کتاب از شهر سبز تا ساختمان سبز

کتاب از شهر سبز تا ساختمان سبز؛ طراحی، مدلسازی و مدیریت براساس اصول ساختمان سبز نوشتهٔ فرزانه رزاقیان است که در نشر متخصصان منتشر شده.

درباره کتاب از شهر سبز تا ساختمان سبز

شهرها به عنوان سکونتگاه‌های اصلی و رو به رشد انسان‌ها، پایداری خود را در گرو تحقق شاخص‌های توسعهٔ پایدار می‌دانند. در این میان شهر مدرن امروزی، شهری است با «سیستم باز» یعنی خودکفا نبوده و بقای آن به تبادل مواد، انرژی و اطلاعات با محیط بیرون وابسته است. چنین شهری با سیستم متابولیسم خطی، از سویی مواد اولیه را دریافت می‌کند و از سوی دیگر، تولیدکننده آلاینده‌های زیست‌محیطی همچون زباله‌های آلی و غیر آلی و گازهای سمی است. در طراحی شهرهای جدید، یعنی شهرهایی که ملاحظات زیست‌محیطی در آنها مدنظر شوراهای بین‌‌المللی شهر سبز و ساختمان سبز و همچنین مدیران، برنامه‌ریزان و طراحان شهری است، سیستم خطی متابولیسم شهر، به سیستم چرخشی تبدیل می‌شود و شبیه سیستمی است که در طبیعت اتفاق می‌افتد. این بدین معنا است که ورودی‌های جدید انرژی و خروجی‌های زباله از طریق فرایند بازیافت به حداقل می‌رسند. در واقع جهت برنامه‌ریزی به سوی شهر اکولوژیک، باید عوامل اقتصادی، اجتماعی و زیست­‌محیطی به صورت همه‌جانبه و به منظور دستیابی به پایداری بلندمدت جوامع گرد هم آورده شود و با به‌کارگیری اصول توسعه پایدار و اصول پایه اقتصاد اکولوژیکی، در جهت تضمین بقا، توسعه و پاسخی به روند متداول توسعه اقتصادی و اجتماعی که در گذشته موجب واردآمدن خسارات بر محیط‌زیست و موجودیت انسانی شده، گام برداشته شود.

شهر سبز، مفهومی گسترده است که طیف گسترده‌ای از رویکردهایی را در برمی‌گیرد که درصدد تبدیل شهرها و توسعه شهری موجود به محیطی پایدار از لحاظ اکولوژیکی و قابل زیست هستند. این رویکردها سیاست‌های محیطی، اجتماعی و سازمانی را معرفی می‌کنند و به سوی راهکارهای پایدار هدایت می‌شوند. در واقع شهر سبز نیز شهری است که مردم در آن نسبت به محیط زیست خود (هوا، آب، خاک، گیاهان، جانوران و انسان‌ها) وابستگی داشته و نسبت به آن احساس مسئولیت دارند و سعی می‌کنند با مشارکت نهادهای مدنی و سازمان‌های دولتی، محیطی سالم و آرام را با حداقل استانداردهای زیست‌محیطی فراهم سازند. در این میان، استانداردهای بین‌المللی در زمینه طراحی معماری سبز یا سیستم‌های رده‌بندی ساختمان‌های سبز در نتیجه توجهات فزاینده به صنعت و مدیریت ساختمان در موضوعاتی مانند پایداری، کارایی ساختمان، تاثیرات محیطی، انرژی، بازدهی و نگهداری به‌وجود آمد. سیستم‌های رده‌بندی پاسخ بخشی به این مشکلات بوده و ابزارهای کمیتی‌ای پیشنهاد می‌دهند که سطح کارایی زیست‌محیطی ساختمان‌ها را ارزیابی کنند. حدود ۴۰ سال است که در کل دنیا و در کشورهای پیشرفته استانداردهای طراحی سبز تدوین شده‌اند و رعایت آنها در برخی از ساختمان‌ها به الزام تبدیل شده است و در کل جهان تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۱۲۰هزار ساختمان سبز در بسیاری از کشورها وجود دارد. اما در ایران تاکنون ساختمانی با این عنوان بنا نشده است که بتواند از سوی سازمان های بین‌المللی و شورای ساختمان سبز جهان، عنوان ساختمان سبز را دریافت کند.

بررسی استانداردهای بین‌المللی نشان می‌دهد که یک ساختمان در تمام طول عمر خود از مرحله طراحی نقشه‌ها تا مرحله اجرا و بهره‌برداری و تا پایان عمر خود (زمان تخریب بنا) باید اصول طراحی سبز را مدنظر قرار دهد. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون هیچ نوع استاندارد طراحی سبز در ایران تدوین و به‌کار گرفته نشده است. 

کتاب از شهر سبز تا ساختمان سبز (طراحی و مدلسازی بر اساس اصول ساختمان سبز) به مسائل مربوط به شهر و توسعه پایدار، نظریات مرتبط، طراحی بر اساس اصول زیست‌محیطی، استانداردهای بین‌المللی، نقش برنامه‌ریزی شهری در این زمینه و در نهایت ارائه مدل‌های پیشنهادی مدیریتی برای دستیابی به ساختمان سبز می‌پردازد. این کتاب حاصل بیش از یک دهه تحقیق نویسنده در زمینه ذکرشده است. بررسی منابع و کتب موجود در این زمینه نشان می‌دهد که تقریبا کتابی که تمام موارد مربوط به شهر و ساختمان سبز را یکجا داشته باشد، کمتر وجود داشته و یا تنها به سطح کلان (سطح شهر) پرداخته و یا سطح خرد (سطح ساختمان) و ارتباط این دو سطح در کمتر منبعی مورد توجه بوده است. لذا در این کتاب سعی بر آن است که با استفاده از نگرش سبز، از سطح کلان شهر تا سطح خرد ساختمان بررسی شده و راهکارهای دستیابی به آنها بیان شود. در نهایت مدل‌های ارائه‌شده در این کتاب می‌تواند راهگشای مسائل زیست‌محیطی در امر ساخت و ساز سبز شهری شود.

خواندن کتاب از شهر سبز تا ساختمان سبز را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزهٔ عمران پیشنهاد می‌کنیم.