کتاب اجتهاد روایت محور و فقاهت محور

کتاب اجتهاد روایت محور و فقاهت محور نوشته علی نصیری است، کتاب اجتهاد روایت محور و فقاهت محور را انتشارات وحی خرد برای تمام علاقه‌مندان به علوم دینی منتشر کرده است.

درباره کتاب اجتهاد روایت محور و فقاهت محور

آموزه‌ها و گزاره‌های فقهی دین را می‌توان در آیات قرآن و روایات اهل بیت جستجو کرد. بر اساس نظرگاه عموم فقیهان، حدود پانصد آیه در قرآن به این دست از گزاره‌ها اختصاص یافته است؛ با صرف‌نظر از پدیده تکرار، روایات فقهی سی و پنج هزار روایت را دربرمی‌گیرد. 

اجتهاد در لغت از ریشه «جهد» به معنای تلاش و کوشش است و در اصطلاح تعاریف مختلفی برای آن ارایه شده است.

 با صرف‌نظر از ملاحظات و مناقشاتی که بر این تعاریف می‌توان وارد کرد، باید اذعان کرد بازخوانی تاریخ فقه شیعه، نشان می‌دهد که از آغاز تا کنون؛ چهار روش در زمینه واکاوی مباحث فقهی مورد توجه فقیهان قرار گرفته است که عبارتند از: ۱. اجتهاد روایت‌محور؛ ۲. اجتهاد فقاهت‌مدار و روایت‌محور؛ ۳. اجتهاد فقاهت‌محور و روایت‌مدار؛ ۴. اجتهاد روایت‌محور و فقاهت‌مدار.

این کتاب سعی دارد این اجتهاد روایت محور و فقاهت محور در این کتاب به شکل گسترده بررسی کند.

خواندن کتاب اجتهاد روایت محور و فقاهت محور را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به علوم دینی پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب اجتهاد روایت محور و فقاهت محور

۱. اجتهاد روایت‌محور؛ در این نوع از اجتهاد، تاکید و اهتمام اصلی و اساسی فقیه ذکر روایات و پرهیز از اظهار نظر پیرامون مدالیل آنها و واگذاری استخراج گزاره‌های فقهی به مخاطبان جز در موارد خاص است.

۲. اجتهاد فقاهت‌مدار و روایت‌محور؛ در این نوع از اجتهاد، تکیه اصلی و اساسی فقیه یادکرد و توجه به متون روایات است؛ با این تفاوت که نخست دیدگاه فقهی را ذکر کرده و پس از آن از روایات به عنوان شواهد آن دیدگاه بهره می‌گیرد. یادکرد همه روایات هر باب از ویژگی‌های این روش است.

۳. اجتهاد فقاهت‌محور و روایت‌مدار؛ در این نوع از اجتهاد، تاکید و اهتمام اصلی و اساسی فقیه، برشمردن دیدگاه فقیهان و بررسی همه جانبه آن دیدگاه و در نهایت تلاش برای دفاع یا ردّ آن یا ارایه نظریه جدید است و در مرحله دوم روایات به صورت محدود مورد توجه قرار می‌گیرد.

۴. اجتهاد روایت‌محور و فقاهت‌مدار؛ در این از نوع از اجتهاد، تاکید و اهتمام آغازین و اساسی فقیه برشمردن همه روایات هر باب و بررسی همه جوانب سندی و متنی آنها است و در مرحله دوم بازخوانی آراء و دیدگاه‌های فقیهان مورد توجه قرار می‌گیرد.

اینک به اجمال به معرفی این چهار روش می‌پردازیم.

. اجتهاد «روایت‌محور»

همان‌گونه که اشاره شد، مقصود از روش «اجتهاد روایت‌محور» که بیشتر مورد توجه محدثان و اخباریان است، آن است که فقیه به جای ارایه دیدگاه‌های فقهی و نقض و ابرام آنها، نصّ عبارت‌های معصوم را نقل کرده و آن را مبنای فتوای خود قرار می‌دهد.

این کار از آغاز تاکنون به سه صورت انجام گرفته است:

۱. بسان والد شیخ صدوق؛ یعنی علی بن بابویه قمی (م ۳۲۹) در کتاب فقه الرضا، نص روایات معصومان به صورت تضمین، مورد توجه قرار گرفته و بسان رساله‌های توضیح المسائل دوران ما، فتاوا و دیدگاه‌های فقهی در آن انعکاس می‌یابد. به عبارت روشن‌تر، در متن کتاب نصّ روایات ذکر نشده، اما عبارت‌های مولف سراسر برگرفته از متن روایات است.

۲. بسان روشی که شیخ صدوق (م ۳۸۱) در کتاب من لا یحضره الفقیه دنبال کرده است، گاه عین روایات و گاه متن فتوا و دیدگاه‌های فقهی ذکر می‌شود.