کتاب خال گل سرخ

کتاب خال گل سرخ نوشتۀ تنسی ویلیامز و ترجمۀ مرجان بخت مینو است. انتشارات مینو این نمایشنامه را روانۀ بازار کرده است.

درباره کتاب خال گل سرخ

مکان نمایشنامۀ خال گل سرخ روستایی است در طول ساحل خلیج بین نیواورلئان و موبیل که بیشتر ساکنان آن سیسیلی هستند. زمان نمایش حال است. هم‌زمان با بالارفتن پرده، صدای آواز سنتی یک خوانندۀ سیسیلی را که با گیتار می‌خواند، می‌شنویم در قسمت‌های مهم نمایشنامه این آواز از سر گرفته می‌شود و تا پایان پرده ادامه دارد. اولین روشنایی صحنه بی‌نهایت رمانتیک است. چارچوب یک کلبه را می‌بینیم که به‌شکل فقیرانه‌ای بازسازی شده و درخت نخلی که به‌شکلی رؤیایی در یک طرف خانه خم شده و یک ایوان کوچک و سست با ستون‌هایی بلند و باریک و ضعیف به‌علاوهٔ پلکانی با نرده‌هایی شکسته که در طرف دیگرش قرار دارد. صحنه تقریباً نواحی گرمسیری را القا می‌کند؛ به‌ویژه وجود درختان نخل. نی‌های بلندی با ساقه‌های پرزدار و یک دشت نسبتاً وسیع از علف‌ها که روی خاکریزی رشد کرده که سراشیبی آن به‌طرف جاده‌ای می‌رود که دیده نمی‌شود. صدای اتومبیل‌هایی که از آنجا می‌گذرد، شنیده می‌شود. کلبه دارای یک در پشتی است که دیده نمی‌شود. دیوار کلبه شفاف است که برای نمایش صحنه‌های داخلی بالا می‌رود یا برداشته می‌شود. روشنایی رمانتیک اولیه، مربوط به اواخر غروب است. آسمان رنگ آبی ملایم با سوسویی شیری‌رنگ دارد که بیش از آنکه آبی باشد به نور لطیفی که در هوا پخش شده و گاهی آشکار و گاهی پنهان می‌شود، شبیه است؛ درست مثل بازتاب نور در شفق بندرگاه. پرده درست تا روی شیروانی کلبه بالا می‌رود. بخش داخلی صحنه مثل غرفه‌های کارناوال رنگارنگ است. آیات مذهبی تابلوهای یاقوتی و طلایی قفس برنجی یک طوطی با پرهای پرزرق‌وبرق یک جام بزرگ ماهی قرمز جام‌ها و گلدان‌های بلورین و کریستال کاغذدیواری با نقش گل سرخ و فرشی به رنگ لاکی در صحنه است و همه‌چیز به‌طور شگفت‌آوری می‌درخشد؛ درست مثل احساسات قلبی یک زن عاشق.

می‌دانیم که نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب خال گل سرخ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران نمایشنامه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره تنسی ویلیامز

تنسی ویلیامز با نام کامل «توماس لانیر تنسی ویلیامز» در ۲۶ مارس ۱۹۱۱ به دنیا آمد و در ۲۵ فوریهٔ ۱۹۸۳ درگذشت. او یک نمایشنامه‌نویس مشهور آمریکایی بوده است که در سال ۱۹۲۹ برای تحصیل در رشتهٔ روزنامه‌نگاری به دانشگاه میزوری رفت. تنسی ویلیامز به امید به‌دست‌آوردن پول بیشتر، اشعار، مقالات، داستان‌ها و نمایشنامه‌های خود را در مسابقات مختلف نویسندگی عرضه می‌کرد. پس از گذشت سال‌هایی نه‌چندان موفق، ناگهان به‌خاطر نوشتن نمایشنامهٔ مشهور «باغ‌وحش شیشه‌ای» به شهرت رسید و دوران نویسندگی موفق خود را آغاز کرد. تنسی ویلیامز همراه با «آرتور میلر» و «یوجین اونیل» در زمرهٔ برجسته‌ترین نمایشنامه‌نویسان قرن بیستم آمریکا قرار دارد. از دیگر نمایشنامه‌های او می‌توان به «اتوبوسی به نام هوس»، «گربه روی شیروانی داغ»، «تابستان و دود»، «پرندهٔ شیرین جوانی» و «نمایشنامهٔ دو شخصیتی» اشاره کرد. نمایشنامهٔ «گربه روی شیروانی داغ» به قلم این نویسنده، در سال ۱۹۵۵ میلادی برندهٔ جایزهٔ پولیتزر شد.

