کتاب مشاوره روان پزشکی با نمونه های بالینی

کتاب مشاوره روان پزشکی با نمونه های بالینی نوشتهٔ امیر شعبانی و عاطفه قنبری جلفایی و محمد اربابی و علی اکبر نجاتی صفا و مهدی نصر اصفهانی است. انتشارات ارجمند این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ روان‌پزشکیِ مشاوره‌ای و ارتباطی قرار گرفته، در باب نقش و و ظایف «روان‌پزشک رابط» است؛ فردی که باید رابطی میان پزشک معالج اصلی، پرستاران، دیگر اعضای تیم درمانی، بیمار و خانوادهٔ او باشد. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مشاوره روان پزشکی با نمونه های بالینی

کتاب «مشاورهٔ روان‌پزشکی با نمونه‌های بالینی» که در سال‌های ۱۳۹۵، ۱۳۹۸ و ۱۴۰۳ (چاپ سوم) منتشر شده، به قلم چهار نفر از اساتید حوزهٔ روان‌پزشکی رابط در دو دانشگاه علوم پزشکی ایران و علوم پزشکی تهران نوشته شده است. در ابتدای این کتاب آمده است که «روان‌پزشکی رابط» شاخه‌ای از روان‌پزشکی است که به مشاوره در محیط بیمارستان‌های عمومی می‌پردازد. در این زمینه، روان‌پزشک رابط نقش واسطه‌ای میان پزشک معالج اصلی، پرستاران، دیگر اعضای تیم درمانی، بیمار و خانوادهٔ او ایفا می‌کند. علاوه‌بر به‌کارگیری دانش و مهارت‌های عمومی یک روان‌پزشک، او باید توانایی‌های خاصی در برقراری ارتباط مؤثر میان این گروه‌ها داشته باشد. روان‌پزشک رابط باید در تشخیص و مدیریت مشکلات روان‌پزشکی در کنار بیماری‌ها و اختلالات غیرروان‌پزشکی توانمند باشد. با وجود منابع متعدد در زمینهٔ روان‌پزشکی رابط، کتاب حاضر که از نمونه‌های بالینی واقعی برای آموزش مهارت‌های این حوزه بهره برده، می‌تواند مکمل مناسبی برای دانشجویان پزشکی، دستیاران روان‌پزشکی و روان‌پزشکان باشد. این اثر را سومین جلد از یک مجموعه دانسته‌اند. دو جلد اول تحت‌عناوین «آموزش روان‌پزشکی با نمونه‌های بالینی» و «اورژانس روان‌پزشکی با نمونه‌های بالینی» منتشر شده است. این دو کتاب بر مبنای سه اصل نوشته شده‌اند که عبارت است از تأکید بر تشخیص و درمان، تقدم ذکر مثال‌های بالینی بر شرح بیماری و نیز رعایت اختصار.

کتاب «مشاورهٔ روان‌پزشکی با نمونه‌های بالینی» با یادداشتی به قلم دکتر «مهدی نصر اصفهانی» آغاز شده است. او متخصص روان‌پزشکی و دانشیار دانشکدهٔ پزشکیِ دانشگاه علوم پزشکی ایران در بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) در تهران بوده است. نویسندگان این کتاب عبارتند از پزشکان «امیر شعبانی» (استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران، مرکز آموزشی - درمانی روان‌پزشکی ایران)، «محمد اربابی» (دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، مرکز تحقیقات روان‌پزشکی و روان‌شناسی)، «عاطفه قنبری جلفایی» (دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، مرکز تحقیقات بهداشت روان) و «علی‌اکبر نجاتی صفا» (دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، بخش روان‌تنی مجتمع بیمارستانی امام خمینی). ویراستاری این کتاب بر عهدهٔ «امیر شعبانی» بوده است. چاپ دوم این اثر پیش روی شما است.

خلاصه کتاب مشاوره روان پزشکی با نمونه های بالینی

روان‌پزشکی روان‌تنی و مشاورهٔ رابط به ارزیابی و درمان مشکلات هیجانی، رفتاری و شناختی بیماران جسمی و بررسی ارتباط ذهن و بدن می‌پردازد. درمان مشکلات روان‌شناختی بیماران بستری مشابه درمان بیماران در کلینیک‌ها است، ولی تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. اولین تفاوت در محیط ارزیابی است. درحالی‌که در کلینیک شرایط خصوصی برای مصاحبه فراهم است، در بیمارستان این شرایط به‌دلیل وضعیت جسمی بیماران و دردشان سخت‌تر است؛ همچنین بیماران بستری ممکن است از حضور روان‌پزشک احساس ناراحتی کنند. در درمان این بیماران باید داروها و وضعیت جسمی بیمار از جمله عملکرد کلیه و کبد در نظر گرفته شود. مشاوره‌های اورژانسی باید سریعاً انجام شوند؛ درحالی‌که مشاوره‌های غیراورژانسی باید در مدت ۷۲ ساعت پاسخ داده شوند. اولین گام در مشاوره، بررسی دقیق درخواست مشاوره است که متأسفانه گاهی اطلاعات کامل در برگهٔ درخواست مشاوره نیامده است. در بیمارستان‌های عمومی برخلاف انتظار، مداخلات روان‌شناختی به‌طور گسترده‌تری نیاز است؛ زیرا بیماران به‌دلیل بیماری جسمی ممکن است واکنش‌های روان‌شناختی مانند تضعیف روحیه پیدا کنند. روان‌پزشکان رابط مشاور معمولاً انجام مداخلهٔ روان‌شناختی را ضروری می‌دانند و این مصاحبه‌ها اغلب به مصاحبه‌های مداخله‌ای تبدیل می‌شوند. روان‌درمانی‌های کوتاه و غیرساختاری در این زمینه می‌تواند مفید باشد. استفاده از روان‌درمانی بالینی با چالش‌هایی همراه بوده است؛ زیرا حریم خصوصی بیمار ممکن است نقض شود و نگرانی‌های جسمی بیمار بر روی مشکلات روانی او تأثیر بگذارد؛ بااین‌حال روان‌پزشکیِ رابط نیازمند مداخلات مؤثری است که می‌تواند روحیهٔ بیماران جسمی را تقویت کند.

