کتاب آموزش و یادگیری تاریخ

کتاب الکترونیکی «آموزش و یادگیری تاریخ» نوشتهٔ جف تیمینز و کیت ورنون و کریستین کینیلی با ترجمه محمد غفوری در انتشارات سمت به چاپ رسیده است. پیدایش رویکردهای نو در تاریخ‌‎نگاری و شکل‌‎گیری انتظارات جدید اجتماعی از تدریس رشته‌‎های علوم انسانی، به‎‌ویژه تاریخ، در سطح آموزش عالی سبب شده است تا انقلاب بزرگی در رویکردهای موجود به تدریس و یادگیری تاریخ رخ دهد. گذشته از آن افزایش کمی و کیفی دانشجویان رشتهٔ تاریخ و تنوع خاستگاه‌‎ها و گرایش‌‎های فرهنگی و اجتماعی آن‌ها موجب شده است تا تمهید شیوه‌‎های جدید تدریس و یادگیری تبدیل به نیازی جدی شود. نویسندگان کتاب حاضر با بررسی شیوه‎‌های برنامه‌‎ریزی درسی و رویکردهای یادگیری و تدریس در چندین دانشگاه معتبر دنیا کوشیده‌‎اند تا علاوه بر ارائهٔ تصویری دقیق از رویکردهای موجود در این زمینه به ارائهٔ راهکارهایی بپردازند که ترکیبی از عناصر تأثیرگذار در هر دو رویکرد عمده موجود در این عرصه باشد، یعنی رویکردهای محتوابنیاد و مهارت‎‌بنیاد. نویسندگان معتقدند که تحقق رسالت آموزش دانشگاهی تاریخ در گرو اتخاذ رویکردی است که بتواند اهداف این دو رویکرد را به طور هم‌‎زمان محقق کند.

درباره کتاب آموزش و یادگیری تاریخ

اين كتاب، برای ارائهٔ يافته‌ها و خط‌مشی بحث، به شش فصل تقسيم شده است:

فصل اول اساساً جنبه‌ای «صحنه‌پردازانه» دارد و هدف آن مرور كلی سیرتحول تدریس تاریخ در آموزش عالی بریتانیا و كشورهای دیگراست و از این رهگذر بستری فراهم مـیكنـد بـرای مضـامینی كـه در فصل‌های بعد بررسی می‌شود.

در فصل دوم به موضوع بسیار مهـم پیشـرفت مـی‌پـردازیم. دغدغـهٔ ایـن فصـل بررسـی شیوه‌هایی است كه از طریق آن‌ها می‌توان فعالیت‌هایی چالش‌برانگیز بـرای دانشـجویان تـدوین كرد، به گونه‌ای كه موجب پیشرفت دانشجویان در حین انجام برنامه‌های مطالعـاتیشـان شـود.

در فصول بعد به ابعاد مختلف درسگانی پرداخته‌ایم و هر جا كه زمینه برای پیشرفت و تفـاوت میسر بوده، بدان اشاره كرده‌ایم. این فصل‌ها افق بحث را گسترش می‌دهند تا ملاحظـات دیگـر را نیز دربرگیرد.

فصل بعد به مهارت‌ها می‌پردازد، موضوعی كـه مشـاجرات و مباحـث بسـیاری در میـان مورخان برانگیخته است. در تقابل گذاشتنِ مهارت و محتوا كار اشـتباهی اسـت، امـا هنـوز هـم تردیدهایی وجود دارد در مورد اینكه آیـا برجسـته كـردن مهـارت‌هـا بـه معنـای تنـزل جایگـاه معرفت به گذشته است؛ با اینهمه، مهارت‌های مربوط به توانایی حقیقـی بـرای مطالعـهٔ تـاریخ، مدتها هستهٔ اصلی و جهت‌گیری این موضوع را تشـكیل داده و همچنـان عامـل سـازمان‌دهـی اغلب برنامه‌ها در مقطع كارشناسی تاریخ است.

