کتاب ایکیگای

کتاب ایکیگای با عنوان فرعی راز ژاپنیها برای زندگی طولانی و شاد اثری نوشته‌ی فرانچسک میرالس و هکتور گارسیا در باب بهتر زیستن است. چگونه می‌توان شاد بود و طولانی زندگی کرد؟ ژاپنیها این راز را در «ایکیگای» پیدا کردند و یا به عبارتی دلیلی برای بودن. این کتاب به ۵۹ زبان زنده‌ی دنیا ترجمه شده است. سارا ابراهیمی آن را به فارسی برگردانده و انتشارات استدیو ۳۱ آن را منتشر کرده است.

درباره‌ی کتاب ایکیگای

در جزیره‌ی اوکیاناوای ژاپن بیشترین صدساله‌های جهان زندگی می‌کنند. آنان خشنودند و عمری طولانی دارند و راز طولانی زیستن خود را «ایکیگای» می‌دانند. ایکیگای را می‌توان سرنوشت یا غایت بودن معنا کرد و یا انگیزه‌ای قدرتمند، عمیق و درونی برای حرکت در مسیری خاص. ژاپنی‌ها معتقدند هر انسانی با سرنوشتی خاص یا ایکیگایی منحصربه‌فرد به دنیا آمده است. ایکیگای سلوک طولانی زیستن است. زیستن با هرآنچه که با آن پیوندی عمیق خورده‌ایم.

ژاپنی‌ها سبک زندگی به‌خصوصی دارند. آن‌ها معتقدند برای سالم و شاد زیستن باید شیوه‌ی خاصی از عادات را برگزید. این عادت‌ها در همه جای زندگی حضور دارند. از رژیم‌های غذایی سالم شروع می‌شوند. تنوع فراوان گیاهان و غلات، مصرف کم نمک و شکر، وعده‌های بیشتر، ترک غذا قبل از سیری و مصرف غذاهای مملو از آنتی اکسیدان مثل چای سبز. همچنین حرکت کردن و فعالیت بدنی، هرچند سبک نیز اهمیت خاص خود را دارد. این شیوه‌ی خوردن و حرکت کاملاً با شیوه‌ای که زیست امروزه ما را وادار به آن می‌کند، متفاوت است. اما این همه چیز نیست. جسم سالم نیازمند ذهن و روحی آرام است. اهمیت مراقبه، مدیتیشن و ایکیگای در این لحظه است.

خلاصه کتاب ایکیگای

در کتاب ایکیگای می‌آموزیم که رهایی از اضطراب قدم اول است. کاهش استرس زندگی روزمره اهمیت فراوانی دارد و شرط لازم برای زندگی طولانی است. در فرهنگ ژاپنی این کار با مراقبه و فعالیت‌هایی نظیر یوگا انجام می‌شود تا به انسان‌ها در کاهش اضطراب خود کمک کند. نویسنده در این کتاب از ذات اضطراب‌آور زندگی مدرن صحبت می‌کند. «موریتا» شیوه‌ای ژاپنی برای غلبه بر این اضطراب همیشگی است. این روش توسط سوما موریتا، روانشناس و مراقب بودایی اختراع شده است تا به انسان کمک کند که بر اضطراب مزمن و افکار ناراحت‌کننده و وسواس‌گونه غلبه کند. موریتا از چهار مرحله برای نیل به این هدف نام می‌برد. فرد باید نخست تحت استراحت مطلق قرار بگیرد و هیچگونه فعالیتی برای مدتی نداشته باشد. در مرحله‌ی دوم موریتا شروع فعالیت‌های روزمره همچون نوشتن و پیاده‌روی را تجویز می‌کند. در مرحله‌ی سوم باید فعالیت‌های حرکتی و خلاقانه همچون رنگ‌آمیزی انجام شود تا انسان دوباره احساساتی چون شادی را به شکل ساده‌ی آن تجربه کند و در آخرین مرحله او با احساسات تازه و شفاف به دنیا بازمی‌گردد. البته تمامی این مراحل باید زیر نظر متخصص و روانپزشک انجام شود.

