کتاب مالیات های اسلامی در زندگی و زمانه معاصر

کتاب مالیات های اسلامی در زندگی و زمانه معاصر؛ امکان ها و الگوها نوشته عبدالمحمد کاشیان است. این کتاب را انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) منتشر کرده است.

درباره کتاب مالیات های اسلامی در زندگی و زمانه معاصر؛ امکان ها و الگوها

به‌کارگیری اسلوب‌های اقتصاد سرمایه‌داری در نظام مالیاتی کشور و بی‌توجهی به منابع مالی اسلامی در ساختار به ارث رسیده از دوران طاغوت، مهم‌ترین عاملی است که به مساله همگرایی در نظام منابع مالی اسلامی و مالیات‌های متعارف در کشور جایگاه ویژه‌ای داده است.

نظام مالیاتی جامعه اسلامی می بایست به نحوی یکپارچه، حین حفظ ظرفیت‌های فرهنگی جامعه برای پرداخت خمس، زکات و مالیات، مانع از زیاده پرداختی‌ها، پرداختی‌های موازی و فشار بیش از حد به خانواده‌ها باشد.

به لحاظ روشی، پس از مباحث نظری فقهی و محاسباتی در بخش نخست اثر حاضر، و بررسی آسیب‌شناسی در سه حوزه خمس، زکات و مالیات، الگوی ساختاری مدنظر ارائه گردیده و سپس مولفه‌های طراحی الگو را بررسی کرده و شش سناریو از دایره وسیعی از ساختارها و سناریوها برای طراحی الگوی یکپارچه‌سازی، ارائه کرده و نشان داده می‌شود که آرای خبرگان بر اجرای سناریوی پنجم است.

از ویژگی‌های این کتاب اینست که نظرات فقهی امام خمینی ره و مقام معظم رهبری مدظله‌العالی به عنوان پایه‌های اساسی مباحث فقهی مدنظر بوده، و تجارب کاربردی کشورهای مسلمان نظیر سودان، اردن، مالزی، عربستان، مصر، و دیگر کشورهای اسلامی بهره جسته‌ایم.

مطالعه کتاب مالیات‌های اسلامی در زندگی و زمانه معاصر که به قلم دکتر عبدالحمید کاشیان عضو هیات علمی دانشگاه سمنان به رشته تحریر درآمده و در ۳۱۷ صفحه و نسخه چاپی آن به بهای ۹۰ هزار تومان چاپ و منتشر شده است، به پژوهشگران حوزه‌های مختلف علوم میان‌رشته‌ای از قبیل معارف اسلامی، اقتصاد، جامعه شناسی، ارتباطات و مدیریت پیشنهاد می‌شود. هم‌اینک می‌توانید کتاب را از طریق مجموعه فروشگاه های انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام (مجازی و حقیقی) و شبکه نمایندگی‌ها، تهیه بفرمایید. 

خواندن کتاب مالیات های اسلامی در زندگی و زمانه معاصر؛ امکان ها و الگوها را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام دانشجویان اقتصاد پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب مالیات های اسلامی در زندگی و زمانه معاصر؛ امکان ها و الگوها

در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران فاقد یک نظام یکپارچه است که بتواند مجموعه منابع مالی اسلامی و مالیات‌های متعارف را در قالبی منسجم درون خود بگنجاند. از این‌روست که ساختار موجود سبب ایجاد ناهمگونی‌ها و ناهماهنگی‌هایی در حوزه اجرایی مالیات‌های متعارف و اسلامی‌شده است و لازم است که تغییرات ساختاری قابل‌توجهی در این حوزه صورت گیرد. برخی از این مشکلات به شرح زیر است:

۱- پرداخت‌های موازی و بعضاً چندگانه مالیات‌های متعارف و اسلامی توسط مردم: در واقع بخش زیادی از مردم جامعه به پرداخت خمس و زکات مبادرت می‌ورزند و نظام مالیاتی بدون توجه به این نوع پرداخت‌ها، به آنها مالیات نیز وضع می‌کند. هر چند هر سه از نظر شرعی واجب هستند، اما ساختار موجود منجر به وارد آوردن فشار بیش از حد بر برخی از خانوارها و تولیدکنندگان می‌شود که سهم مردم معتقد به اسلام بسیار زیاد است. به نظر می‌رسد این امکان وجود دارد که ساختار را به گونه‌ای طراحی کرد که: اولاً. این فشارها را به حداقل رسانده و ثانیاً. افراد به صورت آزادانه و بدون احساس فشار به پرداخت هر 3 نوع مالیات اقدام نمایند.

