کتاب شرح گزیده روایات کافی

کتاب شرح گزیده روایات کافی نوشته علی نصیری است. این کتاب را انتشارات وحی و خرد برای تمام علاقه‌مندان به دین مبین اسلام منتشر کرده است.

درباره کتاب شرح گزیده روایات کافی

از میان کتاب‌های حدیث به‌جا مانده در تاریخ اسلام، کتاب «کافی شریف» اثر ثقة الإسلام کلینی جایگاه بسیار رفیعی دارد که قدرت مولف، قدمت و تدوین کتاب در عصر غیبت صغرا، جامعیت نسبی نسبت به روایات اعتقادی، اخلاقی و فقهی و استواری روایاتِ گردآوری شده در آن را می‌توان از جمله عواملی نام برد که به آن این جایگاه والا را بخشیده است.

احادیث را پس از قرآن باید دومین منبع شناخت دین دانست که می‌توان گزاره‌ها و آموزه‌های دینی را از آنها استخراج کرد و با تکیه به آنها از جامعیت و جاودانگی اسلام به عنوان آخرین دین آسمانی دفاع کرد.

نقش احادیث در این زمینه تا بدان پایه است که گاه از آن به عنوان مادر علوم اسلامی یاد می‌شود که در آغاز علومی همچون تفسیر، کلام، فقه، تاریخ و سیره را در دامن خود جای داد و پروراند؛ چنان که پس از استقلال این علوم از حدیث، هم چنان وابستگی و نیاز آنها به احادیث پابرجا مانده است؛ زیرا کدام مفسر، متکلم، فقیه و مورخی است که در مباحث خود به احادیث نیاز نداشته باشد. بر این پایه است که رسول اکرم (ص) در آخرین خطبه خود در حجة الوداع از قرآن و اهل بیت؛ یا همان حاملان سنت، به عنوان دو میراث ارزشمند خود یاد کردند.

در این کتاب واژه‌های دشوار هر روایت با واکاوی آراء واژه‌شناسان و با کمک سایر قرائن مورد بررسی قرار گرفته است. در عموم موارد دیدگاه شارحان حدیث و عمدتاً دیدگاه‌های فیض کاشانی در وافی، ملاصالح مازندرانی در شرح أصول الکافی و دیدگاه علامه مجلسی در دو کتاب بحار الانوار و مرأة العقول مورد توجه قرار گرفته است.  در بررسی هر روایت، سایر آیات و روایات همسو و همصدا که می‌توانست به فهم جامع‌تر از روایت کمک رساند، مورد بازخوانی قرار گرفت. در پایان بررسی اکثر روایات، مباحثی با هدف نشان دادن نظرگاه جامع دین در باره موضوع روایت بازتاب یافته است؛ مباحثی همچون جایگاه مطالعات حدیثی، جایگاه نماز، اباحه‌گری آفت دین‌داری و جایگاه حلم از این جمله هستند.

خواندن کتاب شرح گزیده روایات کافی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به شناخت بهتر احادیث پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب شرح گزیده روایات کافی

دوران حیات مرحوم کلینی با پایان یافتن بهره حضوری و مستقیم از حضور امامان شیعه (ع) و شروع دوران غیبت صغرا و بهره‌گیری غیر مستقیم، همراه بود. در حقیقت، محدثان سخت کوش، پیش از او، طی سالیان متمادی، از دوران حضرت امیر تا عصر امام حسن عسکری به ویژه در عصر صادقین (ع) کوشیدند تا سنت اهل بیت را نگاشته و به عنوان میراثی گرانسنگ برای نسل‌های پس از خود به یادگار گذارند.

یکی از نتایج این تلاش‌های تحسین برانگیز، فراهم آمدن نگاشته‌های اوّلیه و غیر منسجم، به نام اصول اربعمأة (اصول چهارصدگانه) بوده است. گرچه بزرگانی همچون: احمد بن محمد بن خالد برقی (م ۲۷۴)، محمد بن صفار (م ۲۹۰)، حمیدی قمی (م ۳۰۰) به ترتیب کتاب‌های: المحاسن، بصائرالدرجات، و قرب‌الاسناد را نگاشتند، اما با توجه به حجم میراث روایی شیعه، بر جای مانده طی دو و نیم سده و نیز عدم جامعیت این کتاب‌ها تدوین کتابی که بتواند به پراکندگی این نگاشته‌های اّولیه سامان دهد، روز به روز ضروری‌تر به نظر می‌رسید. 

مرحوم کلینی در مقدمه کافی در این باره چنین می‌گوید:

«ای برادر! آگاه شدم از آن شکایت که نسبت به مردم زمان نمودی، که: ایشان بر نادانی با هم سازش نموده و در آبادانی راه جهالت، همدست و کوشایند تا آنجا که نزدیک است دانش از ایشان رخت بربندد و ریشه کن گردد... یادآور شدی که مطالبی برایت مشکل شده که به واسطه اختلاف روایات وارده در آنها، حقیقت آنها را نمی‌فهمی و دانسته‌ای که اختلاف روایت، مربوط به اختلاف علل و اسباب آن است و گفتی که: به دانشمند مورد اعتمادی که در این قسمت وارد باشد، دسترسی نداری تا با او مذاکره و گفتگو کنی و گفتی که: می‌خواهم کتابی داشته باشم که تمام بخش‌های علم دین، در آن باشد تا طالب علم را بی‌نیاز کند و مرجع طالب هدایت باشد و کسی که عمل به اخبار صحیح امامان صادق و سنت‌های ثابت شده مورد عمل را خواهد از آن مرجع و کتاب برگیرد و واجبات خدا و سنت پیامبر (ص) به کمک آن ادا شود.»

نام نویسنده نامه، که مرحوم کلینی، از او به عنوان برادر دینی یاد کرده، به روشنی مشخص نیست؛ اما برخی احتمال داده‌اند که او محمد بن احمد بن عبدالله بن قضاعه صفوانی یا محمد بن نعمانی است. به هر روی، در پی چنین نامه‌ای که نشانگر وجود دغدغه‌های دینی در آن آشکار بوده، مرحوم کلینی، کار سترگ تدوین کافی را آغاز کرد.