کتاب دیه از دیدگاه بزه دیده شناسی حمایتی و عدالت ترمیمی

کتاب دیه از دیدگاه بزه دیده شناسی حمایتی و عدالت ترمیمی نوشتهٔ ابراهیم اسمعیلی اتوی است و انتشارات حانون آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب دیه از دیدگاه بزه دیده شناسی حمایتی و عدالت ترمیمی

به موجب قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴ که پایه‌های نظام جدید را در ایران به وجود آوررد، رسما و عملا دیه از نظام حقوق کیفری ایران حذف شد. با تدوین قوانین مطابق با شرع اسلام، در سال ۱۳۶۱ دیه رسما و به طور قانونی به سیستم کیفری ایران وارد شد. پس از آن قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ دیه به عنوان جزای مالی که از طرف شارع برای جرم تعیین شده است تعریف کرد و در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام، دیه به عنوان مجازات مقرر در قانون تصویب و تصریح گردید. مطابق ماده ۱۴قانون فوق الذکر مجازات‌های مقرر در این قانون چهار قسم است: الف.حد؛ ب.قصاص؛ پ.دیات؛ ت.تعزیرات. 

 برابر ماده ۱۷ قانون یاد شده «دیه اعم از مقدر و غیرمقدر مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایت غیرعمدی بر نفس،اعضا و منافع و یا جنایت متعددی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد به موجب قانون مقرر می شود.» بنابراین ملاحظه می‌شود که هم‌اکنون دیه در سیستم کیفری ایران لازم الاجرا بوده و مقررات و احکام خاص مربوطه و شروط تحقق آن بر اساس مقررات همین قانون و در مواردی که اجمال و ابهامی باشد وفق موازین فقهی مشخص و معین می‌شود. با مطالعه و بررسی مقررات دیه و سنجش آن با برخی از نظام‌های حقوقی جهان که بیشتر به آن‌ها اشاره شد، ملاحظه می‌شود که مقنن اسلامی با شناسایی حق کرامت و احترام به تمامیت جسمی و روح بزه‌دیدگان رفتار کرامت مدار و توام به احترام را نسبت به بزه دیده در کلیهٔ مراحل تحقیق و تعقیب که از جمله مهم‌ترین نیازهای وی به مشار می‌رود به عنوان یک حق مسلم و بنیادی مورد شناسایی قرار داده است، اعطای چنین اختیاری به بزه‌دیده، دارای آثار مهم و واقعی است که در فرایند تحقق عدالت موثر است. اما آنچه مورد مداقه است بررسی نهاد کهن دیه با اندیشه‌های جدیدی همچون آموزه‌های عدالت ترمیمی که نتیجه یکی از تحولات به وجود آمده در نگرش به عدالت کیفری است و دیگری بزه دیده‌شناسی حمایتی است، مقایسه می‌شود. نهاد دیه قدمتی به قامت تاریخ دارد. مطالعات تاریخی بیانگر این موضوع است که هرکجای جهان تمدنی شکل گرفته، نهاد دیه در نظام حقوق آن جایگاه ویژه‌ای داشته است. آنچه مورد مداقه است بررسی نهاد کهن دیه با اندیشه‌های جدیدی همچون آموزه‌های عدالت ترمیمی که نتیجه یکی از تحولات به وجود آمده در نگرش به عدالت کیفری است و دیگری بزه دیده‌شناسی حمایتی است، مقایسه می‌شود. نگارنده در این اثر به بررسی تطبیقی نهاد کهن و دیرین دیه از ابعاد دو آموزه در حوزه جرم‌شناسی با افقی جدید به سنجش و مداقه آن پرداخته است. البته گفتنی است آموزه‌های عدالت ترمیمی و بزه دیده‌شناسی همانند همه تجربیات نوپای بشری، مسیر کمال خود را طی می‌کنند و در عین حال دارای نقاط ضعف و چالش در فراروی تکامل‌اند و همچنین این دو مورد در تطبیق با نهاد دیه دارای ظرفیت های لازم است. در این مسیر موانع و چالش‌هایی نیز وجود دارد که با بررسی‌های به‌عمل آمده و وارسی‌های موجود به تمامی موارد و مسائل در این اثر پرداخته شده است.

خواندن کتاب دیه از دیدگاه بزه دیده شناسی حمایتی و عدالت ترمیمی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به متخصصان رشتهٔ حقوق پیشنهاد می‌کنیم.