بخشی از کتاب خال گل سرخ

«صحنه اول

پرده اول

زمان ساعتی است که ایتالیایی‌ها به آن می‌گویند "prima sera"، آغاز غروب.

بین کلبه و درخت نخل ستاره ونوس با درخشش سبز زمردی می‌سوزد. مادران همسایه در حال صدازدن فرزندانشان برای برگشتن به خانه جهت صرف شام هستند. در صداهای دور و نزدیکشان محبت و اصرار موج می‌زند، مثل آوازهای متغیر باد و آب سه کودک آنجا هستند برونو، سالواتوره و ویوی که به ترتیب جلو خانه ایستاده. اند یکی با یک بادبادک کاغذی، قرمز، یکی با یک حلقه و دختر کوچک با عروسکی که لباس دلقک‌ها را به تن دارد. وقتی که مادرانشان آنها را صدا می‌زنند هر سه در حال نگاه‌کردن به بالا هستند. ظاهراً یک پرنده یا هواپیما از آسمان می‌گذرد.

سالواتوره معنی‌اش این است که هوا صاف است.

قسمت داخلی خانه روشن می‌شود سرافینا دله رز روی نیمکتی در اتاق نشیمن نشسته است و در انتظار مراجعت شوهرش رزاریو است. بین پرده‌ها، میز شام به طرز شاعرانه‌ای چیده شده که روی آن بطری شراب در یک سطل نقره‌ای پر از یخ و میز گلدانی بزرگ پر از گل رز قرار دارد سرافینا شبیه خواننده اپرای فربه و کوچک ایتالیایی است که نقش مادام «باترفلی» را بازی می‌کند. موهای سیاهش را که مثل زغال مرطوب برق می‌زد به شکلی پف‌کرده آرایش‌کرده و یک گل رز را با سنجاق‌سر کهربایی براقی به مویش سنجاق کرده است. اندام شهوت‌انگیزش را در لباس ابریشمی گل رزی پوشانده و پاهایش در کفش راحتی ظریفی قرار دارد که دارای سگکی براق با پاشنه‌های فرانسوی است از طرز نشستن باوقارش با آن نوع چاقی که او دارد مشخص است که سینه‌بندش را بسیار محکم بسته است. خیلی شق نشسته و رفتاری خونسرد ناشی از آرامش دارد. پاهایش را باظرافت دراز کرده و در دست فربه کوچکش یک بادبزن کاغذی زردرنگ با نقش رز گرفته است. جواهراتش روی انگشتان مچ‌ها گوش‌ها و گلویش سوسو می‌کنند. امید در چشمانش موج می‌زند به نظر می‌رسد که برای عکس‌گرفتن ژست گرفته است.

رزا دله رز، از کنار خانه نزدیک درخت نخل ظاهر می‌شود. رزا دختر این خانه و دوازده‌ساله است زیبا و سرزنده است و در حرکاتش قدرتی مخصوص دیده می‌شود.

سرافینا رزا کجا هستی؟

رزا اینجا ماما.

سرافینا چکار می‌کنی؟

رزا دوازده تا کرم شب‌تاب گرفته‌ام.

صدای ناگهانی و بلند آسان‌تر که نزدیک می‌شود به گوش می‌رسد.

سرافینا: صدای آسانتا می‌آید!

 آسانتا ظاهر شده و وارد خانه می‌شود، رزا هم به دنبال او داخل می‌شود. آسانتا زن پیری است و شالی خاکستری‌رنگ روی شانه‌هایش انداخته و سبدی پر از گیاه در دست دارد، چون او یک fattuchiere است، زنی که با وسایل ابتدایی طبابت می‌کند وقتی وارد می‌شود بچه‌ها پراکنده می‌شوند.»