌توان این تصویر را رنگی و جزء به جزء در ذهن مجسم کرد. در مراقبه، هنگام خیره شدن به شیء ـ چه با چشم باز چه با چشم بسته ـ تصویر برای مدتی در برابر چشم باقی می‌ماند و بدون هیچ تلاشی حالت شناور به خود می‌گیرد. در مراقبه عمیق «نگاه کننده» و «نگاه شونده» هر دو یکی می‌شوند. در تمرینات پیشرفته، دائماً به ظرافت و وضوح تصویر افزوده می‌گردد. در آغاز، تصویر زمخت و عاری از ظرافت است. در مرحله بعد این تصویر درخشان و واضح شده و در آخرین مرحله تصویر ظریفی حاصل می‌شود که حتی درخشش و روشنایی آن، به هوشیاری فرد نیز سرایت می‌کند.»