کتاب گنگ محل

کتاب الکترونیکی گنگ‌ محل با عنوان انگلیسی The dumb house نوشتهٔ «جان برن‌ساید» با ترجمهٔ «رضا اسکندری‌آذر» در سال ۱۳۹۶ توسط نشر هیرمند منتشر شده است. این اثر در قالب رمان، به بررسی مرزهای زبان، هویت و سکوت می‌پردازد و داستانی را روایت می‌کند که ریشه در افسانه‌ها و آزمایش‌های تاریخی دربارهٔ زبان و انسانیت دارد. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب گنگ محل اثر جان برن ساید

کتاب «گُنگ‌ محل» نخستین رمان «جان برن‌ساید»، نویسندهٔ اسکاتلندی، است که با الهام از افسانه‌ای تاریخی دربارهٔ کاخ سکوت «اکبرشاه گورکانی»، به کاوش در ماهیت زبان و هویت انسانی می‌پردازد. این کتاب که در سال ۱۳۹۸ به چاپ سوم رسیده، در دستهٔ رمان‌های معاصر قرار می‌گیرد و ساختاری روایی دارد که از زاویهٔ دید یک راوی روان‌پریش روایت می‌شود. داستان در بستری مدرن شکل می‌گیرد، اما ریشه‌های آن به افسانه‌ها و آزمایش‌های تاریخی دربارهٔ زبان و سکوت بازمی‌گردد.

«جان برن‌ساید» در این اثر، با بهره‌گیری از عناصر روان‌شناختی و فلسفی، به بررسی تأثیر محرومیت از زبان بر شکل‌گیری هویت و روح انسان می‌پردازد. روایت کتاب، با نگاهی به گذشته و خاطرات راوی، به‌تدریج لایه‌های پیچیدهٔ روابط خانوادگی، تنهایی و جست‌وجوی معنا را آشکار می‌کند. رمان «گنگ‌ محل» اثری است که در مرز میان واقعیت و خیال حرکت می‌کند و با طرح پرسش‌هایی دربارهٔ سرشت زبان، سکوت و ارتباط انسانی، مخاطب را به تأمل وامی‌دارد.

خلاصه داستان گنگ محل

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!

داستان «گنگ‌ محل» با الهام از افسانهٔ کاخ سکوت «اکبرشاه» آغاز می‌شود؛ جایی که پادشاه برای پاسخ به پرسشی دیرینه دربارهٔ فطری یا اکتسابی‌بودن زبان، گروهی نوزاد را در سکوت مطلق پرورش می‌دهد. راوی رمان مردی است که در کودکی تحت‌تأثیر این افسانه قرار گرفته و بعدها در بزرگسالی به تکرار آزمایش در دنیای مدرن وسوسه می‌شود. او که خود را درگیر پژوهشی دربارهٔ ماهیت روح و زبان می‌بیند، تصمیم می‌گیرد با محروم‌کردن دو کودک دوقلو از ارتباط و صدا، مختصات روح انسانی را جست‌وجو کند. روایت داستان با بازگشت به خاطرات کودکی راوی، رابطهٔ پیچیده‌اش با مادر و پدر و تأثیر قصه‌ها و مناسک خانوادگی بر شکل‌گیری هویت او گره می‌خورد. مرگ مادر، تنهایی و وسواس راوی به نظم و طبقه‌بندی جهان او را به‌سمت آزمایش‌های غریب و گاه هولناک سوق می‌دهد.

در ادامه، راوی با زنی به نام خانم «الرود» و پسر لالش، «جرمی»، آشنا می‌شود و این آشنایی ابعاد تازه‌ای از جست‌وجوی او برای فهم زبان و سکوت را آشکار می‌کند. داستان با لحن درونی و تأمل‌برانگیز راوی، مرز میان علم، افسانه و تجربهٔ شخصی را در هم می‌شکند و مخاطب را با پرسش‌هایی دربارهٔ سرشت زبان، هویت و مرزهای اخلاقی آزمایش‌های انسانی روبه‌رو می‌سازد.

چرا باید کتاب گنگ محل را بخوانیم؟

رمان «گنگ‌ محل» با تلفیق افسانه و واقعیت، به موضوعاتی چون زبان، سکوت، هویت و مرزهای اخلاقی می‌پردازد. خواندن این کتاب برای کسانی که به رمان‌هایی با لایه‌های روان‌شناختی و فلسفی علاقه دارند تجربه‌ای متفاوت فراهم می‌کند. روایت داستان، با پرداختن به تأثیر زبان بر شکل‌گیری هویت و ارتباط انسانی، مخاطب را به بازاندیشی دربارهٔ نقش زبان در زندگی روزمره و مرزهای تجربهٔ انسانی دعوت می‌کند. همچنین طرح پرسش‌هایی دربارهٔ آزمایش‌های تاریخی و پیامدهای آن‌ها فرصتی برای تأمل دربارهٔ اخلاق و مسئولیت فردی فراهم می‌آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به رمان‌های روان‌شناختی، فلسفی و داستان‌هایی با محوریت هویت، زبان و سکوت مناسب است. همچنین کسانی که دغدغهٔ مرزهای اخلاقی در پژوهش‌های انسانی را دارند یا به روایت‌های درونی و شخصیت‌محور علاقه‌مندند از مطالعهٔ این اثر بهره خواهند برد.