اما این کافی نیست، اینجاست که اهمیت ایکیگای آشکار می‌شود. تلاش برای جست‌وجوی چیزی برای فعالیت و تمرکزی دوباره، همانا مصداق ایکیگای است. ژاپنی‌ها آن را جریان می‌نامند. حالتی از لذت ناب و تمرکز عمیق بر روی چیزی که ما را از دلشوره‌ها، نگرانی‌ها و اضطراب‌های بی‌پایان دور می‌کند. ایکیگای دائما در ذهن ما جریان‌هایی را می‌سازد که به سلامت روح و ذهن ما کمک می‌کنند. جریان می‌تواند هرچیزی باشد. یک شغل حرفه‌ای، یک سرگرمی، ورزش، موسیقی، شطرنج و... در واقع جریان میان تمامی فرهنگ‌ها و مناطق جغرافیایی وجود دارد. ژاپنی‌ها عقیده دارند جست‌وجو برای یافتن همچین فعالیت‌هایی و وفق دادن خود با آن‌ها سبب لذت می‌شود. لذت نیز طول عمر و شادی را سبب می‌شود. مسئله‌ی مهم، تفاوت میان این نوع لذت با لذت‌هایی است که ما از سر بی‌حوصلگی، اضطراب و... به آن‌ها روی می‌آوریم. تفاوت در جنس لذت است که جریان مفید برای ذهن را فعال می‌سازد.

اما باید دانست که ایکیگای چیزی عجیب و غریب و انتزاعی نیست. وقتی از صدساله‌های ژاپنی در مورد ایکیگای پرسیدند، پاسخ‌ها بسیار ساده بود و البته مملو از زندگی: باغبانی کردن، چای خوردن، صحبت با دوستان و همسایه‌ها. ایکیگای همین است. اشتیاقی که ما را به حرکت وا می‌دارد. در کتاب ایکیگای به تحقیقات و بررسی‌های پزشکی نیز اشاره شده است. داشتن ایکیگای باعث عملکرد بهتر قلب، مغز، اندام‌های حرکتی و بهبود کلی سلامت می‌شود. ایکیگای سلامت را هم به ذهن می‌بخشد و هم به تن.

صدساله‌های اوکیناوا توصیه‌هایی برای ما دارند. کمتر نگران باشید، همیشه به دیگران لبخند بزنید و با روی گشاده معاشرت کنید، از هرآنچه دارید لذت ببرد تا دارایی‌هایتان را بیشتر درک کنید. عادت‌های خوب را در خود بپرورانید و تمرین کنید. روابط و دوستی‌ها را فراموش نکنید. آن‌ها باارزش‌ترین دارایی‌های شما هستند.

چرا باید این کتاب را بخوانیم؟

ما هرروزه در معرض انواع و اقسام اطلاعات، اخبار، حوادث و اتفاقاتی هستیم که ما را از تماشای خودمان دور می‌کنند. ما احساسات خود را به درستی نمی‌شناسیم و از آن‌ها فرار می‌کنیم. می‌خواهیم شاد باشیم اما نمی‌توانیم. ترس و اضطراب همچون هیولایی در برابر ما ایستاده‌اند. کتاب ایکیگای دست ما را می‌گیرد، ما را با احساسات و عواطفمان روبه‌رو می‌کند و کمکمان می‌کند تا با پذیرش تمامی آن‌ها به تدریج از آن‌ها عبور کنیم، خود را در جریانی قرار دهیم که ما را از تمامی دلشوره‌ها حتی برای مدتی دور نگه می‌دارد تا بتوانیم طولانی و خشنود زندگی کنیم، همچون صدساله‌های اوکیناوا!

خواندن کتاب ایکیگای را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

انسان معاصر در جهان سرمایه‌داری و مدرنی زندگی می‌کند که اضطراب بخش جدایی‌ناپذیر آن است. جهانی که هر روز آن در سرعت و دویدن‌های پایان‌ناپذیر شب می‌شود. ایکیگای نقطه‌ی مقابل این نظم است. دعوت به شادی، سکوت، آرامش و دلیلی برای زیستنی متفاوت. کتاب ایکیگای از این منظر کتابی است برای روح‌های ناآرام این جهان. اما به طور خاص می‌توان این کتاب را به علاقه‌مندان فلسفه‌های شرقی و مراقبه، روانشناسی و عرفان معرفی کرد. از سوی دیگر این کتاب مناسب کسانی است که ایکیگای خود را پیدا نکرده‌اند و نمی‌دانند که انرژی و توان و علاقه‌ی خود را چگونه در یک مسیر واحد به کار ببندند. این کتاب مختص جوانان است و مختص سالمندان؛ برای بهره‌ی بیشتر از زندگی‌ای سالم و شاد.

