کتاب بررسی اثر عصاره گیاه خرفه بر بهبود اختلال حافظه و یادگیری

کتاب بررسی اثر عصاره‌ گیاه خرفه بر بهبود اختلال حافظه و یادگیری اثر محمدرضا سلیمی منصور و طاهره شکیبایی‌زاده است که نشر بید آن را به چاپ رسانده است. یادگیری فرایندی است که به‌واسطهٔ آن، نسبت به دنیای اطراف خود کسب اطلاعات می‌کنیم. حافظه، مکانیسمی برای کدبندی، ذخیره‌سازی و فراخوانی دوبارهٔ اطلاعات ذخیره شده است.

درباره کتاب بررسی اثر عصاره‌ گیاه خرفه بر بهبود اختلال حافظه و یادگیری

 یادگیری و حافظه، در برگیرندهٔ تغییرات وسیع در ساختمان و عمل دستگاه عصبی است که به طور عمده، به سیناپس‌های درگیر در مسیر هدایت پیام‌ها و اطلاعات حسّی در دستگاه عصبی، منحصر می‌شود. تغییرات ساختمانی، شامل تغییر در تعداد سیناپس و تغییر در گستردگی غشای پس‌سیناپسی در محل تماس و تغییرات فیزیولوژیک شامل تغییر در هدایت یونی غشاهای پیش و پس‌سیناپسی است.

محقّقین برای بررسی حافظهٔ کوتاه‌مدت در حیوانات، آن‌ها را مجبور به انجام رفتار خاص می‌کنند. یادآوری این رفتار خاص، پس از گذشت یک دورهٔ زمانی، آزمونی برای به‌خاطرآوردن آن وظیفهٔ موردنظر (شرطی شده)، و در حقیقت، سنجش حافظهٔ بلندمدت است. ثابت شده است که در حافظهٔ بلندمدت، تغییرات ساختاری و پایدار، در ساختمان دستگاه عصبی ایجاد می‌شود.

ازآنجاکه گیاه خرفه دارای مواد آنتی‌اکسیدان و فلاونویید است که از عوامل مؤثر در جلوگیری و درمان اختلالات ناشی از آسیب اکسیداتیو هستند. همچنین دارای امگا ۳ و ویتامین‌های C و A است که همگی در حافظه و یادگیری اثرات مثبت دارند؛ بنابراین در صورت اثبات اثرات مثبت عصارهٔ تام گیاه خرفه در کاهش اختلال حافظه و یادگیری ناشی از دیابت، می‌توان از آن برای ساختن داروهای گیاهی مفید برای جمع کثیری از افرادی که به دلیل دیابت دچار اختلال حافظه و یادگیری شده‌اند سود برد.

دانشمندان در اواخر قرن نوزدهم میلادی می‌دانستند که هم‌زمان با پیشرفت سن، بر تعداد نورون‌های مغز بالغ (در حدود ۱۰۰ بیلیون نورون)، افزوده نمی‌شود، به همین دلیل طبق عقیده بیشتر متخصصان علم اعصاب، تشکیل حافظه نمی‌تواند ناشی از تولید نورون‌های جدید در مغز پستانداران باشد؛ ازاین‌رو آنان در پی یافتن دلیل منطقی در جهت علّت تشکیل حافظه بودند. برای اولین‌بار، یک نوروآناتومیست اسپانیایی به نام کاخال، در سال ۱۸۹۴ اعلام نمود که ممکن است، تشکیل حافظه ناشی از تقویت ارتباطات سیناپسی بین نورون‌ها باشد. نزدیک نیم‌قرن بعد هِب با بیان این فرضیه که سلول‌های عصبی تحت شرایط خاصّی قادر به ایجاد ارتباط‌های سیناپسی جدید و تقویت ارتباط مابین خود هستند، مهر تأییدی بر نظریهٔ کاخال زد.

کتاب بررسی اثر عصاره‌ گیاه خرفه بر بهبود اختلال حافظه و یادگیری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به مطالعات مربوط به عملکرد مغز و حافظه پیشنهاد می شود.

