کتاب هنر فقیر

کتاب هنر فقیر؛ جنبش‌های هنر مدرن نوشتهٔ رابرت لاملی و ترجمهٔ حسن افشار است و نشر مرکز آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب هنر فقیر

اصطلاح هنرِ فقیر را نخستین‌بار جِرمانو چِلانت در سال ۱۹۶۷ در وصف گروهی از هنرمندان ایتالیایی ساخت که با ساده‌ترین وسایل، آثار شاعرانه‌ای بر پایه‌ٔ وقایع زندگی روزمره خلق می‌کردند. حرکت آنها واکنشی در برابر کاسب‌کاری در بازار هنر و چیـرگی مینیمالیسم آمریکایـی و هنـر پاپ بود و نشـان از عطش شدیدی بـه کشف مصالح تازه برای هنر داشت. ناگهان هنری پیدا شد که با هر چیزی قابل تولید بود: موجودات زنده، محصـولات زمـین، مواد صنعـتی، رطوبـت، صدا، انـرژی. هـنر فقیر پدیده‌ای گروهـی بود و جمع خارق‌العـاده‌ای از استعـدادهای مستقـل مانند آلیگیرو بوئتی، یانیس کوئونلیس، ماریو مرتس، ماریسا مرتس، جولیو پائولینی، جوزپه پنونه و میکلانجلو پیستولتو را دربر‌می‌گرفت.

در این جستار مصور، رابرت لاملی تفسیر خواندنی و فشرده‌ای از هنر فقیر که از گفت و شنود با خود هنرمندان فراهم آمده است در اختیار خواننده می‌گذارد.

خواندن کتاب هنر فقیر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزهٔ هنر مدرن پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب هنر فقیر

«معرفی هنر فقیر در سپتامبر ۱۹۶۷ از بعضی جنبه‌ها ظهور فوتوریسم را به خاطر می‌آورْد، که ادعا می‌شود یگانه جنبش آوانگاردِ واقعاً ایتالیایی بود که بر هنرهای بصری در داخل و خارج سیطره یافت. فیلیپّو تومّازو مارینتّی، شاعر نظریه‌پرداز و روزنامه‌نگار خلاق، کاری در پیش داشت که کم از انقلاب در هنر و زندگی نبود. اواخر دههٔ ۱۹۶۰ صدای پای فوتوریسم به گوش می‌رسید و به‌ویژه برای هنرمندان جوانی در رم گوش‌نواز بود. خود نام و طرح‌های گرافیک نمایشگاه گروهی «آتش، خیال، آب، خاک»۳ در گالری زیرشیروانی فابیو سارجنتینی در ماه اوت به سلفش آشکارا اشاره داشت. مائوریتسیو کالوِزی منتقد از ظهور یک آوانگارد دوم نوشت که کار تجربی با مواد و انرژی را دنبال می‌گرفت، کاری که جاکومو بالّا و هم‌قطاران فوتوریست‌اش آغاز کرده بودند. چلانت حتی ابتدا نام نئوفوتوریسمو را برایش در نظر گرفت، ولی بعد «هنر فقیر» را ترجیح داد. بهره‌برداری آزادانهٔ فوتوریسم از روش‌ها و رسانه‌های گوناگون، از نقاشی و پیکره‌سازی گرفته تا فیلم و تئاتر و موسیقی، زمینه‌ساز کارهای انقلابی هنر فقیر شد. بااین‌همه، نسبت این هنر با فوتوریسم را برحسب تشابه بهتر می‌توان توضیح داد تا از زاویهٔ تأثیرپذیری. شباهت‌های چشمگیری در شرایط پیدایش فوتوریسم و هنر فقیر وجود دارد.

در ایتالیای بعد از جنگ جهانی دوم آنچه «معجزهٔ اقتصادی» نام گرفت یادآور دوران رشد شهری و صنعتی آن کشور در سال‌های نخست قرن بیستم بود که کارخانهٔ خودروسازی فیات در تورین باز شد و شهرهای شمال کشور به‌سرعت توسعه پیدا کردند. خودرو در واقع یک نماد اصلی معجزه بود. از ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۸ حدود ۹۷۱۰۰۰۰ خودرو ساخته شد و فقط تعداد خودروهای تولید سال ۱۹۶۸ به اندازهٔ همهٔ خودروهای موجود در کشور سوئد بود. این آمار و امثال آن را کارخانه‌داران شهر در جشن‌نامه‌ای تحت عنوان تورین، کلان‌شهر اروپا در ۱۹۶۹ منتشر کردند، که آغاز یک عصر جدید را خوشامد می‌گفت:

امروزه منظرهٔ شهر از بالا ممکن است به آن اندازه که در قرن هفدهم بود شاعرانه نباشد، اما در عوضْ تصویر خیره‌کننده‌ای از تمدنی است که در آن زندگی می‌کنیم. نقاط مرجع در هندسهٔ شهر اکنون شبکه‌ای از یادمان‌های بی‌چون‌وچرا شده است، یادمان‌های نیروی کار شاخص تورین: کارخانه‌های خودروسازی.»