چرا باید کتاب مشاوره روان پزشکی با نمونه های بالینی را بخوانیم؟

یک روان‌پزشک باید توانایی‌های خاصی در برقراری ارتباط مؤثر میان گروه‌های مختلف (پزشک معالج اصلی، پرستاران، دیگر اعضای تیم درمانی، بیمار و خانوادهٔ او) را داشته باشد. «روان‌پزشک رابط» باید در تشخیص و مدیریت مشکلات روان‌پزشکی در کنار بیماری‌ها و اختلالات غیرروان‌پزشکی توانمند باشد.

کتاب مشاوره روان پزشکی با نمونه های بالینی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب حاضر که از نمونه‌های بالینی واقعی برای آموزش مهارت‌های این حوزه بهره برده، می‌تواند مکمل مناسبی برای دانشجویان پزشکی، دستیاران روان‌پزشکی و روان‌پزشکان باشد.

بخشی از کتاب مشاوره روان پزشکی با نمونه های بالینی

«فصل ۳: بخش پوست

محمد اربابی

نمونه ۴۷:

(متن درخواست مشاوره از جانب سرویس پوست) «بیمار آقایی ۲۹ ساله است که به دنبال مشکل خانوادگی دچار ریزش لکه‌ای ریش به اندازه دو سانتی‌متر شده است. لطفاً بیمار را از نظر مشکلات روان‌پزشکی ویزیت نمایید.» در بررسی روان‌پزشک، روشن شد که دو هفته پیش به دنبال مشاجره شدید با همسرش و ترک منزل توسط او، بی‌خوابی، عصبانیت و حملات تپش قلب بروز کرده و در این مدت بخشی از ریش او خالی شده است.

توضیح نمونه ۴۷:

استرس با اثری که روی سیستم اندوکرین به ویژه محور هیپوتالاموس- هیپوفیز-آدرنال می‌گذارد، قادر است باعث تغییر در عملکرد سیستم ایمنی شود و به این شیوه بر بیماری‌های پوستی اثر بگذارد. مشاهده شده است که در شرایط پرتنش، پدیده «تنظیم افزایشی» (upregulation) گیرنده‌های عامل رهاکننده کورتیکوتروپین (CRF) رخ می‌دهد و به دنبال آن گیرنده‌های ۲Beta در اطراف فولیکول‌های مو افزایش می‌یابد که می‌تواند به ریزش مو و بروز آلوپسی آره‌آتا منجر شود. مطالعات متعدد نشان داده است که استرس می‌تواند پسوریازیس و درماتیت آتوپیک را تشدید کند. با توجه به نقش پررنگ استرس در بیماری‌های پوستی، آموزش مدیریت استرس یکی از اجزای ثابت و ضروری درمان آن است.

نمونه ۴۸:

(متن درخواست مشاوره از گروه روان‌پزشکی) «لطفاً خانم ۲۳ ساله‌ای که مبتلا به درماتیت آتوپیک است و از علایم اضطرابی رنج می‌برد را ویزیت نمایید.»

روان‌پزشک در بررسی خود متوجه می‌شود که بیمار دچار علایم اضطراب فراگیر و مدام نگران اتفاقات ناگوار است. پس از هر دوره تشدید علایم اضطرابی، علایم درماتیت به ویژه خارش نیز تشدید می‌شود.

توضیح نمونه ۴۸:

در اختلالات پسیکوفیزیولوژیک، بیماری اولیه پوستی با عوامل هیجانی همچون استرس شدت می‌یابد. این بیماران هرگاه دوره‌هایی از اضطراب را تجربه می‌کنند، علایم پوستی آن‌ها مانند خارش افزایش می‌یابد و کنترل بیماری را دشوار می‌کند. از بیماری‌های این گروه می‌توان به درماتیت آتوپیک، پسوریازیس، آکنه ولگاریس، لیکن سیمپلکس و هیپرهیدروز اشاره کرد.

این بیماران معمولاً از صحبت در مورد مسایل روان‌شناختی استقبال می‌کنند و ارجاع به روان‌پزشک برای آن‌ها چندان دشوار نیست. آن‌ها علاوه بر درمان بیماری پوستی، به‌طور هم‌زمان نیازمند درمان روان‌پزشکی به شکل روان‌درمانی و دارودرمانی هستند. در روان‌درمانی، آموزش مدیریت استرس شامل مدیریت خشم، آموزش مهارت حل مسئله، آرام‌سازی، و مدیریت زمان بسیار کمک‌کننده است.

نمونه ۴۹:

(متن درخواست مشاوره) «همکار محترم. لطفاً بیماری که معتقد است پوستش به حشرات آلوده شده و بررسی‌ها بیماری پوستی خاصی را برای وی مطرح نمی‌کند ویزیت نمایید.»

بیمار مراجع به درمانگاه پوست، مردی ۵۳ ساله است که اعتقاد دارد بدنش به حشراتی مانند کک آلوده شده است. او در زیر پوست خود کک‌ها را حس می‌کند و برای رهایی از آن‌ها، بدن خود را مدام با مواد شوینده قوی شست‌وشو می‌دهد. بنابراین پوستش دچار خشکی شدید شده است.»