کتاب راگاهای شمال و جنوب هند

کتاب راگاهای شمال و جنوب هند نوشته جرج راکرت و دیگران پژوهشی در موسیقی سنتی هند است که با ترجمه مریم تحویلدرای منتشر شده است.

موسیقی هند یکی از گنجینه‌های غنی موسیقی جهان به‌شمار می‌رود. این هنر ریشه در فرهنگ و تمدن شبه قاره هند دارد و قدمت آن به سه‌هزار سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد. زندگی مردمان این سرزمین به شکل چشم‌گیری با موسیقی و رقص پیوند خورده است و هند‌ی‌ها از دوران باستان به موسیقی توجه نشان داده و آن را هنری مقدس و الهی می‌دانستند. آنها نت‌ها را به خدایان نسبت می‌دهند و آواز برای هندیان از آداب دینی محسوب می‌شود و اجراکنندگان موسیقی اعم از خواننده و نوازنده به دلیل جنبه‌های الوهی موسیقی همواره در اجرای آن دقت و وسواس به خرج می‌دادند تا این موسیقی دچار تحریف نشود. آ نها معتقدند اجرای نادرست نغمات، خشم خدایان را برمی‌انگیزد به همین جهت هنرمندان هندی همواره در حفظ اصالت موسیقی‌شان کوشا هستند.

موسیقی هند به دو بخش شمال و جنوب تقسیم می‌شود. موسیقی شمال هند را «هندوستانی» و موسیقی جنوب هند را «کارناتیک» گویند. دو عنصر مهم موسیقی هندی راگا و تالا هستند. راگاها قالب‌های ملودیک موسیقی هند را در برمی‌گیرند و تالاها چرخه‌های ریتمیک موسیقی هند هستند. ارائه تعاریف مختصر در مورد این عناصر کار دشواری است و روشن کردن زوایای هر یک از آنها نیازمند شرح و تفصیل است.

 درباره کتاب راگاهای شمال و جنوب هند

این کتاب به شرح ویژگی‌های راگاهای شمال و جنوب هند می‌پردازد. بخش اول این کتاب با عنوان «راگاهای هندوستانی» و بخش دوم با عنوان «راگاهای کارناتیک» ترجمه مقالاتی از جلد پنجم «دانشنامه ی موسیقی جهان (گارلند)» هستند که به جنوب آسیا و شبه قاره هند اختصاص یافته‌اند. دانشنامه گارلند کتابی مرجع در ده جلد است که به فرهنگ موسیقی جهان می‌پردازد. این کتاب به لحاظ میزان اهمیت، همپای «دیکشنری گرو» است با این تفاوت که در کتاب گارلند به جزئیات بیشتری پرداخته شده و موسیقی مناطق مختلف در آن به تفصیل شرح داده شده‌اند.

ماهیت اصطلاح سانسکریت راگا در موسیقی هندی در بسیاری از موسیقی‌های سایر مناطق جهان پوشیده مانده است. در مفهوم کلی، این کلمه به واژه«رنگ » بازمی‌گردد و به‌طور مشخص‌تر به حس یا حالت به وجود آمده از طریق ترکیب یا توالی خاصی از نغمات اطلاق می‌شود. از نظر ریشه‌شناسی، این کلمه به «رنگا» به معنی رنگ بازمی‌گردد. در یک جمله به زبان سانسکریت از دوران باستان نقل شده که«آنچه ذهن را با رنگ می‌آمیزد، راگاست.» در تمام طول تاریخ و در اکثر فرهنگ‌ها تجربه موسیقایی با مفهوم و تأثیر حسی به وضوح گره خورده‌اند. از زمان مؤلفین اولیه موسیقی تا مؤلفین عصر حاضر، بحث حالت و رنگ و ایجاد حس در موسیقی، اغلب نقطه شروع مباحث موسیقی بوده است.

ازنظر مفهوم فنی و تکنیکی، راگا می‌تواند به‌عنوان وضعیتی میان گام و مُد مشتمل بر خطوط پیوسته و خنثای صعودی و نزولی و یک آواز پیش‌ساخته یا ملودی پراحساس توصیف شود. در فرم‌های انتزاعی‌شان، اغلب راگاها جایی بین این دو قطب قرار می‌گیرند. از نظر گام‌شناسی، اجراکننده مجاز است که آزادانه بدون مسائل مربوط به الگوهای لحنی متعاقب، میان نغمات راگا حرکت کند؛ اگرچه در قطعات پیش‌ساخته اجراکننده باید محدوده اصلی یک ملودی پیچیده را حفظ کند، اکثر موسیقی‌دان‌ها وقت خود را صرف تحقق امکانات وجدآور و خلسه‌آور قطعات و کنار آمدن با محدودیت‌های یک راگا می‌کنند و به‌واسطه‌ی این فضای میانی است که می‌توانند بسیاری از امکانات صوتی را که نمونه‌ای از همه راگاهاست بیابند و از آنها بهره‌برداری کنند.

 خواندن کتاب راگاهای شمال و جنوب هند را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

پژوهشگران حوزه موسیقی ملل مخاطبان این کتاب‌اند.