کتاب شایستگی های مربی در تراز نظام تعلیم و تربیت

کتاب شایستگی های مربی در تراز نظام تعلیم و تربیت نوشتهٔ محمد شریفی و عباس جاودانی و عادل فخار است و نشر برگ و باد آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب شایستگی های مربی در تراز نظام تعلیم و تربیت

در چند دههٔ اخیر پیشرفت‌ها و موفقیت‌های علمی قابل توجهی در پرتو سرمایه‌گذاری در تعلیم و تربیت و توجه فزاینده به اهمیت و جایگاه آن صورت گرفته است و از این طریق بسیاری از کشورها از مرحله توسعه نیافتگی عبور کرده و استانداردهای زندگی را به طور مداوم افزایش داده‌اند. از این رو توقع از آموزش و پرورش به عنوان یک دستگاه بسترساز فرهنگ و دانش آفرین بیش از پیش توسعه یافته است. آموزش و پرورش به عنوان یک نهاد تربیتی یکی از ارکان مهم توسعه و پیشرفت جوامع بشری است و در آموزش و پرورش تغییر و تحول علمی و نوآوری مطلوب تحقق نمی‌یابد مگر اینکه تغییرات مناسب در تفکر و شیوه‌های کاری مربیان به عنوان کارکنان و کارشناسان یادگیری اثربخش، به‌وجود آید. اگر امروز از دهکده واحد جهانی سخن به میان می‌آید، و جهانی شدن و بومی ماندن یک پدیده استراتژیک اجتماعی تلقی می‌شود و تعادل بین گسترش فوق‌العاده دانش و اطلاعات و افزایش ظرفیت جذب انسان‌ها به عنوان یک هدف اساسی انسانی جست‌وجو می‌شود، همه و همه به کیفیت کارکردهای تعلیم و تربیت و چگونگی در هم‌آمیزی عناصر آن برای دستیابی به مقاصد برمی‌گردد.

اما از میان عناصر گوناگون تربیت که امکان سنجی دستیابی به اهداف آن را فراهم می‌سازد کدام یک از عناصر تاثیرگذارتر است؟ اگر در یک مجموعه مفروض عناصر یک نظام تربیتی را مشتمل بر اهداف، محتواها، برنامه‌ها، روش‌ها، مراحل و مراتب اصول و مبانی قوانین و مقررات، فضا، تجهیزات مدیریت، ساختار افراد و کارگزاران تربیت تصور کنیم آیا می‌توان اولویت و ارجحیت خاصی برای آنان متصور شد؟ قدر مسلم پاسخ به این سؤال اگر منفی نباشد مستلزم دلایل و احتجاجات فلسفی و سازمانی خواهد بود.

با این حال توسل به هر دلیل و برهانی برای ارتقای جایگاه و اهمیت عناصر یاد شده در مجموعه موجود حداقل یک پیش شرط را به همراه دارد و آن پذیرش چارچوب‌های فکری و مفهومی برای موجودیت هر یک از عناصر و نیز چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر است. قبول این چارچوب‌ها نوعی حضور و فعالیت را به قید چیزی ملتزم می‌نماید. چنان که هر یک از عناصر مزبور در صورتی قابلیت ظهور و بروز می‌نماید و می‌تواند تاثیرگذار باشد که به چارچوب‌ها و الزاماتی معین مقید باشد. به عبارت دیگر این موارد در صورتی عضویت مجموعه نظام تربیتی را خواهند پذیرفت که کلیه شرایط و ویژگی‌های لازم را داشته و بایدها و نبایدهای مربوطه را رعایت نموده باشند.

خواندن کتاب شایستگی های مربی در تراز نظام تعلیم و تربیت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به معلم‌ها و مربیان پرورشی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب شایستگی های مربی در تراز نظام تعلیم و تربیت

«اندیشه مربی پژوهنده همراه با آموزش‌وپرورش در دوران‌های مختلف بوده که البته توجه به آن طی دهه‌های اخیر بسیار چشمگیرتر شده است. اصطلاح های زیادی تاکنون مرتبط با مربی پژوهنده و فعالیت‌های او در ادبیات تعلیم و تربیت مطرح شده است، مانند کارگزار پژوهشگر، کارگزار فکور، مربی پژوهشگر، پژوهش عملی، پژوهش تعاملی، پژوهش کلاس درس، پژوهش مبتنی بر عمل.

همسو با اصطلاحات متعدد در رابطه با مربی پژوهنده، تعاریف مختلفی نیز از آن توسط محققان و پژوهشگران بیان شده است، مثلاً قاسمی پویا معتقد است مربیان پژوهنده اشخاصی هستند که در کلاس و مدرسه‌شان اقدام به پژوهش می‌کنند تا نتایج آن را بلافاصله در حل مسائل کلاس درس بکار گیرند. ساکی و همکاران بر این باورند که مربی پژوهنده فردی است که برای اثربخش کردن آموزش و بهسازی آن شخصاً یا به‌صورت مشارکتی و به یاری همکارانش برای حل مسائل مطرح‌شده در کلاس و مدرسه اقدام به پژوهش می‌کند تا نتایج آن را بلافاصله در حل مسائل کلاس درس و مدرسه به کارگیرد. هم‌چنین مربی پژوهنده، مربی است که از کنار مسائل آموزشی و تربیتی به سادگی عبور نمی‌کند و در این ارتباط با پژوهشگاه‌های مختلف ارتباط علمی و آموزشی دارد. مربی پژوهنده در تلاشی نظام مند درصدد ایجاد تصویر کامل، دقیق و جامعی از چارچوب یادگیری و تدریس است.

حرفه مربی عرصه‌ای برای ظهور موقعیت‌هایی نوظهور برای عمل و تصمیم‌گیری است که برای درک آنها، استفاده از دانش دیگران کمتر مؤثر واقع می‌شود. در چنین موقعیت‌هایی که به‌طور روزمره نیز در عرصه تدریس و یادگیری پدید می‌آیند، مربی باید خود به‌عنوان عنصری فکور وارد عمل شود تا بتواند فرآیند دشوار یاددهی- یادگیری را به‌صورتی اثربخش مدیریت نماید. این نقش اساسی در مفهوم پرآوازه مربی پژوهنده تجلی می‌یابد. در این نقش، مربیان به‌عنوان پژوهشگران آموزشی وارد میدان پژوهش می‌شوند تا بتوانند برای رفع موانع فراروی و درک پیچیدگی فعالیت یاددهی -یادگیری، دانش مورد نیاز را تولید کرده و به کار بندند. رویکرد مربی پژوهنده مبتنی بر جنبش جهانی برای توسعه و بهسازی تربیت‌مربی است که می‌خواهد با باز تعریف نقش و ویژگی‌های حرفه مربی، تصویر پویاتری از مربی و توانمندی‌های وی ارائه سازد. مربی تنها در صورتی می‌تواند به نیکویی و شایستگی از عهده وظایف خطیر و پیچیده تعلیم و تربیت برآید که جرأت و جسارت عدول از راهکارهای شناخته شده و آزمایش کردن راهکارهای نوآورانه داشته باشد که در این صورت می‌توان از او به‌عنوان مربی پژوهشگر نام برد.»