درباره جان برن‌ ساید

«جان برن‌ساید»‏ (‏۱۹ مارس ۱۹۵۵ ـ ۲۹ مه ۲۰۲۴) نویسنده‌ای اسکاتلندی بود. او یکی از چهار شاعری بود که هم‌زمان موفق به کسب جایزهٔ «تی. اس. الیوت» و جایزهٔ شعر «فوروارد» برای یک کتاب شدند (سه نفر دیگر «تد هیوز»، «شان اوبراین» و «جیسون آلن‌ـ‌پیزانت»). این افتخار برای مجموعه شعر «گربهٔ سیاه استخوانی» (۲۰۱۱) نصیب او شد. در سال ۲۰۲۳ نیز «برن‌ساید» به پاس یک عمر فعالیت ادبی، جایزهٔ «دیوید کوهن» را دریافت کرد.

«برن‌ساید» در «دانفرملین» اسکاتلند به دنیا آمد. او در کالج هنر و فناوری کمبریج، ادبیات انگلیسی و اندیشهٔ اروپایی خواند. پیش از آنکه در سال ۱۹۹۶ به‌صورت تمام‌وقت نویسندهٔ آزاد شود، به‌عنوان مهندس نرم‌افزار فعالیت داشت. بعدها مدتی در دانشگاه «داندی» «نویسندهٔ مقیم» بود و سپس در دانشگاه «سنت اندروز» خلاق‌نویسی تدریس می‌کرد؛ جایی که درس‌هایی درباره خلاق‌نویسی، ادبیات و بوم‌شناسی و شعر آمریکایی ارائه می‌داد.

نخستین مجموعه شعر او، «حلقه» (۱۹۸۸)، برندهٔ جایزهٔ شورای هنر اسکاتلند شد. پس از آن مجموعه‌هایی چون «دانش عمومی» (۱۹۹۱)، «روزهای جشن» (۱۹۹۲، برندهٔ جایزهٔ یادبود «جفری فابر») و «رقص تیمارستان» (۲۰۰۰، برندهٔ جایزهٔ ویتبرد و نامزد جوایز «فوروارد» و «تی. اس. الیوت») را منتشر کرد. «تلهٔ نور» (۲۰۰۱) نیز در فهرست نهایی جایزهٔ «تی. اس. الیوت» قرار گرفت.

او همچنین نویسندهٔ دو مجموعه داستان کوتاه («سوزاندن الویس»، (۲۰۰۰) و «چیزی شبیه خوشبختی»، (۲۰۱۳)) و چند رمان است؛ از جمله «خانهٔ لال» (۱۹۹۷)، «ردپای شیطان» (۲۰۰۷)، «گلیستر» (۲۰۰۹) و «تابستانی از غرق‌شدن» (۲۰۱۱).

آثار داستانی و مقالات او در نشریاتی چون «نیویورکر»، «گاردین» و «لندن ریویو آو بوکز» منتشر شده است. او همچنین ستون‌هایی دربارهٔ طبیعت در مجلهٔ «نیو استیتسمن» نوشته است.

«برن‌ساید» از سال ۱۹۹۹ عضو انجمن ادبیات سلطنتی و از سال ۲۰۱۶ عضو انجمن سلطنتی ادینبرو (آکادمی ملی علوم و ادبیات اسکاتلند) بود. او هر سال در «فلوشیپ آلپاین» سخنرانی می‌کرد و ریاست هیئت داوران جایزهٔ نویسندگی آن را بر عهده داشت.

«برن‌ساید» پس از یک دوره بیماری کوتاه در ۲۹ مه ۲۰۲۴ در سن ۶۹سالگی درگذشت.

«‏‫چیزی شبیه خوشبختی» دیگر کتاب ترجمه‌شده از او به فارسی است.

