کتاب زیباترین داستان های بزرگمهر

کتاب زیباترین داستان های بزرگمهر نوشتهٔ علیرضا تنهائی است و انتشارات متخصصان آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب زیباترین داستان های بزرگمهر

حتماً نام بزرگمهر را شنیده‌اید. حکیم و دانشمند بزرگ ایرانی، وزیر انوشیروان. شاید این را هم شنیده باشید که ابداع بازی «تخته‌نرد» را به او نسبت می‌دهند، اما احتمالاً بیشتر داستان‌های شگفت و مهیج او را نشنیده‌اید. اگرچه بعضاً این داستان‌ها جنبه اساطیری دارد، اما این حسن را دارد که سرشار از حکمت و پند است و از آن‌ها درس‌های فراوان می‌گیریم.

با توجه به اینکه لازم است بزرگان و اندیشمندان تاریخ و کشور خود را بهتر بشناسیم و از ماجراهای آنان درس و عبرت بگیریم و چون نام بزرگمهر علی‌رغم جایگاه و اهمیت تاریخی‌اش، کمتر شناخته شده است، کتاب زیباترین داستان های بزرگمهر نوشته شده است.

بزرگمهر کیست؟

بزرگمهر بختگان، فرزند بُختگ، وزیر خسرو اول انوشیروان ساسانی در قرن ششم هجری (۵1۱ - ۵۷۹ م‌) است.

تاریخ دقیق تولد و مرگ او معلوم نیست. می‌گویند در روز ۱۸ دی‌ماه، در شهر مرو خراسان به دنیا آمد. نام وی در متون پهلوی «وُزُرگمهرِ بُختَگان» و در متون عربی، «بزرجمهر» یا «بوذرجمهر» آمده است. همچنین در شاهنامه فردوسی نیز به‌صورت «بوزرجمهر» به کار رفته است. از بررسی‌ فرهنگ‌ شاهنامه‌ چنین‌ برمی‌آید که‌ این‌ نام‌، به‌ سبب‌ سازگاری‌ با وزن شعر (بحر متقارب) به‌صورت‌ بوذرجمهر به‌کار رفته ‌است. قدیمی‌ترین شکل ضبط‌شده بزرگمهر در کتیبه‌ها «برزو مهر» است. بزرگمهر در لغت به معنی «آفتاب بزرگ» یا «صاحب محبت بزرگ» است.

بزرگمهر بُختَگان در تاریخ، شخصیتی رازآمیز است. وزیری دانا، پر از داستان‌های پندآموز و گزین‌گویه‌های عبرت‌آمیز که پژوهشگران بسیاری تلاش کرده‌اند تا رد او را در تاریخ پیدا کنند. ازآنجاکه نامش در متون دوره ساسانی و اوایل اسلامی نیامده، برخی او را افسانه‌ای دانسته‌اند. اما بعضی هم او را همان برزویه پزشک دربار انوشیروان می‌دانند که کتاب «پنچَه‌تَنتره» را به ایران آورد. همان‌که ترجمه‌اش به کلیله‌ودمنه مشهور شد. هر دو اهل مرو هستند و چون مقدمه‌نویس کلیله‌ودمنه را بزرگمهر دانسته‌اند، پس این دو را هم یکی می‌دانند. هرچه هست، پژوهشگران او را یکی از شخصیت‌های مهم دوره ساسانی می‌دانند. حکیمی باهوش و فراست که به عدل و داد و صلح می‌اندیشید.

بزرگمهر، رئیس رایزنان خاص دربار، ملقب به اوستیکان خسرو، یعنی پلیس و پاسبان شخص پادشاه، بزرگ‌ترین دانشمند روزگار انوشیروان، شاهنشاه ساسانی بود و از حکیمان و خردمندان نامی ایران است و انوشیروان او را بر عموم وزیران و علمای روزگار خود برتری می‌داد. او حکیمی بود فرزانه و فرزانه‌ای بود خردمند و خردمندی بود باتدبیر. حکمت و معرفت زمان خود را در پوشش الفاظ و گفته‌های گونا‌گون و در مجالس و محافل مختلف به شاه و درباریان و سران و رجال کشورش گوشزد می‌نمود. او حکمت و معرفت خود را در راه خدمت به خلق و انسان‌دوستی و کشورداری به کار می‌گرفت و به دیگران حتی به شاه سفارش می‌نمود که از آن بهره گیرند و در عمران و آبادانی مملکت و خیر و صلاح دنیا و آخرت مورد استفاده قرار دهد و شاهنشاه ساسانی که سخت بدو دلبسته بود سخنان و پند و ارزهایش را به جان و دل می‌شنود و تا حد توان بر کار می‌بست. نوشتاری به زبان پهلوی به نام «پندنامگ وزرگمهر بختگان» یعنی پندنامه بزرگمهر پسر بختگان بدو منسوب است که دارای ۴۳۰ کلمه است.

بر اساس‌ منابع‌ ایرانی‌ و عربی‌ دوره اسلامی‌، بزرگمهر نه‌ فقط به‌عنوان ‌وزیر دانای‌ انوشیروان‌، بلکه‌ به‌عنوان‌ یک‌ دانشمند، قهرمان‌ ملی‌، دانای‌ رازهای‌ مکتوم‌ و عامل‌ سرشکستگی‌ دولت‌های‌ هند و روم‌ در برابر ایران‌ و آگاه‌ از علوم‌پزشکی‌ و ستاره‌شناسی‌ معرفی‌ شده‌ است‌. پندنامه بزرگمهر به‌ انوشیروان‌ و داستان‌های‌ بازی‌ نرد و شطرنج‌، در جای‌ خود از مهم‌ترین‌ داستان‌های‌ دوره تاریخی‌ شاهنامه‌ به‌ شمار می‌آید. ‌اندرزگویی‌، وجه‌ بارز شخصیت‌ بزرگمهر است‌. حاصل‌ اندیشه‌ و جهان‌بینی‌ بزرگمهر در بزم‌ در شاهنامه‌ به‌ انوشیروان‌ عرضه‌ شده‌ است‌. بزرگمهر همچنین‌ چکیده حکمت‌ خود را در دوازده اصل‌ در اختیار انوشیروان‌ قرار داده‌ که‌ رعایت‌ آن‌ها موجب‌ تأمین‌ امنیت‌ شاه‌ و مردم‌ است‌.

خواندن کتاب زیباترین داستان های بزرگمهر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی که می‌خواهند دربارهٔ بزرگمهر بیشتر بدانند پیشنهاد می‌کنیم.