۲- مخارج موازی و غیرهماهنگ دولت و مراجع معظم تقلید که ناشی از نداشتن سامانه اطلاعاتی مشترک در بُعد مخارج است. در واقع وضعیت موجود به گونه‌ای است که ممکن است برای برخی از امور، بودجه‌های مختلفی از سوی دولت و مراجع معظم تقلید اختصاص داده شود و به برخی از امور دیگر که لازمه جامعه اسلامی هستند، بودجه‌ای اختصاص داده نشود؛ مانند رفع فقر که ممکن است اشخاصی هم از دولت و هم از سوی مراجع تقلید وجوهاتی دریافت نمایند، اما عده‌ای دیگر از این شرایط محروم بمانند. علت اصلی این مشکل نداشتن سامانه اطلاعاتی مشترک در مصرف وجوهات و یا مشخص نبودن وظایف در حوزه مصارف است.

۳- کم‌توجهی بخشی از جامعه به پرداخت وجوهات شرعی که یکی از دلایل آن، وضعیت ساختار موجود در نظام منابع مالی اسلامی و مالیات‌های متعارف است. در واقع بسیاری از افراد، به دلیل پرداخت مالیات از پرداخت خمس و زکات اجتناب می‌ورزند و پرداخت مالیات را توجیهی برای پرداخت نکردن خمس و زکات می‌دانند. هر چند این توجیه ناصواب است، اما واقعیت جامعه ما حاکی از آن است که این شرایط وجود دارد و البته قابل حل است. از طرفی ساختار موجود هیچ نوع انگیزه‌ای برای پرداخت خمس و زکات ایجاد نمی‌کند. در حالی که این امکان وجود دارد که ساختار به گونه‌ای طراحی شود که چنین انگیزه‌ای را فراهم آورد.

۴- غفلت از دو منبع مهم از منابع مالی اسلامی یعنی زکات و خمس در تأمین بودجه کشور علی‌الخصوص در شرایطی که به دنبال کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و استقلال مالی دولت هستیم. مخصوصاً اینکه تحقیقات تجربی نشان داده است که در سال‌های اخیر ظرفیت بالقوه خمس و زکات در جامعه ما از درآمدهای مالیاتی دولت بیشتر بوده است و مقدار آن به حدی بوده است که برای رفع فقر در جامعه کفایت کند. لذا می‌توان از خمس و زکات با حفظ قوانین شرعی برای تأمین بودجه دولت استفاده کرد.

۵- غفلت از ظرفیت‌های فرهنگی جامعه به منظور کاهش فرار مالیاتی: به نظر می‌رسد با توجه به پتانسیل فرهنگی و سرمایه اجتماعی بالایی که در جامعه مسلمانان نسبت به پرداخت خمس و زکات به عنوان یک امر عبادی واجب وجود دارد و بسیاری از مردم به دلیل اعتقادات خویش از آن فرار نمی‌کنند، این ظرفیت قابل تسری به نظام یکپارچه مالیاتی نیز است که خمس و زکات و نیز مالیات‌های متعارف جزئی از آن هستند و این امکان به وجود می‌آید که فرار مالیاتی تا حد قابل‌قبولی کاهش یابد.

۶- تبلیغات رسانه‌های معاند و دشمن اسلام مبنی بر وجود فساد در مصارف وجوهات شرعی: این در حالی است که مراجع معظم تقلید از بزرگ‌ترین سرمایه‌های این نظام هستند و تخریب وجهه ایشان در واقع تخریب وجهه نظام محسوب می‌شود. بر همین اساس این امکان وجود دارد که در ساختار جدید، با گونه‌ای از شفاف‌سازی در مخارج، اولاً. از این تبلیغات منفی فرو بکاهیم و ثانیاً. با ارائه شفاف فهرست خدمات مالی که مراجع داشته‌اند، خوش‌بینی مضاعفی را در بین مردم ایجاد نماییم و زمینه تشویق ایشان به پرداخت خمس و زکات را فراهم آوریم و نهایتاً اینکه با در اختیار داشتن سامانه اطلاعاتی مشترک، در بُعد مصارف از کارهای موازی از یک‌سو و بی‌نصیب گذاشتن برخی از امور لازم از سوی دیگر اجتناب ورزیم.

۷- در بُعد خمس معادن باید اشاره کرد که طبق فتوای فقهای شیعه، خمس به معدن نیز تعلق می‌گیرد و بر افراد واجب است که پس از کسر هزینه‌ها یک پنجم آنچه که را استخراج کرده‌اند به عنوان خمس پرداخت نمایند. حال اگر قرار باشد که دولت از معدن مالیات هم بگیرد، برای فرد استخراج‌کننده چه انگیزه‌ای باقی خواهد ماند تا به فعالیت در حوزه معدن بپردازد، جز اینکه از پرداخت خمس اجتناب ورزد....