این کتاب یا نویسنده چه جوایز و افتخاراتی کسب کرده است؟

«جان برن‌ساید» در طول زندگی ادبی پربارش جوایز و افتخارات بسیاری به دست آورد. نخستین بار در سال‌های ۱۹۸۸ و ۱۹۹۱ برای مجموعه‌های «حلقه» و «دانش عمومی» جایزهٔ شورای هنر اسکاتلند را گرفت. در سال ۱۹۹۴ برندهٔ جایزهٔ یادبود «جفری فابر» شد و در سال ۱۹۹۹ جایزهٔ «انکور» را برای رمان «پسران رحمت» دریافت کرد. مجموعهٔ «رقص تیمارستان» (۲۰۰۰) جوایز مهمی همچون «ویتبِرِد» را برای او به ارمغان آورد و هم‌زمان در فهرست نهایی جوایز «فوروارد» و «تی. اس. الیوت» قرار گرفت. او مجدد با «تلهٔ نور» (۲۰۰۲) نامزد جایزهٔ «تی. اس. الیوت» و کتاب سال اسکاتلند شد. در سال ۲۰۰۵ نیز مجموعهٔ «همسایهٔ خوب» نامزد «فوروارد» شد. خاطره‌نگاری «دروغی دربارهٔ پدرم» در سال  ۲۰۰۶ کتاب سال اسکاتلند شد و جوایز مهم دیگری را نیز برد. ۲۰۱۱ برای او سالی درخشان بود؛ جایزهٔ «پتراکا» در آلمان، جایزهٔ «فوروارد» و «تی. اس. الیوت» برای «گربهٔ سیاه استخوانی»، جایزهٔ «کورینه» برای «دروغی دربارهٔ پدرم»، همچنین نامزدی جایزهٔ «کاستا» برای رمان «تابستانی از غرق‌شدن» و «جایزهٔ پن/اکرلی» برای «بیدار شدن در شهر اسباب‌بازی». او در سال ۲۰۱۳ بار دیگر کتاب سال اسکاتلند را با مجموعه داستان «چیزی شبیه خوشبختی» به دست آورد.

آثار «جان برن‌ساید» در آلمان نیز موفق بودند و نمایش‌نامهٔ صوتی «کولدهاون» جوایز «نمایش‌نامهٔ صوتی سال» (۲۰۱۷) و «کریگز‌بلندن» (۲۰۱۸) را گرفت. او موفق به دریافت جایزهٔ «مایکل مارکس» برای مجموعه شعر «ارتداد» (۲۰۲۲) و سرانجام جایزهٔ «دیوید کوهن» (۲۰۲۳) برای یک عمر دستاورد ادبی شد.

بخشی از کتاب گنگ محل

«کسی نمی‌تواند بگوید کشتن دوقلوها خواستهٔ من بود. همان‌طور که به دنیا آوردن‌شان انتخاب من نبود. هر یک از این رویدادها به سهم خود گریزناپذیر بودند؛ تار نخی از نسج آن چیزی که شاید بشود سرنوشت نامیدش یا به عبارت بهتر؛ رشته نخی که نه من و نه هیچ کس دیگر نمی‌توانست بدون تباه کردن کل طرح، حذفش کند. انجام جراحی لارنژکتومی تصمیم خودم بود. تا شاید بتوانم به آواز خواندن‌هایشان پایان بدهم - البته اگر می‌شد اسم آن ناله و زوزهٔ ساری در تمام ساعات بیداری‌ام را که از کوچک‌ترین درز موجود در عالم خواب به رؤیاهایم نفوذ می‌کرد، آواز خواندن گذاشت. البته، در آن زمان، از نظر خودم عملی منطقی انجام دادم؛ گامی دیگر در راستای سلسله پژوهش‌هایی که تقریباً چهار سال قبل آغاز شده بود؛ یگانه آزمایش مهمی که بشر می‌تواند به انجام برساند: یافتن مختصات دقیق روح؛ یگانه موهبتی که ما را از حیوانات جدا می‌کند. یافتنش، ابتدا با نوعی محروم‌سازی و پس از آن نوعی نابودی منطقی و ضروری امکان‌پذیر بود. از اینکه انجام عمل جراحی بر روی آن دو مخلوق نیمه‌آگاه چقدر ساده بود، حیرت کردم. آنها در دنیایی متفاوت زندگی می‌کردند؛ دنیای موش‌های آزمایشگاهی با فضای پیوسته در تغییر و عقیم توهم حقیقی.

اینک دیگر آزمایش به پایان رسیده است. پژوهش کاملا نابود شده اما با هدف شروع دوباره به شکلی دیگر. اگر تنها از یک چیز مطمئن باشم، آن الگوی حقیقی زندگی ماست: یک دور مسلسل با دگرگونی‌های کوچک و درعین‌حال مشخص که در طول سالیان فاش می‌شود. آزمایش بر روی دوقلوها فقط تغییری در طول یک عمر زندگی بود. اگر یکی از آن آزمایش‌های متداول بود، قطعاً نتایجش را ثبت می‌کردم و با زبان انتزاعی می‌نوشتم: مسألهٔ اولیه مجموعه‌ای از فرضیات و آزمایش‌ها و نتیجهٔ نهایی. در آن‌صورت همه‌چیز به‌وضوح ثبت می‌شد. آن هم با اصطلاحات علمی. اما این یک آزمایش متداول نبود. توضیح چنین آزمایشی، بدون شرح کامل آنچه اتفاق افتاده غیرممکن است.»