درباره فرانچسک میرالس

فرانچسک میرالس نویسنده و مترجم کتاب‌هایی در حوزه‌ی سلامت و معنویت است. او در سال ۱۹۶۸ در بارسلونا در کشور اسپانیا متولد شد. میرالس در رشته‌ی روزنامه‌نگاری شروع به تحصیل کرد و مدتی هم به تحصیل زبان انگلیسی مشغول بود، اما هردوی آنها را نیمه‌کاره رها کرد. میرالس بخشی از عمر خود را در سفر و کشف فرهنگ‌ها و مکان‌های جدید گذراند. او به عنوان مترجم، نویسنده و ویراستار کار کرده است. «ایچیگو ایچی» و «عشق با حروف کوچک» از دیگر آثار اوست که به فارسی نیز ترجمه شده‌اند.

درباره هکتور گارسیا

هکتور گارسیا با نام کامل هکتور گارسی پوگسرور در اسپانیا متولد شد. او در حوزه‌ی آی‌تی فعالیت می‌کند و در کنار آن مشغول نوشتن است. علاوه بر کتاب ایکیگای، کتاب ایچیگو ایچی نیز محصول کار مشترک او و میرالس است. مهاجرت او به ژاپن به او برای نوشتن کتاب‌هایش کمک کرد. کتاب «یک گیک در ژاپن» دیگر اثر اوست که فرهنگ و جامعه‌ی ژاپن را برای مخاطبان خود به خوبی به تصویر می‌کشد.

بخشی از کتاب ایکیگای

هر پزشکی می‌تواند به شما بگوید که ذهن و بدن سالم، برای دوران پیری بسیار ضروری است اما در عمل، اغلب اولین مورد نادیده گرفته می‌شود. چنین غفلتی، کوتاهی محض است زیرا برای عمر طولانی به‌اندازه سلامت جسمی شما مهم است.

در حقیقت، به همان روشی که زندگی کم‌تحرک بر بدن و احساسات شما تأثیر منفی می‌گذارد، کمبود کارکرد ذهنی، باعث ضعف در ارتباطات عصبی شما می‌شود؛ به همین دلیل انجام‌دادن تمرینات فکری با روش‌های مختلف، بسیار مهم است.

حتی دانشمند مغز و اعصاب، شلومو برزنیتز، استدلال می‌کند که افراد مسن انعطاف‌پذیری مغز خود را از دست می‌دهند زیرا در الگوها و روال رفتارهای تکراری گیر می‌افتند و از انجام فعالیت‌های جدید خودداری می‌کنند.

بنابراین، چگونه می‌توانید به مغز خود تمرین دهید؟

در واقع تمرینات ذهنی، می‌تواند بسیار ساده می‌باشد. هر بازی فکری، مانند شطرنج یا کارت، کار لازمه را انجام خواهد داد. اما اگر می‌خواهید فراتر بروید، بیرون آمدن از خانه، ملاقات با دیگر افراد و تجربه تعاملات اجتماعی، بهترین ورزشی است که مغز شما می‌تواند انجام دهد.

راز دیگر طول عمر، پرهیز از استرس است. در حقیقت طبق بسیاری از مطالعات علمی، پیری زودرس با استرس همراه است زیرا عوامل استرس‌زا، باعث ساییدگی نامناسب بدن و ذهن می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، در مطالعه‌ای که در دانشگاه هایدلبرگ انجام شد، یک سری مصاحبه های شغلی سخت با یک پزشک جوان مشتاق صورت گرفت که در طی آن، از او خواسته شد تا معادلات پیچیده ریاضی را حل کند.

وقتی از خون وی نمونه‌گیری شد، نشان داده شد که استرس ناشی از مصاحبه، باعث ترشح آنتی‌بادی در او شده، گویی که توسط ویروس یا باکتری آلوده شده است. اگر چنین تهدیدی وجود داشته باشد، پاسخ سیستم ایمنی بدن برای ازبین‌بردن آن ضروری است اما آنتی‌بادی‌ها، به سلول‌های سالم نیز حمله می‌کنند و بدن را سریع‌تر از حد لازم پیر می‌کند.

بنابراین، کاهش استرس برای داشتن زندگی طولانی مهم است و شما می‌توانید آن را از طریق روش‌های دلپذیری انجام دهید. فقط سعی کنید با مراقبه، انجام یوگا یا اختصاص دادن زمانی برای ورزش، این مطلب را امتحان کنید زیرا همه این کارها، به شما فرصتی می‌دهد تا آرام شوید و از نزدیک، بدن و ذهن خود را مشاهده کنید.