کتاب مرگ تخصص

خلاصه‌کتاب مرگ تخصص نوشتهٔ تام نیکولز و ترجمهٔ رضا اردلان است و شنیدار آن را منتشر کرده است. این کتاب می‌گوید جایگاه متخصصان نزد مردم کجاست!

درباره خلاصه‌کتاب مرگ تخصص

چرا دیگر به متخصصان اعتماد نداریم؟

ما اغلب به متخصصان شک داریم و از آن‌ها بیزاریم. حتی بسیاری از مردم معتقدند متخصص فقط به این دلیل که متخصص است، اشتباه می‌کند. عده‌ای را با اصطلاح تحقیرآمیز و تازه رواج‌یافته‌ٔ «روشنفکرهای کله‌خراب» خطاب می‌کنیم و به آن‌ها می‌گوییم دهانشان را ببندند. خودمان به پزشک می‌گوییم چه دارویی برایمان تجویز کند و به معلم می‌گوییم فرزندمان پاسخ سؤالات امتحانی را درست نوشته، حتی اگر آن پاسخ غلط باشد. هر یک از ما تصور می‌کند خودش باهوش‌ترین آدم روی زمین است و اشتباهی فاحش‌تر از این نداریم.

بسیاری از افرادی که با دانش رایج مبارزه می‌کنند، در زندگی روزمره‌ٔ خود انسان‌های موفق و توانمندی هستند. از جهاتی، این وضع «بدتر» از نادانی و ناشی از غرور بی‌پایه و اساس است؛ مصداق فرهنگ خودشیفته‌ای که حتی نمی‌تواند کمترین تفاوت را از هر نوعی که باشد، تحمل کند.

منظور از مرگ تخصص، مرگ توانایی‌های متخصصان و آگاهی از موضوعات خاصی نیست که برخی از افراد را در حیطه‌های مختلف از برخی دیگر متمایز می‌کند. مرگ تخصص فقط به معنای انکار دانش موجود نیست؛ بلکه به معنای انکار علم و عقلانیتِ بی‌تعصب است که بنیان‌های تمدن مدرن هستند. رابرت هیوز در توصیف آمریکای اواخر قرن بیستم گفته بود این وضع نشانه‌ٔ «سیستمی است که نسبت به روان‌درمانی وسواس فکری دارد، سر تا پایش تخریب سیاست رسمی است، دچار بیماری مزمن شک به مرجعیت است و طعمه‌ٔ چرب و نرمی برای خرافات به شمار می‌رود.»

اکثر افراد در واکنش به مرگ تخصص فوراً تقصیر را به گردن اینترنت می‌اندازند. به‌ویژه متخصصان هرگاه با مراجعان و مشتریانی مواجه می‌شوند که خود را داناتر از آن‌ها تصور می‌کنند، انگشت اتهام را به سوی اینترنت می‌گیرند. خواهیم دید که این نظریه آنچنان هم بیجا نیست؛ اما بسیار ساده‌انگارانه است. حمله به دانشِ رایج پیشینه‌ای طولانی دارد و در تاریخچه این موضوع، اینترنت جدیدترین ابزاری است که از آن سوءاستفاده می‌شود؛ همانطور که پیش‌تر از رادیو، تلویزیون، مطبوعات و سایر اختراعات نیز به همین شکل سوءاستفاده شده بود.

علت حمله به تخصص شاید فراگیری اینترنت، ماهیت بی‌نظم گفت‌وگو در رسانه‌های اجتماعی یا تقاضا برای چرخه‌های خبری ۲۴ساعته باشد؛ ولی شیوهٔ جدید انکار تخصص چنان با خود‌مقدس‌پنداری و خشم همراه است که علت آن فقط بی‌اعتمادی نیست؛ بلکه خودشیفتگی همراه با تحقیرِ تخصص به مثابه نوعی تمرین خودشکوفایی است. در نتیجه، تلاش متخصصان برای عقب‌‌راندن مردم و اینکه آن‌ها را سر عقل بیاورند، با دشواری بیشتری روبه‌رو شده است. در خلاصه‌کتاب مرگ تخصص علل این پدیده را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم و با راهکارهای مواجهه با آن آشنا می‌شویم.

خواندن خلاصه‌کتاب مرگ تخصص را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به متخصصان و دانش‌آموختگان حوزهٔ کسب‌وکار پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از خلاصه‌کتاب مرگ تخصص

«در هر شغلی دانش تخصصی وجود دارد و من در اینجا واژه‌های «حرفه‌ای‌ها»‌، «اندیشمندان» و «متخصصان» را به جای یکدیگر به کار می‌برم و به طور کلی منظورم افرادی است که مجموعه مهارت‌ها یا دانش خاصی دارند و به کمک آن دانش یا مهارت‌ها امرار معاش می‌کنند. به این ترتیب می‌توان بین «خلبان حرفه‌ای» و کسی که آخر هفته‌ها به صورت تمرینی پرواز می‌کند یا حتی «قمارباز حرفه‌ای» و کسی که گاهی اوقات در کازینو مبلغی را شرط‌بندی می‌بندد، تفاوت قائل شد.

به بیان دیگر، متخصص کسی است که در یک موضوع نسبت به دیگران اطلاعات بیشتری دارد و ما هرگاه به توصیه، آموزش یا راه‌حل در آن موضوع از دانش بشری نیاز داشته باشیم، به وی مراجعه می‌کنیم. توجه داشته باشید منظورمان این نیست که متخصص، سیر تا پیاز یک موضوع را می‌داند؛ بلکه منظور این است که متخصصانِ یک موضوع، در واقع اقلیتی هستند که دیدگاهشان در مقایسه با دیگران «مرجعیت» بیشتری دارد، یعنی درست‌تر یا دقیق‌تر است. حتی در جمع متخصصان هم عده‌ای متخصص‌ترند.

تخصص حقیقی یعنی دانشی که دیگران به آن تکیه کنند؛ ترکیبی ناملموس، ولی قابل تشخیص و متشکل از آموزش، استعداد، تجربه و تأیید همتایان. هر یک از این موارد نشان دهندهٔ تخصص است، اما اکثر افراد برای اینکه ببینند باید به توصیه چه کسی اعتماد کنند، با دقت به تمامی این عوامل توجه می‌کنند.»