فصل آخر با ارزیابی كارهای دانشجویان تاریخ سروكار دارد. قسمت بیشترِ این فصل به مسائلی اختصاص دارد كه دقیقاً به آنچه ارزشیابی می‌شود مربوط است، مانند معیارهای ارزیابی و دستورالعملهایی برای تشخیص سـطوح مختلفـی كـه دانشـجویان بایـد طبـق ایـن معیارهـا و دستورالعمل‌ها به آن سطوح برسند.

بخش نتیجه‌گیری دربارهٔ این است كه با توجه به شرایط متغیری كـه مورخـان آمـوزش عالی بـا آن مواجـه‌انـد، چگونـه مـی‌تـوان رونـد توسـعهٔ برنامـه‌هـای آموزشـی و سرفصـل‌هـا و رویكردهای یادگیری و تدریس در برنامه‌های مقطع كارشناسی تاریخ را بهبود بخشید. باور بـر آن است كه با بازبینی روال‌های موجود، می‌توان انتظار داشت به دستاوردهای بسـیاری برسـیم. این بازبینی را با توجه به نتایج حاصل از تحلیل مزایای محك‌زنی انجام می‌دهیم و خصوصـاً بـه آن دسته از مزایای آن [توجه داریم] كه در خدمت بیان دقیق و روشن‌سازی منطق رویكردهای درپیش‌گرفته‌شده برای دانشجویان كنونی و آینده است.

کتاب آموزش و یادگیری تاریخ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به دانشجویان رشتهٔ تاریخ پیشنها می‌شود.

بخشی از کتاب آموزش و یادگیری تاریخ

این تحولات پرسش‌‌هایی جدی دربارهٔ ماهیت و اهداف تاریخ، و در نتیجه دربارهٔ آنچه باید به نسل‌های آیندهٔ مورخان و حوزهٔ گسـترده‌تـر كـاریشـان منتقـل شـود مطـرح می‌‌كننـد. تقسیم‌بندی‌های درونی در این حوزه ما را ملزم می‌‌كنند كه به دقت دربارهٔ چیزی بیندیشـیم كـه به دانشجویان تدریس می‌شود و نیز در این باره كه چگونه باید به رشتهٔ خـویش توجـه و آن را درك كنند. پاسخگویی در قبال حوزهٔ عمومی‌ نیاز بـه فهـم و آگـاهیرسـانی دربـارهٔ موضـوع، اقتضا و اهمی‌ت این رشتهٔ دانشگاهی را بیشتر می‌كند. فشـار‌های ن‌هادی تـأثیر بسـیاری بـر نحـوهٔ آموزش دانشجویان می‌گذارد كه روز به روز تنوع بیشتری پیدا می‌كنند و لذا آمـوزش معنـادار ترغیب می‌شود. نظارت دقیـق بیرونـی چهـره‌‌های دانشـگاهی و كارفرمایـانِ آن‌ها را ملـزم بـه پاسـخگویی بسـیار بیشـتری می‌كنـد، یعنـی هـم كسـانی كـه در بیـرون از دانشـگاه خوا‌هان دستاورد‌های قابل دفاع و سودمند برای سرمایه‌گذاری خویش هستند و هم خود دانشجویان كه به همی‌ن سان خوا‌هان كسب چیزی ارزشمند در پایان تحصیلات خویش هسـتند؛ امـا بـه هنگـام كالاسازی آموزش عالی، دیگر چه چیزی از تلاش لیبرال و انسانی برای فهم گذشتهٔ انسـان بـر جای می‌ماند؟ دگرگونی‌ها و چالش‌های پیش روی تاریخ، از بسیاری جهات، پرده از تنش‌ها و تضاد‌های دیرپایی برداشته كه تاكنون در لفافهٔ پیش‌فرض‌های بـدیهی پنهان نگـه داشـته شـده بودند. اگر این مشكلات باعث شود مورخان به این مسائل با دقت بیشتری بپردازنـد، بـه تحقـق هدفی ارزشمند یاری رساند‌ه‌اند.