کتاب دین و دیپلماسی عمومی

کتاب دین و دیپلماسی عمومی نوشته رضا بختیاریان و ناصر اسدی یکی از کتب تخصصی انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) برای دانشجویان و طلاب است.

انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین ناشران دانشگاهی کشور به‌طور ویژه و تخصصی در حوزه‌های مطالعاتی بین‌رشته‌ای فعالیت می‌نماید.

این انتشارات به مثابه بازوی ترویجی دانشگاه اسلامی مرجع کشور، طی قریب به ۲۰ سال فعالیت در حوزه‌های علوم انسانی و اسلامی در راستای افق‌گشایی مرزهای دانشی و تاکنون توانسته است با قریب به ۱۰۰۰ عنوان اثر تألیفی، تنظیمی، تدوینی و ترجمه‌ای، پاسخگوی بخشی از نیاز روزافزون جامعه علمی کشور باشد.

کسب رتبه اول و برگزیده شدن در جشنواره‌های مختلف سبک زندگی، کتاب سال دانشگاهی، کتاب سال دانشجویی، کتاب سال ایران، کتاب سال بانوان، فارابی، کتاب مقاومت، کتاب فصل ج.ا.ایران، پژوهش فرهنگی سال ج.ا.ایران و دکترین مهدویت از جمله جوایز و افتخارات این انتشارات است.

انتشار بیش از ۴۰۰ عنوان کتب میان‌رشته‌ای در زمینه علوم انسانی ـ اسلامی، انتشارات دانشگاه‌ را یکی از پیشگامان تهیه و طبع این آثار در کشور به‌شمار می‌‌آورد. همچنین ایجاد ظرفیت تولید سالانه بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب نشر اولی و تحقق این ظرفیت در ادوار مختلف، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) را در رسته ناشران حرفه‌ای کشور قرار داده است.

درباره کتاب دین و دیپلماسی عمومی

انقلاب‌ها و از جمله انقلاب اسلامی ایران، اولویت خویش در روابط خارجی کشور را ارتباط‌گیری با مردم سایر کشورها و مجاب‌سازی و جلب نظر آنها قرار می‌دهد. این سیاست، یعنی جلب و جذب قلوب مردم و مخاطب قرار دادن آنها در سیاست خارجی، چند دهه‌ای است که با عنوان «دیپلماسی عمومی» شناخته شده است.

به این ترتیب اصل در انقلاب‌ها و نظام‌های انقلابی دیپلماسی عمومی است تا دیپلماسی رسمی. به همین جهت دولت‌هایی که مردمان آنها تحت تأثیر ایدئولوژی یک انقلاب پیروز قرار می‌گیرند، رهبران این انقلاب‌ها را متهم به دخالت در امور داخلی خود می‌نمایند، در حالی که آنچه در عالم بیرون اتفاق می‌افتد، بازتاب انقلاب‌ها و نفوذ معنوی و ایدئولوژیک آنها در ملل همسو و همفکر است.

به همین جهت در جستجوی علل انقلاب در جوامع، یکی از مواردی که ذکر می‌شود این است که باید دید در نزدیکی یا همسایگی کشور مورد بحث، به تازگی انقلابی اتفاق افتاده است یا خیر؟ این بدین معناست که انقلاب‌های بزرگ به خودی خود الهام‌بخش بوده و صادر می‌شوند یا به تعبیر علمی‌تر، در جهان خارج از خود بازتاب می‌یابند.

در تعبیری دیگر، انقلاب‌ها خصوصاً انقلاب‌های بزرگ، ذاتاً دارای «قدرت نرم» هستند. انقلاب‌ها با قدرت نرم متولد می‌شوند. به عبارت دیگر انقلاب‌ها قدرت نرم سرخود هستند. همین قدرت نرم آنهاست که توان اقناع‌سازی دیگران و نفوذ در قلوب توده‌های مستعد حرکت و قیام را تولید می‌کند. گاه ظرفیت و توان این قدرت نرم آنقدر بالاست، که کشورهای هدف با همه قدرت گسترده سخت خود یارای ایستادگی در برابر آن را پیدا نمی‌کنند. به همین جهت است که یکی از راه‌های متداول برای مقابله با قدرت نرم انقلاب‌ها، راه انداختن جنگ‌های منطقه‌ای علیه آنها، توسط رقبای ایدئولوژیک و دشمنان است. همان‌گونه که در مورد انقلاب‌های فرانسه، روسیه و ایران خیلی زود و البته بسیار گسترده و عمیق این اتفاق افتاد.