بخشی از کتاب بررسی اثر عصاره‌ گیاه خرفه بر بهبود اختلال حافظه و یادگیری

در سال ۱۹۶۶ میلادی هنگامی که لومو در آزمایشگاه اندرسون شهر اسلو، مشغول تحقیق بر روی مغز خرگوش‌های بیهوش بود، ناگهان متوجه شد که با اِعمال تحریک‌های الکتریکی پرفرکانس بر مسیر پرفورانت هیپوکامپ خرگوش، خصوصیات الکتریکی نورون‌های شکنج دندانه‌ای آن تغییر می‌کند(۲۰۰۳ Lømo,). همان‌طور که انتظار آن می‌رفت، هم‌زمان با تحریک الکتریکی نورون‌های مسیر پرفورانت، یک پتانسیل پس سیناپسی تحریکی(EPSP) از نورون‌های ناحیهٔ شکنج دندانه‌ای ثبت می‌شد. امّا آنچه موجب تعجب وی گردید، این بود که اعمال تحریک پرفرکانس الکتریکی بر نورون‌های مسیر پرفورانت، باعث ثبت یک EPSP قوی و طولانی‌مدت‌تر از نورون‌های ناحیه شکنج دندانه‌ای می‌گردد. این پدیدهٔ تقویت درازمدت پاسخ‌های پس‌سیناپسی، به دنبال اِعمال تحریک‌های پرفرکانس، توسط لومو، برای اولین‌بار، "Long Lasting Potentiation" نامیده شد(Bliss,1973). در سال ۱۹۷۵ دو دانشمند به نام‌های دگلس و گوارد اصطلاح تقویت درازمدت یا”Long Term Potentiation”را جایگزین “Long Lasting Potentiation” نمودند (طلایی زواره، ۱۳۸۸). این پدیده، در بسیاری از نقاط دیگر سیستم عصبی مرکزی، همانند قشر مغز، مخچه، آمیگدال و... مشاهده شد(۲۰۰۴ Lynch, ).

امروزه مالنکا، یکی از پیش‌گامان مشهور در این زمینه، بر این عقیده است که ممکن است تقویت درازمدت در همهٔ سیناپس‌های تحریکی مغز پستانداران به وقوع پیوندد(Malenka,2004)، البته شواهدی برای تشکیل LTP ‌در سیناپس‌های مهاری نیز وجود دارد ( Komatsu,1994).بسیاری از شواهد موجود، حاصل از مطالعات دانشمندان در زمینهٔ پدیدهٔ تقویت درازمدت، یادگیری و حافظه، این عقیده را به ذهن متبادر می‌سازد که LTP همان مکانیسم یادگیری است. برخی از این شواهد عبارت‌اند از:

۱. LTP به‌راحتی، در ناحیهٔ هیپوکامپ، اصلی‌ترین ناحیهٔ درگیر در تشکیل حافظه، قابل‌بررسی است.

۲. فعالیت‌های ریتمیک که منجر به القای LTP در ناحیهٔ هیپوکامپ می‌شود، مشابه امواج تتای ثبت شده از هیپوکامپ هستند که به‌صورت طبیعی و حین فعالیت‌های یادگیری و اکتشافی از این ناحیه ثبت می‌شوند (۱۹۸۶ Larson,).

۳. موادی که تشکیل LTP را مهار می‌کنند، مانع یادگیری وابسته به هیپوکامپ (Morris,1986)،

آمیگدال (,2001 Blair)،سابیکولوم (Stephens,2008) می‌شوند.

۴. تعداد زیادی از تغییرات مولکولی که با القای LTP رخ می‌دهد نیز به‌موازات یادگیری و تشکیل حافظه، پدیدار می‌شود.

۵. بسیاری از تغییرات محیطی، هورمون‌ها، مواد استرس‌زا و. .، آثار مشابهی بر یادگیری و LTP دارند.

در فرایند یادگیری و حافظهٔ کوتاه‌مدت، تغییرات فیزیولوژیک، به طور خاص، در بخش آزادسازی ناقلین عصبی، نقش کلیدی دارد.