کتاب عدل در نهج البلاغه

کتاب عدل در نهج البلاغه نوشته‌ی نورالله علیدوست خراسانی اثری پژوهشی است که به بررسی مفهوم عدالت در سخنان، نامه‌ها و حکمت‌های امام علی (ع) در نهج‌البلاغه می‌پردازد. این کتاب توسط انتشارات دانشگاه امام صادق منتشر شده است و تلاش دارد با رویکردی تحلیلی، ابعاد مختلف عدل و ظلم را از منظر امام علی (ع) واکاوی کند. نویسنده با استناد به خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار نهج‌البلاغه، به تبیین جایگاه عدالت در نظام فکری و اجتماعی امام علی (ع) می‌پردازد و سعی دارد این آموزه‌ها را با نیازهای امروز جامعه اسلامی پیوند بزند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب عدل در نهج البلاغه

کتاب عدل در نهج البلاغه به قلم نورالله علیدوست خراسانی، اثری است که به صورت نظام‌مند به واکاوی مفهوم عدالت در نهج‌البلاغه پرداخته است. این کتاب در سه فصل اصلی، به ترتیب به بررسی مولفه‌های معنایی عدل در خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار نهج‌البلاغه می‌پردازد. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا با مقدمه‌ای درباره اهمیت عدالت در اندیشه امام علی (ع) آغاز می‌شود و سپس با تحلیل دقیق آیات و روایات مرتبط، جایگاه عدالت را در ابعاد فردی، اجتماعی و حکومتی تبیین می‌کند. نویسنده با بهره‌گیری از منابع معتبر و شرح‌های مختلف، تلاش کرده است تا مفاهیم کلیدی عدل و ظلم را از منظر امام علی (ع) روشن سازد و نشان دهد که عدالت نه‌تنها یک اصل اخلاقی، بلکه بنیانی برای بقای جامعه و سعادت انسان‌هاست. کتاب همچنین به چالش‌های اجرایی عدالت و پیامدهای ظلم در جامعه اسلامی اشاره دارد و با ارائه نمونه‌هایی از سیره امام علی (ع)، راهکارهایی برای تحقق عدالت در زندگی معاصر پیشنهاد می‌دهد.

خلاصه کتاب عدل در نهج البلاغه

کتاب عدل در نهج البلاغه با مقدمه‌ای درباره اهمیت عدالت در اندیشه امام علی (ع) آغاز می‌شود و سپس در سه فصل اصلی، ابعاد مختلف این مفهوم را بررسی می‌کند. فصل نخست به مولفه‌های معنایی عدل در خطبه‌های نهج‌البلاغه اختصاص یافته است. در این بخش، نویسنده با استناد به خطبه‌هایی مانند خطبه ۱۵، ۲۳، ۸۳ و ۸۷، نشان می‌دهد که امام علی (ع) عدالت را نه‌تنها در سطح فردی، بلکه به‌عنوان اصلی فراگیر در جامعه و حکومت مطرح می‌کند. برای مثال، در خطبه ۱۵، بازگرداندن اموال غصب‌شده به بیت‌المال و تأکید بر گشایش عدالت برای عموم مردم، به‌عنوان نمونه‌ای از اجرای عدالت اجتماعی مطرح شده است. همچنین در خطبه ۲۳، بر اهمیت صله‌رحم و کمک به بستگان نیازمند به‌عنوان بخشی از عدالت اجتماعی تأکید شده است. در فصل دوم، مولفه‌های معنایی عدل در نامه‌های نهج‌البلاغه بررسی می‌شود. نویسنده با تحلیل نامه‌هایی مانند نامه ۲۵، ۲۷ و ۵۳، به نقش عدالت در رفتار حاکمان و مسئولیت‌های اجتماعی می‌پردازد. در این بخش، عدالت به‌عنوان معیاری برای سنجش عملکرد زمامداران و راهنمایی برای رفتار با مردم معرفی شده است. امام علی (ع) در نامه‌های خود، حاکمان را به رعایت انصاف، تواضع و مقابله با ظلم توصیه می‌کند و بر این نکته تأکید دارد که ستمکاری هرگز جایگزین عدالت نخواهد شد. فصل سوم به بررسی مولفه‌های معنایی عدل در کلمات قصار نهج‌البلاغه اختصاص دارد. در این بخش، نویسنده با استناد به حکمت‌هایی مانند حکمت ۳۱، ۲۲۰ و ۴۳۷، عدالت را به‌عنوان یکی از پایه‌های ایمان و عامل توازن در جامعه معرفی می‌کند. در این حکمت‌ها، عدالت به‌عنوان قانونی همگانی و شریف‌تر از سایر ارزش‌ها توصیف شده است. همچنین بر این نکته تأکید شده که اجرای عدالت، هر چیزی را در جای خود قرار می‌دهد و جامعه را از آسیب‌های ظلم و بی‌عدالتی مصون می‌دارد. در بخش‌های مختلف کتاب، علاوه‌بر تحلیل مفهومی، نمونه‌هایی از سیره عملی امام علی (ع) در اجرای عدالت و مقابله با ظلم ارائه شده است. نویسنده با بررسی روایات و احادیث مرتبط، تلاش کرده است تا نشان دهد که عدالت از منظر امام علی (ع)، نه‌تنها یک ارزش اخلاقی، بلکه ضرورتی برای پایداری جامعه و رشد معنوی انسان‌هاست. در پایان، کتاب با جمع‌بندی نکات کلیدی و ارائه راهکارهایی برای تحقق عدالت در جامعه معاصر به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب عدل در نهج البلاغه را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند، به یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم اخلاقی و اجتماعی در اندیشه اسلامی می‌پردازد. ویژگی شاخص آن، بررسی دقیق و نظام‌مند آیات، روایات و سخنان امام علی (ع) درباره عدالت است که به خواننده امکان می‌دهد با ابعاد مختلف این مفهوم آشنا شود. همچنین، کتاب با ارائه نمونه‌های عینی از سیره امام علی (ع)، نشان می‌دهد که عدالت چگونه می‌تواند در زندگی فردی و اجتماعی تحقق یابد. از دیگر دستاوردهای مطالعه این اثر، آشنایی با چالش‌های اجرایی عدالت و پیامدهای ظلم در جامعه اسلامی است. این کتاب می‌تواند به عنوان منبعی برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به مطالعات اسلامی و اخلاق اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد و زمینه‌ای برای تأمل بیشتر درباره نقش عدالت در ساختار جامعه فراهم آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران حوزه علوم اسلامی، دانشجویان رشته‌های الهیات و معارف اسلامی، علاقه‌مندان به اندیشه‌های امام علی (ع) و کسانی که دغدغه عدالت اجتماعی و اخلاقی دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای افرادی که به دنبال فهم عمیق‌تر از مفاهیم عدالت و ظلم در متون دینی هستند، این اثر مناسب است.