قدرت نرم پشتوانه دیپلماسی عمومی است. به تعبیر دیگر قدرت نرم و دیپلماسی عمومی دو روی یک سکه محسوب می‌شوند. قدرت نرم منبعی برای دیپلماسی عمومی و دیپلماسی عمومی ابزاری برای قدرت نرم محسوب می‌شود و این هر دو در انقلاب‌ها زوج مکمل معجزه‌بخشی را تشکیل می‌دهند که باعث گسترش مرزهای ایدئولوژیک انقلاب‌ها و نیز عامل بسط و گسترش عمق راهبردک آنها، حتی تا سرزمین‌های دوردست می‌شود.

زمانی که در سال ۱۳۵۶-۱۳۵۷ انقلابی بزرگ در ایران اتفاق افتاد، همگان را اجماع بر این بود که ایدئولوژی این انقلاب، «اسلامی» است. در نتیجه اسلام به مثابه یک ایدئولوژی در عمل تبدیل به منبع قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران گشت. این اسلام انقلابی، خیلی زود توانست، از بالای سر دولت‌ها، با توده‌های مردم مسلمان در منطقه و جهان ارتباط مثبت و اثرگذاری برقرار کند. در بستر و زمینه‌های مساعد و مناسب کشورهای اسلامی و ملل مسلمان، بذر دیپلماسی عمومی انقلاب اسلامی ایران خیلی زود جوانه زده و بالنده شد.

این‌گونه بود که در جریان انقلاب اسلامی ایران، رابطه وثیق و نیرومندی میان دین و دیپلماسی برقرار شد. در طول بیش از چهار دهه حیات این انقلاب، هنوز که هنوز است دشمنان این انقلاب از قدرت نرم و دیپلماسی عمومی اسلام انقلابی یا به تعبیر امروزی‌تر آن، اسلام سیاسی، در هراسند. امروزه، جمهوری اسلامی ایران یکی از مصادیق بارز و یکی از نمونه‌های موفق رابطه دین و دیپلماسی عمومی در جهان محسوب می‌شود.

آنچه که از آن به غلط با عناوینی نظیر احیای امپراتوری ایران یا هژمونی ایران در منطقه یاد می‌شود، نیست مگر دیپلماسی عمومی موفق مبتنی بر دین اسلام جمهوری اسلامی ایران در منطقه.چرا که اگر بنا به رقابت قدرت سخت جمهوری اسلامی ایران با کشورهای مدعی بود، قدرت سخت مجموعه رقبا و دشمنان جمهوری اسلامی ایران هزاران برابر بیشتر از ایران است. پس علت هراس و هراس‌افکنی و هراس‌زایی از ایران انقلابی در چیست؟ پاسخ ساده است، شرایط منطقه از یکسو و صداقت و عملکرد اصول‌گرایانه جمهوری اسلامی ایران باعث شده است که قدرت نرم آن و نیز دیپلماسی عمومی‌اش هنوز که هنوز است حرف‌های زیادی برای گفتن داشته و قلوب بسیاری را متوجه خود کرده و آنها را جلب و جذب خود نماید. دیپلماسی عمومی مبتنی بر دین و مذهب جمهوری اسلامی ایران، هم خوب عمل کرده است و هم هنوز سرپا بوده و ظرفیت بسط و گسترش بیشتر را هم دارد.

لذاست که سلسله سؤالاتی هنوز نیاز به پاسخ دارد. آیا نفوذ جمهوری اسلامی ایران در کشورهای مسلمان نظیر یمن، عراق، بحرین، سوریه، لبنان، فلسطین، تونس، سودان، افغانستان، و ... از قدرت سخت آن ناشی می‌شود یا منبعث از قدرت نرم دیپلماسی عمومی مبتنی بر اسلام آن است؟ این قدرت نرم، دیپلماسی عمومی و «دیپلماسی فرهنگی» جمهوری اسلامی ایران است که به رغم تمام ضعف‌ها و کاستی‌های احتمالی‌اش، توانسته است مخاطبان بسیاری را با خود همراه سازد.

 خواندن کتاب دین و دیپلماسی عمومی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب دین و دیپلماسی عمومی برای ارتقای دانش دانشجویان و طلاب علوم دینی تدوین شده است.