کتاب نامه ای برای ایران

کتاب نامه ای برای ایران نوشتهٔ مردان حیدری است. انتشارات نگارستان اندیشه این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر، گذاری جامعه‌شناختی بر دولت - ملت ایرانی است.

درباره کتاب نامه ای برای ایران

کتاب نامه ای برای ایران پیرامون حوزهٔ هویت ملی نوشته شده است. برای تهیهٔ این کتاب پژوهش‌هایی که درصدد شناخت عناصر فرهنگی جامعه ایرانی برآمده‌اند، انجام شده‌اند. موضوعی که مورد نظر نگارنده است و آن را متمایز از پژوهش‌های مشابه می‌کند، پدیدآوردن بنیان‌های تئوریک جامعهٔ ایرانی مبتنی بر واقعیات جهت توسعهٔ آن است. در واقع مفاهیمی مانند هویت ملی، میهن و ملت نه صرفاً به‌صورت انتزاعی و به‌دلیل دلبستگی‌های عاطفی بلکه جهت بهبود وضعیت فعلی جامعهٔ ایرانی مورد کنکاش قرار می‌گیرد.

در مقدمهٔ این کتاب آمده است که «میهن» و «ملت» مفاهیمی جامعه‌شناختی هستند. این ۲ مفهوم مقدس نیستند. وجود و پیشرفت این ۲ نیازمند برخی ضروریات است. امکان فروپاشی هر میهن و ملتی وجود دارد و هیچ قانون نوشته و نانوشته‌ای برای مقدس‌بودن یک ملت و میهن وجود ندارد. با درک این نکته باید در نظر داشت، نیروهای پیشرویی که درکی درست از چیستی این مفاهیم دارند و به اساس درد و رنج مردمان پی برده‌اند، آگاهانه (معنوی و اجتماعی) و مسئولانه به میدان تغییرات و تحولات اجتماعی و سیاسی ورود می‌کنند. انگیزهٔ اصلی مردان حیدری از نگارش کتاب نامه ای برای ایران دقیقاً به ریشه‌های درد و رنج مردمانی که آنان را ایرانی می‌دانیم، بازمی‌گردد.

چگونه می‌توان وضعیت جامعهٔ ایرانی را بهبود داد؟ چرا ایرانیان به مسائل عدیده دچار هستند؟ ریشهٔ مسائل جامعهٔ ایرانی کجا قرار دارد؟ ارتباط میان قوم‌مداری و ملی‌گرایی چیست؟ نویسنده کوشیده است تا به چنین پرسش‌هایی در کتابش پاسخ گوید.

خواندن کتاب نامه ای برای ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران علم جامعه‌شناسی و افرادی که به دگرگون‌کردن جامعه می‌اندیشند، پیشنهاد می‌کنیم.

بخش‌هایی از کتاب نامه ای برای ایران

«آنچه سبب رشد و توسعه یک کشور می‌شود در وهله اول وجود احساس میهن دوستی و به پیروی از آن، تعهد ملی و احساس همبستگی اجتماعی میان مردم آن کشور است. امری که احساس هم خانوادگی را میان مردمان یک سرزمین ایجاد می‌کند و رهآورد چنین احساسی تعهد ملی است. ریشه اصلی درد و رنج مردمان در ناآگاهی است. ناآگاهی از اینکه هویت جمعی آنان چیست و مسیر پیشِ روی را چگونه باید طی کنند. این مساله دغدغه بسیاری از نخبگان جامعه ایرانی در طول تاریخ بوده است. اینکه ما چه خوانشی از ایران و ایرانی داشته باشیم به نسبت زیادی بر وضعیت ما در جامعه و در همه ابعاد آن اعم از اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تاثیر گذار است. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری به خود می‌گیرد که موقعیت کشوری چون ایران را توام با دیگر کشورهای منطقه در نظر بگیریم. وضعیت بسیار لغزنده و پر چالش خاورمیانه که کانون تحولات گوناگون است و مورد نظر قدرت‌های فرا منطقه‌ای نیز می‌باشد.

هویت ملی وجه خود آگاه میهن‌دوستی است. پژوهشگران بسیاری در حوزه هویت ایرانی قلم فرسایی کرده‌اند که عمدتاً زبان مشترک پارسی، جغرافیای فلات ایران، تاریخ مشترک و فرهنگ مشترک (اعم از آداب و رسوم، سنن، باورها و ارزش‌های مشترک و ...) را عناصر اصلی هویت ایرانی ذکر کرده‌اند.

باور نگارنده آن است که؛ مفهوم ایران در طول تاریخ بیش از آنکه بار نژادی و قومی داشته باشد دارای بار فرهنگی و گفتمانی بوده است. این موضوع را می‌توان از سنگ نوشته‌های باستانی هم استنتاج کرد. البته جدا از این خوانش که مورد پذیرش یا شاید دلخواه نگارنده است، بنا به دلایل استراتژیک این خوانش سبب انسجام بیشتر مردمان واقع در تمدن ایرانی می‌شود.

مفهوم ملت در جامعه ایرانی تا پیش از دوران معاصر به معنای پیروان مذهب خاصی بوده است. مشخصاً در دوره ساسانیان، صفویه، قاجاریه و نظام سیاسی مستقر، این خوانش مورد پذیرش دستگاه حاکمه و در بیشتر برهه‌ها، مردم بوده که در دوره معاصر به چالش کشیده شده است. به طور کلی سه نیروی عمده در تاریخ جامعه ایرانی وجود داشته است. این سه نیرو شامل نظام شاهنشاهی یا دستگاه حاکمه، روحانیون و مردم می‌شده است. البته هر یک از این نیروها در دوره‌های مختلف تاریخی خود شامل دسته هایی بوده‌اند. روحانیون واسط شاهنشاه و مردم بوده‌اند. اگر تعبیر درستی از سه نیروی اصلی داشته باشیم باید بیان کرد که مردم در جامعه ایرانی امت تعریف می‌شده‌اند. شاهنشاه سایه خدا بر روی زمین بوده که مشروعیت خود را از آسمان به واسطه روحانیون دریافت می‌کرده است. شاهنشاه باید دارای فره ایزدی می‌بود و چنان پدری دلسوز برای مردم ایفای نقش می‌کرد.»